PROBLEM

RADA

Tak. Państwa byłemu pracownikowi należy wypłacić odprawę emerytalną, ale pod warunkiem, że przed rozwiązaniem umowy o pracę spełniał warunki uprawniające do nabycia prawa do emerytury. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Może dojść do sytuacji, gdy zmiana statusu pracownika na emeryta nie nastąpi jednocześnie z rozwiązaniem stosunku pracy. Niekiedy dochodzi do tego później, ze względu na datę złożenia przez pracownika wniosku o emeryturę lub np. z powodu korzystania przez niego z zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego. Takie okoliczności nie mogą uzasadniać odmowy wypłacenia przez pracodawcę odprawy emerytalnej (wyrok Sądu Najwyższego z 14 czerwca 2012 r., I PK 229/11).

Zakładając, że Państwa pracownik spełniał warunki do nabycia emerytury przed ustaniem zatrudnienia, powinien otrzymać odprawę emerytalną. Należałoby wtedy uznać, że przyznanie emerytury nastąpiło, co prawda, po zakończeniu trwania stosunku pracy, ale wyłączną tego przyczyną było pobieranie przez pracownika po zwolnieniu z pracy zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego. Jeżeli bowiem ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne lub wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów Kodeksu pracy, prawo do emerytury powstaje z dniem zaprzestania pobierania tych świadczeń (art. 100 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Gdyby jednak były pracownik uzyskał prawo do emerytury po ustaniu zatrudnienia, jego roszczenie o wypłatę odprawy emerytalnej byłoby bezzasadne. W takim przypadku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę nie zachodziłby żaden związek (przyczynowy, czasowy czy funkcjonalny) konieczny do nabycia prawa do odprawy emerytalnej.

PRZYKŁAD

Pracownikowi będącemu w wieku przedemerytalnym wypowiedziano warunki pracy i płacy na podstawie przepisów ustawy o zwolnieniach grupowych. Osoba ta nie przyjęła zaproponowanych jej warunków, w związku z czym rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło 31 grudnia 2012 r. W czasie zatrudnienia pracownik nie nabył prawa do emerytury. Takie prawo uzyskał we wrześniu 2013 r. W tych okolicznościach pracownikowi nie należy się odprawa emerytalna od byłego pracodawcy z powodu braku związku między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę.

Odprawa emerytalna jest powszechnym uprawnieniem pracowniczym, przysługującym w każdym przypadku rozwiązania stosunku pracy, w związku z przejściem na emeryturę (art. 92¹ Kodeksu pracy). Sąd Najwyższy w wyroku z 11 października 2007 r. (III PK 40/07) orzekł, że:

(...) z art. 92¹ § 1 k.p. wynika, że użyte w art. 92¹ Kodeksu pracy sformułowanie "przejście na emeryturę" oznacza zamianę statusu pracownika lub pracownika-emeryta na status wyłącznie emeryta, w związku z czym przewidziana w tym przepisie odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi, jeżeli rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z tak rozumianym przejściem pracownika na emeryturę, choćby ją wcześniej pobierał, chyba że już wcześniej skorzystał z uprawnienia do tej odprawy (...).

Istnieją 3 podstawowe warunki, jakie musi spełnić pracownik, aby nabyć prawo do odprawy emerytalnej, tj.:

● spełnia wymagania niezbędne do przejścia na emeryturę,

● stosunek pracy ustał w związku z zamianą statusu pracownika na status emeryta,

● występuje związek o charakterze przyczynowym, czasowym, funkcjonalnym bądź mieszanym między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę.

Pracownik nie może otrzymać odprawy emerytalnej w czasie trwającego stosunku pracy. Wypłata tego świadczenia może bowiem nastąpić dopiero wówczas, gdy zatrudnienie ustanie w związku z tym, że pracownik ostatecznie zdecyduje się przejść na emeryturę.

UWAGA!

Przy ustalaniu prawa do odprawy emerytalnej musi zajść bezpośredni związek między rozwiązaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę o charakterze przyczynowym, czasowym, funkcjonalnym lub mieszanym.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 92¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028

● art. 100 ust. 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1036

Mariusz Pigulski

ekspert i praktyk, od ponad 12 lat zajmujący się prawem pracy i ubezpieczeń społecznych, absolwent Podyplomowego Studium Prawa Pracy na Uniwersytecie Łódzkim, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej