Tak, można wydać w tej sprawie jedną decyzję. Sądy administracyjne akceptują rozpatrzenie jedną decyzją szeregu wniosków o udzielenie pomocy społecznej, o ile dotyczą one jednego typu świadczenia (np. gdy wnioskodawca składa szereg pism dotyczących wsparcia go różnymi instrumentami pomocy społecznej w zakresie wydatków na leki, jedzenie, opłacenia rehabilitacji, remont mieszkania).

Przykładem jest wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 lipca 2016 r. (sygn. akt I OSK 2671/14), który sąd oceniał zasadność odmowy przez wójta przyznania zwrotnego zasiłku celowego w wysokości 1300 zł, na zakup węgla orzech. Organ pomocy społecznej ustalił, że dochód wnioskodawcy przekracza kryterium dochodowe, określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (dalej: ustawa o pomocy społecznej), ponadto wnioskodawca nie korzysta z oferowanej mu bezpłatnej żywności w ramach programu PEAD i marnotrawi własne zasoby finansowe. W ocenie organu, sytuacja życiowa wnioskodawcy nie uzasadnia również przyznania zwrotnego zasiłku celowego zgodnie z art. 41 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził prawidłowość odmowy przyznania zasiłku, ale zajął się także praktyką stosowaną przez organy administracyjne przy rozpoznawaniu niniejszej sprawy i innych spraw w przedmiocie odmowy przyznania pomocy społecznej, o których Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu wiadomye było z urzędu (chodziło o sprawy o sygn. akt I OSK 2672/14, I OSK 2670/14, I OSK 2986/14 i I OSK 2985/14). Wnioskodawca w listopadzie i grudniu 2013 r. wniósł o przyznanie pomocy w postaci zasiłku celowego, specjalnego zasiłku celowego zwrotnego i bezzwrotnego. Jak wynika z akt sprawy, swoje prośby o przyznanie pomocy zawarł w kilku pismach - z dni: 4, 6, 18, 19 i 22 listopada oraz z 11 i 12 grudnia. Wszystkie pisma dotyczyły przyznania pomocy na zakup węgla. Zostały one jednak potraktowane jako odrębne wnioski i rozstrzygnięte pięcioma decyzjami w tym samym przedmiocie - odmowy przyznania pomocy na zakup węgla. Sąd przyznał, że decyzje te zostały wydane na różnych podstawach prawnych i rozpoznawały sprawy z wniosków skarżącego pochodzących z różnych dat.

Dwie z tych decyzji jako podstawę prawną wydania wskazały art. 39 i art. 41 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, jedna - art. 39 i art. 41 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, a dwie - art. 39 i art. 41 ustawy o pomocy społecznej. Sąd przyjął jednak, że rozstrzyganie wniosku osoby starającej się o pomoc finansową w postaci zasiłku celowego z art. 39 ustawy o pomocy społecznej nie wyklucza rozpoznania wniosku z punktu widzenia prawa tej osoby do zasiłku określonego w art. 41 ustawy o pomocy społecznej, gdy ustalone zostanie, że nastąpiło przekroczenie kryterium dochodowego.

Ostatecznie sąd stwierdził: Jednakże mając na uwadze dużą aktywność skarżącego w domaganiu się pomocy społecznej, a także to, że pisma dotyczą tego samego rodzaju pomocy (niezależnie od ilości i rodzaju węgla), nie wydaje się właściwe traktowanie każdego pisma skarżącego jako wniosku wszczynającego odrębną sprawę administracyjną. Zwrócić należy uwagę, że sam skarżący w piśmie z 22 listopada 2013 r. wskazuje, że dotyczy ono wcześniejszych wniosków, tymczasem organ potraktował je jako wniosek wszczynający odrębną sprawę. Bardziej uzasadnione pozostaje - z punktu widzenia finansów publicznych - traktowanie kolejnych pism skarżącego w tym samym przedmiocie jako uzupełnienie wniosku i załatwienie ich jedną decyzją. Tym bardziej że ustawa, nakazując wydanie decyzji w przedmiocie świadczeń z pomocy społecznej po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia po raz kolejny, przewiduje sporządzenie tylko aktualizacji wywiadu. Dla wydania omawianych decyzji wywiad środowiskowy był przeprowadzony 3 i 30 grudnia 2013 r. Nie można oprzeć się wrażeniu, że w przypadku skarżącego praktyka stosowana przez organy administracyjne prowadzi do niepotrzebnego tworzenia dodatkowych spraw, zwiększając tym samym koszty funkcjonowania organów i niewłaściwie angażując pracowników socjalnych w podejmowaniu działań w ramach pomocy społecznej. Uwagi te nie mają jednak wpływu na prawidłową kontrolę Sądu pierwszej instancji co do zgodności z prawem działania organów administracyjnych w niniejszej sprawie.

TOMASZ KRÓL

prawnik specjalizujący się w prawie pracy, finansach publicznych i prawie podatkowym

PODSTAWA PRAWNA

● art. 8, art. 39, art. 41 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 930; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60)