Informacja NIK o wycenie i windykacji należności niepodatkowych Skarbu Państwa

Na stronie internetowej NIK (www.nik.gov.pl) została opublikowana informacja o wynikach kontroli 11 jednostek budżetowych (w tym Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa) w zakresie wyceny i windykacji niepodatkowych należności Skarbu Państwa oraz należności z tytułu dochodów przekazywanych do Krajowego Funduszu Drogowego, za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015 r.

Z informacji NIK wynika, że niepodatkowe należności Skarbu Państwa stale rosną - nie ma to jednak odzwierciedlenia w faktycznych wpływach dochodów z tego tytułu z powodu stale narastających zaległości (więcej na: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-wycenie-i-windykacji-naleznosci-niepodatkowych-skarbu-panstwa.html)

Źródłem co najmniej 1/10 rocznych wpływów do budżetu, stanowiących istotne źródło finansowania wydatków budżetowych, są dochody niepodatkowe.

Niepodatkowe dochody budżetu państwa obejmują m.in. wpływy z:

• opłat za użytkowanie wieczyste i trwały zarząd nieruchomości Skarbu Państwa,

• opłat za licencje i koncesje telekomunikacyjne, za dokonanie rezerwacji częstotliwości i prawo wykorzystywania częstotliwości,

• opłat za legalizację urządzeń pomiarowych,

• grzywien, mandatów i innych kar pieniężnych, w tym za nieprzestrzeganie przepisów ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, z tytułu nienależytego lub nieterminowego wykonania umów,

• tytułu zwrotów dotacji.

NIK ocenia, że duże tempo wzrostu zaległości było wynikiem m.in. przewlekłości w prowadzeniu postępowań windykacyjnych lub zaniechania dochodzenia należności. Zdaniem Izby skontrolowane jednostki budżetowe nie przywiązywały należytej wagi do windykacji niepodatkowych należności Skarbu Państwa.

Nieprawidłowości dotyczące windykacji należności niepodatkowych Skarbu Państwa

1. Niewłaściwe zabezpieczanie interesu Skarbu Państwa w zawieranych umowach.

2. Opóźnienia w ustalaniu należności (wynoszące nawet 3 lata).

3. Nieprawidłowe i niepełne ewidencjonowanie należności niepodatkowych w księgach rachunkowych jednostek zobowiązanych do ich poboru, co skutkuje niewykazywaniem ich w żadnych sprawozdaniach (budżetowych, finansowych).

4. Zaniechanie prowadzenia postępowania windykacyjnego.

5. Przewlekłość prowadzonych postępowań windykacyjnych (wynikająca z opóźnień w wystawianiu upomnień, wezwań do zapłaty i tytułów wykonawczych, które wynosiły od kilku miesięcy do kilku lat).

6. Niepodejmowanie czynności windykacyjnych w stosunku do dłużników niewywiązujących się z układów ratalnych.

7. Dopuszczanie do przedawnienia należności na skutek zaniechania prowadzenia postępowań windykacyjnych.

NIK pozytywnie ocenił udział Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w procesie windykacji należności Skarbu Państwa w związku z:

• wykonywanymi przez nią czynnościami zastępstwa procesowego przy dochodzeniu tych należności przed sądami powszechnymi,
• wnoszonymi propozycjami zmian legislacyjnych w zakresie usprawniania procesów windykacji.

Oprac. Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli