PROBLEM
Spółka jest podatnikiem zarejestrowanym dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych. Podpisaliśmy z niemieckim odbiorcą kontrakt na dostawę sprzętu rolniczego na najbliższe pół roku. Niestety, niespodziewanie kontrakt został zerwany. Był to nasz jedyny odbiorca. Nie wiemy, czy w ciągu trzech najbliższych miesięcy uda nam się nawiązać współpracę z innym kontrahentem. W związku z tym mamy pytanie, czy spółka może zostać wykreślona przez naczelnika urzędu skarbowego z rejestru podatników VAT UE, jeśli przez pewien czas będzie składała "zerowe" deklaracje VAT lub w ogóle nie będzie składała informacji podsumowujących?
RADA
Tak, spółka może zostać wykreślona z rejestru podatników VAT UE, jeśli złoży "zerowe" deklaracje VAT-7 za trzy kolejne miesiące lub "zerową" deklarację VAT-7K za jeden kwartał. Wykazanie choćby najmniejszej transakcji zakupowej w którymkolwiek miesiącu lub transakcji krajowej spowoduje, że nie będzie podstaw do wykreślenia.
UZASADNIENIE
Podatnik VAT może zostać wykreślony z rejestru podatników VAT UE, jeśli złoży "zerowe" deklaracje VAT-7 za trzy kolejne miesiące lub "zerową" deklarację VAT-7K za jeden kwartał. Wykreślenie to może być także spowodowane niezłożeniem przez podatnika przez okres trzech kolejnych miesięcy informacji podsumowujących VAT UE, pomimo istnienia tego obowiązku.
Wykreślenie podatnika VAT UE z rejestru na podstawie art. 97 ust. 15 ustawy o VAT dotyczy przypadku, gdy podatnik ten wprawdzie składa deklaracje VAT, ale są to deklaracje "zerowe", czyli bez sprzedaży i bez nabycia, z kwotami podatku do odliczenia. Jeżeli czynny podatnik VAT, zarejestrowany dotychczas jako podatnik VAT UE, złożył za trzy kolejne miesiące lub za jeden kwartał zerowe deklaracje VAT-7 lub deklarację VAT-7K, to zostaje wykreślony z rejestru podatników VAT UE.
Jeśli natomiast w ciągu tych trzech kolejnych miesięcy (lub kwartału) podatnik wykazał w deklaracji wyłącznie sprzedaż lub wyłącznie nabycie towarów lub usług z odliczonym podatkiem, to taka sytuacja nie powoduje wykreślenia z rejestru podatników VAT UE. Przy czym o ile w przypadku nabycia niezbędne jest wykazanie przez podatnika podatku naliczonego, o tyle w przypadku sprzedaży nie występuje warunek wykazania podatku należnego. Oznacza to, że wystarczy, jeśli podatnik wykaże jakąkolwiek sprzedaż, np. sprzedaż opodatkowaną, ale także sprzedaż zwolnioną lub sprzedaż bez VAT objętą w kraju odwrotnym obciążeniem. Wykazanie w deklaracji nawet jednej transakcji sprzedaży wyklucza wykreślenie z rejestru VAT UE.
Przykład
Załóżmy, że podatnik złożył deklaracje VAT-7 w sposób następujący:
• za lipiec - "zerowa" deklaracja VAT-7,
• za sierpień - deklaracja VAT-7:
- z wykazaną sprzedażą podlegającą odwrotnemu obciążeniu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT,
- bez wykazanego nabycia towarów lub usług z odliczonym podatkiem,
• za wrzesień - "zerowa" deklaracja VAT-7.
W takiej sytuacji w analizowanym trzymiesięcznym okresie lipiec-wrzesień 2017 r., ze względu na sprzedaż wykazaną w deklaracji VAT-7 za sierpień, podatnik nie podlega wykreśleniu z rejestru podatników VAT UE. Aby wykreślić podatnika z rejestru VAT UE, niezbędne jest złożenie przez niego "zerowych" deklaracji VAT-7 za trzy kolejne miesiące.
Analogiczne skutki powoduje wykazanie w deklaracji VAT samych tylko zakupów z wykazanym odliczonym VAT. To może być nawet jedna transakcja.
