Odpowiadając na pytanie, należy rozdzielić dwie kategorie środków trwałych wyróżnione w art. 26 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: uor):

1) środki trwałe użytkowane na terenie niestrzeżonym - które zgodnie z art. 26 ust. 1 i 3 pkt 1 uor powinny być inwentaryzowane rokrocznie na 31 grudnia danego roku - przy czym termin ten uważa się za dotrzymany, jeśli inwentaryzacja została rozpoczęta w ostatnim kwartale roku obrotowego i zakończona do 15 stycznia roku następnego,

2) nieruchomości zaliczone do środków trwałych, a także inne środki trwałe znajdujące się na terenie strzeżonym - które zgodnie z art. 26 ust. 1 i 3 pkt 3 uor mogą być inwentaryzowane raz w ciągu 4 lat, w dowolnym terminie.

Jeśli chodzi o kategorię pierwszą - czyli środki trwałe użytkowane na terenie niestrzeżonym, to jednostka nie może ich inwentaryzować z mniejszą częstotliwością ani w innym terminie niż wynikające z art. 26 uor - postępowanie takie będzie stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych z art. 18 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, dlatego przy ustalaniu harmonogramu ich inwentaryzacji nie można uwzględniać inwentaryzacji zdawczo-odbiorczej.

Natomiast w przypadku kategorii drugiej - czyli nieruchomości zaliczonych do środków trwałych, a także innych środków trwałych znajdujących się na terenie strzeżonym, to moim zdaniem inwentaryzacja zdawczo-odbiorcza przeprowadzona w maju 2010 r. może być pod pewnymi warunkami uznana za inwentaryzację okresową środków trwałych z uor, co umożliwi przeprowadzenie kolejnej inwentaryzacji tych środków trwałych dopiero w 2014 r. Warunkami tymi są:

● przeprowadzenie inwentaryzacji poszczególnych kategorii składników majątkowych metodami wskazanymi w uor zgodnie z przepisami wewnętrznymi jednostki,

● objęcie inwentaryzacją wszystkich środków trwałych,

● prawidłowe udokumentowanie wyników inwentaryzacji i ich rozliczenie w księgach rachunkowych 2010 r.

Jakiekolwiek odstępstwa od zasad przeprowadzania i rozliczania pełnej inwentaryzacji środków trwałych przy inwentaryzacji zdawczo-odbiorczej (np. zinwentaryzowanie środków trwałych metodą uproszczoną - poprzez porównanie z dokumentacją zamiast w drodze spisu z natury albo dokonanie spisów wyrywkowych, nieobejmujących 100% środków trwałych, czy też rozliczenie wyników tej inwentaryzacji dopiero w księgach rachunkowych 2011 r.) powinny skłonić kierownictwo jednostki do nieuwzględnienia jej w harmonogramie inwentaryzacji okresowych z uor i przeprowadzenia kolejnej inwentaryzacji okresowej środków trwałych w 2012 r., aby nie narazić się na zarzut przeprowadzenia inwentaryzacji w sposób niezgodny z uor - a co za tym idzie - na pociągnięcie do odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Izabela Motowilczuk

Podstawy prawne

● Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 232, poz. 1378)

● Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 240, poz. 1429)