Odpowiedź

Zagadnienie to zostało tylko częściowo uregulowane w rozporządzeniu Ministra Finansów z 30 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych (dalej: rozporządzenie w sprawie wierzycieli). W § 7 rozporządzenia w sprawie wierzycieli (w wersji obowiązującej do 7 września 2016 r.) określono, że ,,niezwłoczne" wystawienie upomnienia powinno nastąpić wówczas gdy ,,łączna wysokość należności pieniężnych wraz z odsetkami z tytułu niezapłacenia w terminie należności pieniężnej przekroczy dziesięciokrotność kosztów upomnienia albo gdy okres do upływu terminu przedawnienia należności pieniężnej jest krótszy niż 6 miesięcy". Uwzględniając to oraz treść § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej, zgodnie z którym ,,koszty upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wynoszą 11,60 zł", należy stwierdzić, że obowiązek niezwłocznego wysłania upomnienia zachodzi wobec kwoty zaległości (należność główna + odsetki) większej niż 116 zł.

Z uwagi na to, że zwrot "niezwłocznie" ma niedookreślony (nieostry) charakter, próby jego zdefiniowania należy sprowadzić do sytuacji, w której określona czynność zostanie wykonana w możliwie jak najkrótszym czasie. Zwrot ten na gruncie prawa cywilnego określił Sąd Najwyższy w wyroku z 13 grudnia 2006 r. (sygn. akt II CSK 293/06) jako taki, którego ,,nie należy utożsamiać z terminem natychmiastowym, termin »niezwłocznie« oznacza bowiem termin realny, mający na względzie okoliczności miejsca i czasu". To z kolei będzie prawdopodobnie stanowiło źródło sporów między pracownikami w gminach, którzy będą wystawiać upomnienia, a np. organami kontrolującymi samorządy w tym zakresie, gdyż w każdym przypadku niezbędne będzie rozstrzygnięcie kilku kwestii określonych przez SN jako ,,okoliczności miejsca i czasu".

Od 8 września 2016 r. zmieniono treść § 7 rozporządzenia w sprawie wierzycieli przez dodanie, że niezwłoczne wystawienie będzie dotyczyło tych zaległości na kwotę większą niż 116 zł, wobec których wierzyciel nie podjął działań informacyjnych, tj. prób kontaktu z dłużnikiem za pomocą pisma, dźwięku, wiadomości sms czy poczty elektronicznej, telefonu czy faksu, zmierzających do przekonania dłużnika do dobrowolnego spełnienia świadczenia na rzecz wierzyciela. Wskazanie kwoty 116 zł jako warunkującej niezwłoczne wystawienie upomnienia oznacza, że nawet poprzez zwrot "niedookreślony" Minister Finansów nie odniósł się do takich kwot zaległości, które nie przekraczają kwoty 116 zł.

Skoro w przepisach powszechnie obowiązujących nie określono minimalnej kwoty, na jaką można, co do zasady, wystawić upomnienie, wydaje się, że organy wykonawcze w gminach również nie mogą wprowadzić takich regulacji wewnętrznych, w których np. określą, do jakiej kwoty zaległości nie wystawia się upomnienia. Mogą jedynie określić częstotliwość ich wystawiania poprzez uzależnienie częstotliwości wystawiamia upomnień od kwoty zaległości (oczywiście do kwoty zaległości, na którą upomnienie wystawia się niezwłocznie.

MARCIN BINAŚ

specjalista w zakresie podatków i opłat stanowiących w całości dochody własne gmin, pracownik Wydziału Kontroli RIO w Szczecinie

PODSTAWY PRAWNE

● art. 15 § 1 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 599; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z 30 grudnia 2015 r. w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2367; ost. zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1413)

● § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 września 2015 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia skierowanego przez wierzyciela do zobowiązanego przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1526)