12/2014, data dodania: 04.06.2014 Czy można zatrudnić pracownika w święto Bożego Ciała bez zapłaty za pracę w godzinach nadliczbowych
W naszej firmie w święto Bożego Ciała 19 czerwca 2014 r. kierowcy będą dodatkowo wykonywać pracę przez 10 godzin (soboty i niedziele są u nas wolne od pracy). Obowiązuje ich przerywany system czasu pracy łączony z systemem równoważnym. Czy zatrudniając kierowców w to święto bez udzielania dni wolnych w innym dniu nie naruszymy przepisu, który mówi, że tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym? Czy będziemy musieli wypłacić kierowcom z tytułu pracy w święto dodatkowe wynagrodzenie?
PROBLEM
RADA
Kierowcom zatrudnionym w równoważnym systemie czasu pracy łączonym z systemem przerywanym, wykonującym pracę w święto Bożego Ciała, należy zapewnić inny dzień wolny od pracy w ciągu okresu rozliczeniowego. Jeżeli jednak wykorzystanie dnia wolnego nie będzie możliwe, pracownikom należy wypłacić 100% dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w święto. W tym przypadku nie dojdzie do przekroczenia przeciętnie 48 godzin tygodniowego czasu pracy.
UZASADNIENIE
Planując czas pracy na czerwiec 2014 r. należy wziąć pod uwagę, że wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym nie może przekroczyć tzw. nominalnego czasu pracy. Jedną z podstawowych zasad dotyczących czasu pracy jest zakaz planowania pracy w godzinach nadliczbowych. Mogą więc Państwo ustalić pracę tylko w granicach czasu pracy, który w czerwcu 2014 r. wynosi 160 godzin. Należy go wyliczyć w następujący sposób:
Krok 1. Liczbę pełnych tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym pomnożyć przez 40 godzin.
W czerwcu 2014 r. występują 4 pełne tygodnie, a zatem 4 x 40 godz. = 160 godz.
Krok 2. Do otrzymanej liczby godzin dodać iloczyn 8 godzin i liczby dni "wystających" poza pełne tygodnie, przypadających od poniedziałku do piątku.
W czerwcu 2014 r. występuje jeden taki dzień, tj. 30 czerwca, a zatem 160 godz. + 8 godz. = 168 godz.
Krok 3. Od otrzymanej liczby godzin odjąć każde święto uznane za dzień wolny od pracy, który przypada w innym dniu niż niedziela.
W czerwcu 2014 r. jest jeden taki dzień (19 czerwca - święto Bożego Ciała). Na wymiar czasu pracy nie wpływa dzień ustawowo wolny od pracy 8 czerwca - pierwszy dzień Zielonych Świątek, ponieważ święto to zawsze przypada w niedzielę.
A zatem: 168 godz. - 8 godz. = 160 godzin.
Praca w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalna tylko w dwóch przypadkach:
● konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
● szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 151 § 1 Kodeksu pracy).
Szczególne potrzeby pracodawcy należy rozumieć jako potrzeby specjalne, niecodzienne, odróżniające się od zwykłych potrzeb związanych z prowadzoną działalnością (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 26 maja 2000 r., I PKN 667/99, OSNP 2001/22/662).
Niewskazanie przez Państwa dodatkowego dnia wolnego za pracę w święto Bożego Ciała oznacza pracę nadliczbową w wymiarze 10 godzin. Ponieważ praca w święto nie była zaplanowana, tylko wynika ze szczególnych potrzeb pracodawcy, trzeba za nią zapłacić pracownikom oprócz normalnego wynagrodzenia dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia (art. 1511 § 1 pkt 1 lit. b Kodeksu pracy).
W przypadku zatrudnienia przez Państwa kierowców w dniu świątecznym bez oddania dnia wolnego nie zostanie przekroczona norma przeciętnie 48 godzin na tydzień łącznie z godzinami nadliczbowymi. Wymiar czasu pracy w poszczególnych tygodniach okresu rozliczeniowego może bowiem przekraczać 48 godzin (może być przedłużony do 60 godzin), jeżeli jest on zrekompensowany skróceniem czasu pracy w pozostałych tygodniach (art. 12 ust. 1 i ust. 2 ustawy o czasie pracy kierowców).
Kierowcy mogą mieć zaplanowane w grafiku nawet do 12 godzin czasu pracy na dobę (art. 15 ust. 1 ustawy o czasie pracy kierowców). Kierowca będzie mógł zatem pracować w ciągu doby więcej lub mniej niż 8 godzin. Jeżeli grafik czasu pracy będzie przewidywał zwiększoną liczbę godzin, to praca przekraczająca 8 godzin nie będzie pracą w godzinach nadliczbowych. W systemie równoważnego czasu pracy wymiar czasu pracy przedłużony w poszczególnych dniach jest równoważony skróconym czasem pracy w innych dniach lub dniami wolnymi od pracy.
PRZYKŁAD
Kierowca autobusu zatrudniony w równoważnym systemie czasu pracy 1 czerwca 2014 r. (niedziela) według grafiku pracy powinien pracować 8 godzin, ale pracował 11 godzin. Mimo że system, w którym pracuje, dopuszcza pracę do 12 godzin na dobę, pracodawca jest zobowiązany wypłacić mu 50% dodatek do wynagrodzenia za 3 godziny nadliczbowe z uwagi na przekroczenie dobowej normy czasu pracy. Pracownikowi nie przysługuje w tym przypadku dodatek w wysokości 100%, ponieważ niedziela była dla niego zaplanowanym dniem pracy.
PODSTAWA PRAWNA:
● art. 130, art. 151 § 1, art. 1511 § 1, art. 15111 § 1 i § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 208
● art. 12 ust. 1 i ust. 2, art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 1155; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 567
Jadwiga Krukowska
specjalista z zakresu prawa pracy, praktyk z 30-letnim doświadczeniem w działach kadrowo-płacowych, od 20 lat nadzoruje pracę w tych działach
