Umowa leasingu jest umową cywilnoprawną zdefiniowaną w przepisach art. 709¹ Kodeksu cywilnego. W myśl zapisów ustawy przez umowę leasingu finansujący (leasingodawca) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do nabycia rzeczy od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddania tej rzeczy korzystającemu (leasingobiorcy) do używania albo do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się do zapłacenia finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenia pieniężnego, równego co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Umowa ta jest odrębnie rozpatrywana do celów bilansowych i odrębnie do celów podatkowych.

1. Umowy leasingu w prawie bilansowym

W myśl KSR 5 umowa leasingu to umowa leasingu nazwana w Kodeksie cywilnym, a także każda inna umowa zawarta na czas oznaczony, na mocy której jedna ze stron, zwana "finansującym", oddaje do odpłatnego używania albo używania i pobierania pożytków drugiej stronie, zwanej "korzystającym" przedmiot leasingu, którym są składniki aktywów, np. nieruchomości, urządzenia, maszyny, środki transportu, wartości niematerialne i prawne. Umowami leasingu w rozumieniu standardu są zatem również nazwane w Kodeksie cywilnym umowy najmu i dzierżawy, zawarte na czas oznaczony. W zakres umowy leasingu mogą również wchodzić dodatkowe (zależne) świadczenia związane z przedmiotem leasingu, jak np. utrzymanie lokali w stanie zdatnym do użytku (ogrzewanie, oświetlenie, woda, funkcjonowanie wind, utrzymanie czystości, ochrona itp.).

Jeżeli leasing jest podatkowo leasingiem operacyjnym, a księgowo leasingiem finansowym, to zazwyczaj leasingodawca fakturuje opłatę podstawową w jednej kwocie i nie wydziela części kapitałowej oraz odsetkowej. Są sytuacje, gdy finansujący przekazuje korzystającemu, w formie załącznika do umowy bądź dodatkowego zapisu wykazanego na fakturze za opłatę leasingową, podział opłaty leasingowej na część kapitałową i odsetkową. Podział ten nie jest dla korzystającego wiążący.

Leasingobiorca powinien wyodrębnić z opłaty podstawowej część kapitałową i odsetkową.

KSR 5 dopuszcza trzy metody podziału raty podstawowej, tj.:

● metodę wewnętrznej stopy zwrotu (degresywna pełna), np. IRR lub XIRR3 (metoda podstawowa),

● metodę równomierną (metoda uproszczona),

● metodę sumy numerów (metoda uproszczona).

Wyboru metody podziału opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową dokonuje kierownik jednostki, uwzględniając ten wybór w polityce rachunkowości.

Przykład 1

Rozliczenie opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową metodą wewnętrznej stopy zwrotu - maszyny produkcyjnej

W lutym 2015 r. spółka "RAFA" zawarła umowę leasingu, która dla celów podatkowych stanowi leasing operacyjny, a dla celów bilansowych - leasing finansowy.

Przedmiotem umowy jest maszyna produkcyjna.

Z umowy leasingu wynika m.in., że: umowa jest zawarta na 36 miesięcy, wartość netto przedmiotu umowy (wartość ofertowa) wynosi: 120 000 zł + 23% VAT, a opłaty ogółem: 140 000 zł + 23% VAT, w tym:

a) opłata wstępna: 20 000 zł netto,

b) 35 rat po 3400 zł netto każda,

c) opłata końcowa (wykup): 1000 zł netto.

Do przeprowadzenia obliczeń wykorzystano funkcję IRR arkusza kalkulacyjnego.

W przykładzie IRR wynosi 1,040514710807%.

Tabela 1. Wyliczenie IRR

Rata czynszu	Zobowiązanie BO	Opłata leasingowa	Część kapitałowa opłaty	Część odsetkowa opłaty	Zobowiązanie BZ
1	2	3	4 (3 - 5)	5 (2 x IRR)	6 (2 - 4)
	120 000,00	20 000,00	20 000,00	-	100 000,00
1	100 000,00	3 400,00	2 359,49	1 040,51	97 640,51
2	97 640,51	3 400,00	2 384,04	1 015,96	95 256,48
3	95 256,48	3 400,00	2 408,84	991,16	92 847,64
4	92 847,64	3 400,00	2 433,91	966,09	90 413,73
5	90 413,73	3 400,00	2 459,23	940,77	87 954,50
6	87 954,50	3 400,00	2 484,82	915,18	85 469,68
7	85 469,68	3 400,00	2 510,68	889,32	82 959,00
8	82 959,00	3 400,00	2 536,80	863,20	80 422,20
9	80 422,20	3 400,00	2 563,20	836,80	77 859,01
10	77 859,01	3 400,00	2 589,87	810,13	75 269,14
11	75 269,14	3 400,00	2 616,81	783,19	72 652,33
12	72 652,33	3 400,00	2 644,04	755,96	70 008,29
13	70 008,29	3 400,00	2 671,55	728,45	67 336,73
14	67 336,73	3 400,00	2 699,35	700,65	64 637,38
15	64 637,38	3 400,00	2 727,44	672,56	61 909,94
16	61 909,94	3 400,00	2 755,82	644,18	59 154,13
17	59 154,13	3 400,00	2 784,49	615,51	56 369,63
18	56 369,63	3 400,00	2 813,47	586,53	53 556,17
19	53 556,17	3 400,00	2 842,74	557,26	50 713,43
20	50 713,43	3 400,00	2 872,32	527,68	47 841,11
21	47 841,11	3 400,00	2 902,21	497,79	44 938,90
22	44 938,90	3 400,00	2 932,40	467,60	42 006,50
23	42 006,50	3 400,00	2 962,92	437,08	39 043,58
24	39 043,58	3 400,00	2 993,75	406,25	36 049,83
25	36 049,83	3 400,00	3 024,90	375,10	33 024,94
26	33 024,94	3 400,00	3 056,37	343,63	29 968,57
27	29 968,57	3 400,00	3 088,17	311,83	26 880,40
28	26 880,40	3 400,00	3 120,31	279,69	23 760,09
29	23 760,09	3 400,00	3 152,77	247,23	20 607,32
30	20 607,32	3 400,00	3 185,58	214,42	17 421,74
31	17 421,74	3 400,00	3 218,72	181,28	14 203,01
32	14 203,01	3 400,00	3 252,22	147,78	10 950,80
33	10 950,80	3 400,00	3 286,06	113,94	7 664,74
34	7 664,74	3 400,00	3 320,25	79,75	4 344,50
35	4 344,50	3 400,00	3 344,49	55,51	1 000,00
Wykup		1 000,00	1 000,00
Ogółem opłaty			120 000,00	20 000,00

