Jest Pani obowiązana opodatkować VAT darowiznę samochodu. Kwestią sporną jest, co stanowi podstawę opodatkowania tej dostawy. Zdaniem organów podatkowych jest to wartość rynkowa samochodu, a nie cena netto z faktury dokumentującej wykup. Jednocześnie będzie Pani uprawniona do odliczenia w drodze korekty części podatku nieodliczonego przy wykupie samochodu z leasingu. Szczegóły w uzasadnieniu.

Przy przekazaniu towarów na cele osobiste podatnika lub członków jego rodziny decydujące znaczenie dla ustalenia, czy czynność ta podlega VAT, ma fakt, czy od nabycia towaru odliczono podatek. Jak wynika z treści pytania, przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu wykupu samochodu z leasingu. Powoduje to, że przekazanie samochodu na Pani cele osobiste (czy dokonanie darowizny tego samochodu na rzecz córki bez takiego przekazania) będzie podlegało opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT).

Dzieje się tak, mimo że kwota podatku naliczonego przy wykupie samochodu z leasingu była ograniczona do 50%. Przepisy nie przewidują, aby okoliczność ta miała znaczenie z punktu widzenia opodatkowania VAT nieodpłatnej dostawy samochodu.

Ustalanie podstawy opodatkowania

Podstawę opodatkowania VAT w przypadku podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów ustala się zgodnie z art. 29a ust. 2 ustawy o VAT. Wynika z niego, że podstawą opodatkowania takich dostaw towarów jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

ENCYKLOPEDIA KSIĘGOWEGO

Przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jest przy tym kwestią sporną, czy ustalona w ten sposób podstawa opodatkowania może być wyższa niż historyczna cena nabycia lub historyczny koszt wytworzenia. Zdaniem autora nie, skoro w art. 29a ust. 2 ustawy o VAT wprost jest mowa o cenie nabycia towarów. Organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach reprezentują jednak odmienne stanowisko. Jako przykład można wskazać interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 12 lutego 2016 r. (sygn. IPPP1/4512-1311/15-2/MK) dotyczącą właśnie nieodpłatnego przekazania towarów wykupionych przez podatników z leasingu. We wskazanej interpretacji organ podatkowy nie zgodził się z podatniczką, że podstawą opodatkowania jest w takim przypadku cena z faktury dokumentującej wykup samochodu z leasingu. Stwierdził, że:

(...) w omawianej sytuacji na podstawie art. 29a ust. 2 ustawy podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów rozumiana jako cena zaktualizowana na moment dokonania nieodpłatnego przekazania towaru, czyli cena jaką Wnioskodawczyni zapłaciłaby za nabyty towar w dniu jego nieodpłatnego przekazania. Tym samym przy przekazaniu samochodu na cele prywatne za podstawę opodatkowania Zainteresowana powinna przyjąć cenę za jaką nabyłaby opisany samochód w momencie jego przekazania - wycofania z prowadzonej działalności.

A zatem - zdaniem organów podatkowych - z tytułu przekazania samochodu na cele osobiste będzie Pani musiała naliczyć VAT według stawki 23% od wartości rynkowej samochodu, a nie na podstawie ceny z faktury dokumentującej wykup samochodu z leasingu.

UWAGA!

Przekazanie samochodu używanego w działalności gospodarczej na cele osobiste podatnika podlega opodatkowaniu VAT jako nieodpłatna dostawa towarów, jeśli od nabycia tego samochodu odliczono całość lub część VAT.

Korekta odliczonego VAT

W art. 90b ustawy o VAT zawarte są przepisy przewidujące korygowanie kwoty podatku naliczonego w związku ze zmianą sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych. Przepisy te za szczególny rodzaj zmiany sposobu wykorzystywania pojazdów samochodowych uznają sprzedaż tych pojazdów (art. 90b ust. 2 ustawy o VAT). Jeżeli sprzedaż taka nastąpi w okresie korekty, uznaje się, że wykorzystanie pojazdu samochodowego zostało zmienione na wykorzystanie wyłącznie do działalności gospodarczej, aż do końca okresu korekty (art. 90b ust. 2 ustawy o VAT). Przy czym dla:

● pojazdów samochodowych, których wartość początkowa przekracza 15 000 zł, okres korekty trwa 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy;

● pojazdów samochodowych o mniejszej wartości początkowej okres korekty trwa 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy.

Za sprzedaż pojazdów, o której mowa w art. 90b ust. 2 ustawy o VAT, uznać należy również podlegające opodatkowaniu VAT na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT nieodpłatne dostawy towarów. Takie darowizny są uważane za odpłatne dostawy towarów, natomiast odpłatne dostawy towarów na terytorium kraju za sprzedaż w rozumieniu VAT (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT).

Zatem w związku z opodatkowanym przekazaniem samochodu na cele osobiste jest Pani uprawniona do korekty części podatku nieodliczonego z faktury wykupu samochodu z leasingu.

Przykład

W marcu 2016 r. podatniczka wykupiła samochód osobowy z leasingu za 2400 zł netto + 552 zł VAT. Z otrzymanej faktury za wykup odliczyła 276 zł (połowę podatku). W maju 2016 r. przekazała samochód na cele osobiste, co stanowiło dla niej podlegającą opodatkowaniu według stawki 23% nieodpłatną dostawę towarów. Przekazanie samochodu na cele osobiste nastąpiło 10 miesiąca od końca dwunastomiesięcznego okresu korekty. W związku z tym podatniczka jest uprawniona do odliczenia w drodze korekty 10/12) kwoty podatku nieodliczonego z faktury wykupu, tj. 230 zł. Kwotę tę podatniczka może wykazać w poz. 47 deklaracji VAT-7 za maj 2016 r.

Podstawa prawna:

● art. 2 pkt 22, art. 7 ust. 2, art. 29a ust. 2 oraz art. 90b ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 846

Tomasz Krywan

doradca podatkowy