Podczas kontroli dość często kwestionuje się klasyfikowanie zakupu znaczków pocztowych w § 421 "Zakup materiałów i wyposażenia", wychodząc z założenia, że powinny być ujęte w § 430 "Zakup usług pozostałych". Nasuwa sie pytanie, czy jest to słuszne. Istotne jest, że zgodnie z art. 44 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp), jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. Te przepisy to nie rozporządzenie Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (dalej: rozporządzenie o klasyfikacji budżetowej), lecz ustawa z 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (dalej: Prawo pocztowe).

Usługę pocztową stanowi, wykonywane w obrocie krajowym lub zagranicznym, zarobkowe:

● realizowane łącznie lub rozdzielnie przyjmowanie, sortowanie, doręczanie przesyłek pocztowych oraz druków bezadresowych,

● przemieszczanie przesyłek pocztowych oraz druków bezadresowych, jeżeli jest wykonywane łącznie z przynajmniej jedną spośród czynności, o których mowa w pkt 1,

● przesyłanie przesyłek pocztowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, jeżeli na etapie przyjmowania, przemieszczania lub doręczania przekazu informacyjnego przyjmują one fizyczną formę przesyłki listowej,

● prowadzenie punktów wymiany umożliwiających przyjmowanie i wymianę korespondencji między podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów,

● realizowanie przekazów pocztowych

- art. 2 Prawa pocztowego.

Przedstawiony wykaz to katalog zamknięty, w którym nie ma mowy o dostawie znaczków pocztowych - zasadniczo to, moim zdaniem, zamyka wszelką dyskusję.

Nadanie - to polecenie doręczenia przesyłki pocztowej lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym oraz przekazania druku bezadresowego zgodnie z umową o świadczenie usługi pocztowej, natomiast drukiem jest przesyłka pocztowa zawierająca informację pisemną lub graficzną, zwielokrotnioną za pomocą technik drukarskich lub podobnych, utrwaloną na papierze albo innym materiale używanym w drukarstwie, w tym książkę, katalog, dziennik lub czasopismo (art. 3 Prawa pocztowego).

ZAPAMIĘTAJ!

Znaczek pocztowy jest drukiem, ponieważ powstaje za pomocą technik drukarskich, w dodatku objęty powinien być ewidencją ilościowo-wartościową.

Z art. 14 Prawa pocztowego wynika, że świadczenie usług pocztowych odbywa się na podstawie umów o świadczenie usług pocztowych zawieranych między nadawcami a operatorami pocztowymi. Kiedy zatem dochodzi do zawarcia takiej umowy? Artykuł 15 stanowi, że zawarcie umowy o świadczenie usługi pocztowej następuje w szczególności przez:

● przyjęcie przez operatora pocztowego przesyłki pocztowej do przemieszczenia i doręczenia;

● wrzucenie przesyłki listowej, z wyłączeniem przesyłek rejestrowanych oraz podlegających ustawowemu zwolnieniu z opłat pocztowych, do nadawczej skrzynki pocztowej operatora pocztowego;

● przyjęcie przez operatora pocztowego przekazu pocztowego, z tym że do przyjmowania przekazów pocztowych ze świadczeniami z ubezpieczeń społecznych, w tym emerytalnymi i rentowymi, świadczeniami z pomocy społecznej, a także przekazów pocztowych na tereny wiejskie jest uprawniony operator wyznaczony.

Czy z chwilą otrzymania znaczków doszło do któregoś z wymienionych wcześniej zdarzeń? Nie.

Znaki opłaty pocztowej emitowane przez operatora wyznaczonego funkcjonują jako samodzielne znaki opatrzone napisem zawierającym użyte w dowolnym przypadku wyrazy: "Polska" albo "Rzeczpospolita Polska" i zwane są dalej "znaczkami pocztowymi" - art. 23 ust. 2 pkt 1 Prawa pocztowego.

Co istotne, znaczkom pocztowym przysługuje ochrona przewidziana w ustawie z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (dalej: k.k.) dla urzędowych znaków wartościowych, innym znakom zaś i oznaczeniom służącym do potwierdzenia opłacenia usługi pocztowej - ochrona przewidziana w przepisach tego kodeksu dla dokumentów.

POZNAJ PRZEPISY

Dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne - art. 115 § 14 k.k.

Kto, w celu użycia lub puszczenia w obieg, podrabia albo przerabia urzędowy znak wartościowy albo ze znaku takiego usuwa oznakę umorzenia, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Tej samej karze podlega, kto urzędowy znak wartościowy podrobiony, przerobiony albo z usuniętą oznaką umorzenia puszcza w obieg, nabywa lub go używa albo przechowuje w celu puszczenia w obieg - art. 313 k.k.

Równie ważnym przepisem dla omówienia przedmiotowej kwestii jest art. 24 Prawa pocztowego, w którym ustalono, że operatorowi wyznaczonemu przysługuje wyłączne prawo emisji i wycofywania z obiegu znaczków pocztowych.

