Odpowiedź

Nie. Osoba wskazana w decyzji nie jest z oczywistych względów zobowiązana do zapłaty podatku.

Istotą relacji między organem podatkowym a podatnikiem jest istnienie obowiązku podatkowego (art. 4 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa; dalej: O.p.), czyli wynikającej z ustaw podatkowych nieskonkretyzowanej powinności poniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem wskazanego w tych ustawach zdarzenia (np. fakt posiadania prawa własności do nieruchomości). Z tak określonego obowiązku wynika zobowiązanie podatkowe. Brak takiego zdarzenia (np. brak prawa własności do nieruchomości na terenie gminy) uniemożliwia powstanie zobowiązania podatkowego i tym samym czyni bezpodstawnymi żądania realizacji zapłaty kwot podatku wynikających z decyzji od osoby, która nie jest stroną w danej sprawie.

Sytuacja opisana w pytaniu stanowi przesłankę wskazaną w art. 247 § 1 pkt 5 O.p. do stwierdzenia nieważności takiej decyzji, kiedy została ona skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie. Jak stwierdził WSA w Warszawie w wyroku z 2 listopada 2009 r. (sygn. akt III SA/Wa 830/09) "w przypadku przesłanki wskazanej w art. 247 § 1 pkt 5 O.p. chodzi o taką sytuację, w której organ w treści decyzji rozstrzyga o prawach i obowiązkach podmiotu, który nie jest stroną toczącego się postępowania". Podobne stanowisko zajął WSA w Gliwicach w wyroku z 13 października 2010 r. (sygn. akt III SA/Gl 765/10).

W opisanej sytuacji nieważność decyzji stwierdza (zgodnie z art. 248 § 2 pkt 1 O.p.) organ wyższego stopnia, czyli właściwe samorządowe kolegium odwoławcze. Osoba wskazana w pytaniu powinna złożyć wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji i wskazać, że z uwagi na to, że nie jest na terenie tej gminy podatnikiem, tym samym nie jest stroną w postępowaniu związanym z wymiarem zobowiązania w podatku od nieruchomości.

Na gruncie wszczętego postępowania egzekucyjnego zaistniała przesłanka stanowi podstawę do jego umorzenia na podstawie art. 59 § 1 pkt 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.), tj. stanowi sytuację, w której obowiązek będący przedmiotem postępowania nie istniał. Jak wyjaśnił WSA w Szczecinie w wyroku z 19 marca 2015 r. (sygn. akt I SA/Sz 1271/14), "pojęcie »obowiązku« w rozumieniu art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a. należy odnosić do tego obowiązku, który legł u podstaw wszczęcia postępowania egzekucyjnego; innymi słowy - obowiązku istniejącego, wymagalnego i jednocześnie którego niewykonanie przez zobowiązanego doprowadziło do uruchomienia postępowania zmierzającego do jego wyegzekwowania na drodze przymusu administracyjnego. Jakkolwiek organ egzekucyjny, w świetle art. 29 § 1 u.p.e.a., nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym, niemniej jednak jest on obowiązany do sprawdzenia, czy obowiązek ten istnieje". Natomiast NSA w wyroku z 12 sierpnia 2015 r. (sygn. akt II FSK 1641/13) stwierdził, że "obowiązek podatkowy jest »wymagalny« w znaczeniu wynikającym z treści art. 59 § 1 pkt 2 u.p.e.a. tak długo, jak długo w obrocie prawnym pozostaje ostateczna decyzja wymiarowa". Dlatego należy wyeliminować z obrotu prawnego "wadliwą" decyzję, co umożliwi umorzenie prowadzonego bezpodstawnie postępowania egzekucyjnego.

MARCIN BINAŚ

PODSTAWY PRAWNE

● art. 4, art. 247 § 1 pkt 5, art. 248 § 2 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 2184)

● art. 29 § 1, art. 59 § 1 pkt 2 ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1619; ost. zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649)