Przykład
Spółka zarejestrowana jako podatnik VAT UE złożyła za III kwartał 2017 r. deklarację VAT-7K, w której:
• nie wykazała żadnej sprzedaży,
• wykazała nabycie towarów i usług z odliczonym podatkiem VAT (jedna transakcja zakupu).
W takiej sytuacji naczelnik urzędu skarbowego nie ma podstaw do wykreślenia spółki z rejestru podatników VAT UE.
Podstawą do wykreślenia podmiotu z rejestru podatników VAT UE jest również nieskładanie informacji podsumowujących VAT-UE (art. 97 ust. 15a ustawy o VAT). Od 2017 r. podmiot jest z urzędu wykreślany z rejestru podatników VAT UE, jeśli nie złożył informacji podsumowujących VAT-UE przez trzy kolejne miesiące mimo istnienia takiego obowiązku. Należy podkreślić, że nie ma obowiązku składania "zerowych" informacji podsumowujących. Dlatego brak informacji podsumowujących, gdy nie było transakcji zagranicznych, nie uzasadnia wykreślenia z rejestru podatników VAT UE.
Przykład
Spółka jawna jest dostawcą stolarki okiennej. Jest także zarejestrowana jako podatnik VAT UE i składa kwartalne deklaracje VAT-7K. W okresie lipiec-wrzesień 2017 r. spółka zrealizowała wyłącznie dostawy krajowe, nie dokonała natomiast żadnej transakcji wewnątrzwspólnotowej. W rezultacie nie złożyła za te trzy kolejne miesiące informacji podsumowujących VAT-UE. Na spółce nie ciąży także obowiązek składania "zerowych" VAT-UE.
Taka sytuacja nie uzasadnia wykreślenia z rejestru podatników VAT UE, ponieważ spółka nie składała informacji podsumowujących za trzy kolejne miesiące ze względu na brak transakcji wewnątrzwspólnotowych (nie wystąpił obowiązek złożenia informacji podsumowujących).
Urząd nie ma obowiązku informowania podatników o wykreśleniu ich z rejestru podatników VAT oraz podatników VAT UE. Natomiast dostępne wyszukiwarki pozwalają na ustalenie statusu podatnika na dzień sprawdzenia.
Ta sytuacja ma ulec zmianie. Z projektowanych zmian do VAT wynika, że ustawodawca zamierza wprowadzić system publikowania przez Szefa KAS na stronie internetowej Ministra Finansów wykazu wszystkich podatników VAT czynnych. Będzie on aktualizowany na bieżąco, tj. w każdy dzień roboczy, raz na dobę. Na jego podstawie będzie można ustalić datę wykreślenia podatników VAT z rejestru i podstawę tego wykreślenia. Wykaz nie będzie jednak zawierał informacji na temat wykreślenia podatnika z rejestru podatników VAT UE.
Należy jednak zaznaczyć, że wykreślenie podatnika z rejestru VAT jest równoznaczne z wykreśleniem z rejestru podatników VAT UE. Jednak pozostawanie w rejestrze podatników VAT nie jest równoznaczne z posiadaniem statusu podatnika VAT UE.
Wykaz będzie zawierał następujące informacje (art. 96 ust. 15 ustawy o VAT):
1) numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku;
2) imiona i nazwiska w przypadku podatników będących osobami fizycznymi, lub pełną nazwę w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi;
3) adres miejsca prowadzenia działalności gospodarczej bądź adres głównego miejsca wykonywania działalności, jeżeli działalność gospodarcza jest prowadzona w kilku miejscach lub na terenie całego kraju - w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną;
4) adres siedziby - w przypadku podatnika niebędącego osobą fizyczną;
5) wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym numery:
a) rachunków rozliczeniowych podatnika w rozumieniu art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo bankowe,
b) imiennych rachunków podatnika w SKOK, której jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą;
6) datę:
a) rejestracji podatnika jako podatnika VAT czynnego,
b) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego,
c) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego;
7) podstawę prawną:
a) wykreślenia podatnika z rejestru jako podatnika VAT czynnego,
b) przywrócenia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego.
Projekt ustawy zmieniającej jest obecnie na etapie opiniowania i ma wejść w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.
Podstawa prawna:
• art. 97 ust. 13-16 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60
Aneta Szwęch
ekspert w zakresie podatków i rachunkowości