Może zatem dojść do sytuacji, gdy ktoś kupi znaczki i nagle okaże się, że zostaną wycofane z obiegu, więc nie będą mogły zostać wykorzystane przy realizacji usługi pocztowej, która rozpoczyna się od momentu nadania, a nie zakupu znaczków pocztowych.

Należy także zwrócić uwagę na przepisy zawarte w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: uor):

● Kierownik jednostki, uwzględniając rodzaj i wartość poszczególnych grup rzeczowych składników aktywów obrotowych posiadanych przez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednej z następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczych dla tych grup składników: (...)

4) odpisywania w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu lub produktów gotowych w momencie ich wytworzenia, połączone z ustalaniem stanu tych składników aktywów i jego wyceny oraz korekty kosztów o wartość tego stanu, nie później niż na dzień bilansowy - art. 17 ust. 2 uor.

Znaczki pocztowe odpisuje się jako materiały w koszty konta 401 "Zużycie materiałów i energii", ponieważ konto 402 "Usługi obce" nie może być korygowane o stan zapasu, bo usług nie da się przechowywać.

● Dowody księgowe powinny być rzetelne, to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczej, którą dokumentują - art. 22 ust. 1 uor.

Kupiliśmy jedynie samodzielne znaki (znaczki pocztowe), a jeszcze nie wysłaliśmy (nie ma nadania) żadnej przesyłki. Może warto zadać pytanie osobie kontrolującej - czy sugeruje Pan/Pani, abym ujęła zdarzenie inaczej, niż odbyło się to w rzeczywistości? Czuję się nakłaniana do wykazywania danych niezgodnych ze stanem faktycznym, przecież mam znaczki na stanie, zanim zaniesiemy listy na pocztę, a mam je wykazać, jakby ich nie było?

● Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację m.in. aktywów pieniężnych (w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych (m.in. materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby) oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie - w drodze spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic - art. 26 ust. 1 uor.

Urzędowy znak wartościowy jest "środkiem płatniczym" na poczcie i jednocześnie rzeczą, więc w polityce rachunkowości można przyjąć znaczki za materiał (i - moim zdaniem - słusznie), stąd klasyfikacja do § 4210.

Z kolei art. 45 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny odnosi się do pojęcia rzeczy, wiążąc je z przedmiotami materialnymi. Znaczek, jako zadrukowany papier, wypełnia cechy przedmiotu materialnego, ponieważ jest namacalny i ma swoją określoną wartość, co więcej, można i należy go spisać z natury.

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT) w art. 43 ust. 1 pkt 4 odnosi się do dostawy znaczków pocztowych. Należy zwrócić również uwagę, że symbol PKWIU 58.19.14 obejmuje:

● znaczki pocztowe nieskasowane,

● znaczki skarbowe lub podobne,

● drukowane: znaczki w arkuszach; formularze czekowe; banknoty, akcje, obligacje lub podobne papiery wartościowe.

Dostawa, o której mowa w ustawie o VAT i PKWIU, wyraźnie wskazuje na to, że mamy do czynienia z czymś materialnym.

Wykonane i opłacone usługi (jako koszt ujęty w wyniku finansowym) nigdy nie pojawią się w aktywach jednostki wykazywanych w bilansie.

Nie ma możliwości, aby pozostał zapas usług, natomiast zapas znaczków jak najbardziej, stąd prawidłowa klasyfikacja znaczków pocztowych - moim zdaniem - to § 4210, który po zmianach rozporządzenia o klasyfikacji budżetowej wskazuje, że w paragrafie tym ujmuje się zakup materiałów i wyposażenia związany z utrzymaniem i funkcjonowaniem jednostek, w tym m.in. leków i środków opatrunkowych na wyposażenie apteczek, prasy.

Nie zalicza się do tego paragrafu zakupów dóbr przekazywanych osobom fizycznym w ramach deputatów i innych świadczeń w naturze dokonywanych z wydatków osobowych.

Natomiast w opisie § 430 "Zakup usług pozostałych" wymienia się opłaty za usługi pocztowe i telegraficzne, lecz zakup znaczków (samodzielnych znaków) nie potwierdza zawarcia umowy o świadczenie usług pocztowych. W opisie tego paragrafu nie wskazano znaczków, które ewidentnie spełniają cechy materiałów, a nie usług - materiał związany jest z dostawą, a usługa z wykonaniem. Usługa może być zrealizowana z materiału własnego lub powierzonego.

PIOTR WIECZOREK

 specjalista ds. rachunkowości i kontroli, niezależny doradca i certyfikowany trener

PODSTAWY PRAWNE

● art. 44 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 195)

● art. 2, art. 3, art. 23 ustawy z 23 listopada 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz.U. z 2012 r. poz. 1529; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1830)

● art. 115, art. 313 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz.U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 189)

● art. 45 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1830)

● art. 17, art. 22, art. 26 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1893)

● art. 43 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649)

● załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1978)

● załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1954)

PRZECZYTAJ TEŻ:

Czy zakup znaczka pocztowego to zakup materiału czy usługi?