Wpłatę taką organ podatkowy powinien zaliczyć proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę - w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Jak stanowi § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego, kolejność zaliczania kwot wpłaconych przez podatnika lub pobranych przez poborcę na pokrycie zaległości podatkowych regulują odrębne przepisy.

"Odrębnym przepisem", który reguluje tę kwestię, jest art. 55 § 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, stanowiący, że jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Inaczej niż na gruncie przepisów obowiązujących do końca 2010 r. (obowiązywał wówczas przepis, że z kwoty wpłat wpłaconych przez podatnika lub pobranych przez poborcę na pokrycie zaległości podatkowych pokrywa się w pierwszej kolejności koszty upomnienia), obecnie organy podatkowe nie mogą pokrywać kosztów upomnienia z wpłat na poczet zaległości podatkowych. Koszty takie podlegają ściągnięciu w trybie określonym dla kosztów egzekucyjnych (art. 15 § 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

Wpłatę podatnika na poczet zaległości podatkowej w kwocie niewystarczającej na pokrycie zaległego podatku, odsetek za zwłokę i kosztów upomnienia należy zatem zaliczyć proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim w dniu wpłaty pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Taka sytuacja jest mocno krytykowana przez przedstawicieli części organów podatkowych. Jak czytamy w piśmie Zgromadzenia Ogólnego Pomorskiego Stowarzyszenia Gmin Wiejskich z 7 kwietnia 2011 r. (http://zgp.com.pl/): Jeśli podatnik dokona wpłaty kwoty mniejszej, niewystarczającej na pokrycie zaległego podatku, odsetek za zwłokę i kosztów upomnienia, organ podatkowy ma obowiązek rozliczyć dokonaną wpłatę zgodnie z art. 55 § 2 Ordynacji podatkowej, tj. proporcjonalnie na zaległy podatek i odsetki. Co do należnych kosztów upomnień, wierzyciel (organ podatkowy), wobec braku możliwości pobrania w pierwszej kolejności kosztów upomnienia, wystawi tytuł wykonawczy na rzeczone koszty. Doprowadzi to do obciążenia dodatkową pracą (realizacją dodatkowych tytułów wykonawczych) organy egzekucyjne, które będą zmuszone pobrać - oprócz egzekwowanych kosztów upomnienia - koszty egzekucyjne powstałe w związku z prowadzoną egzekucją. Spowoduje to wzrost obciążeń podatników będących dłużnikami, zwiększenie pracy organów podatkowych oraz organów egzekucyjnych.

Apel o zmianę przepisów w omawianym zakresie pozostał, niestety, bez odzewu. Mimo upływu ponad trzech lat Ministerstwo Finansów nie zdecydowało się na zmianę przepisów pozwalającą na pokrywanie kosztów upomnień z wpłat dokonywanych na poczet zaległości podatkowej.

TOMASZ KRYWAN

prawnik, doradca podatkowy, właściciel kancelarii doradztwa podatkowego, autor wielu publikacji z zakresu podatków

Podstawy prawne

● art. 55 § 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 749; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1328)

● art. 15 § 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1188)

● § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 208, poz. 1375)