Spółka poniosła dodatkowe koszty przed oddaniem do używania przedmiotu leasingu, w wysokości 3000 zł.

Środek trwały oddano do używania w lutym 2015 r., a od marca 2015 r. rozpoczęto jego amortyzację stawką 14%.

Wartość środka trwałego podlegająca amortyzacji to 123 000 zł (120 000 zł + 3000 zł).

Miesięczna amortyzacja wynosi: (123 000 zł × 14%) : 12 miesięcy = 1435 zł.

Spółka z o.o. prowadzi ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4.

Ewidencja księgowa

1. Faktura za opłatę wstępną:

Wn "Rozliczenie zakupu" 20 000,00 zł

Wn "VAT naliczony" 4 600,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 24 600,00 zł

2. Zarachowanie opłaty wstępnej na poczet spłaty części kapitałowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 20 000,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 20 000,00 zł

3. Wyciąg bankowy - zapłata opłaty wstępnej:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 24 600,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 24 600,00 zł

4, Dodatkowe koszty poniesione w związku z przystosowaniem przedmiotu

leasingu do używania:

Wn "Rozliczenie zakupu" 3 000,00 zł

Wn "VAT naliczony" 690,00 zł

Ma "Pozostałe rozrachunki" 3 690,00 zł

5. Wyciąg bankowy - zapłata dodatkowych kosztów:

Wn "Pozostałe rozrachunki" 3 690,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 3 690,00 zł

6. Przyjęcie środka trwałego do używania:

Wn "Środki trwałe" 123 000,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 120 000,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 3 000,00 zł

7. Opłata leasingowa 1:

Wn "Rozliczenie zakupu" 3 400,00 zł

Wn "VAT naliczony" 782,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 4 182,00 zł

8. Przeniesienie opłaty leasingowej do rozliczenia:

Wn "Rozliczenie opłat leasingowych" 3 400,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 3 400,00 zł

9. Wyciąg bankowy - zapłata raty leasingowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 4 182,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 4 182,00 zł

10. Rozliczenie opłaty leasingowej 1:

a) część kapitałowa

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 2 359,49 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 2 359,49 zł

b) część odsetkowa

Wn "Koszty finansowe" 1 040,51 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 1 040,51 zł

11. Amortyzacja za marzec 2015 r.:

(123 000 zł × 14%) : 12 miesięcy = 1435 zł

Wn "Amortyzacja" 1 435,00 zł

Ma "Umorzenie środków trwałych" 1 435,00 zł

12. Opłata leasingowa 2-35:

Wn "Rozliczenie zakupu" 115 600,00 zł

Wn "VAT naliczony" 26 588,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 142 188,00 zł

13. Przeniesienie opłat leasingowych 2-35 do rozliczenia:

Wn "Rozliczenie opłat leasingowych" 115 600,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 115 600,00 zł

14. Wyciąg bankowy - zapłata rat leasingowych 2-35:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 142 188,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 142 188,00 zł

15. Rozliczenie opłat leasingowych 2-35:

a) część kapitałowa

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 96 640,51 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 96 640,51 zł

b) część odsetkowa

Wn "Koszty finansowe" 18 959,49 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 18 959,49 zł

16. Amortyzacja od kwietnia 2015 r. do lutego 2018 r. (34 miesiące):

(123 000 zł × 14%) : 12 miesięcy = 1435 zł

1435 zł x 34 miesiące = 48 790 zł

Wn "Amortyzacja" 48 790,00 zł

Ma "Umorzenie środków trwałych" 48 790,00 zł

17. Faktura za opłatę końcową:

Wn "Rozliczenie zakupu" 1 000,00 zł

Wn "VAT naliczony" 230,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 1 230,00 zł

18. Zarachowanie opłaty końcowej na poczet spłaty części kapitałowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 1 000,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 1 000,00 zł

19. Amortyzacja - pozostałe 50 rat:

123 000 zł : 1435 zł = 85,7 raty

85,7 raty - 35 rat = 50,7 raty

50,7 raty x 1435 zł = 72 775 zł

Wn "Amortyzacja" 72 775,00 zł

Ma "Umorzenie środków trwałych" 72 775,00 zł

Przykład 2

Rozliczenie opłaty podstawowej na część kapitałową i odsetkową metodą wewnętrznej stopy zwrotu - samochodu osobowego

W styczniu 2015 r. spółka "Kora" zawarła umowę leasingu samochodu osobowego, która dla celów podatkowych stanowi leasing operacyjny, a bilansowo jest to leasing finansowy.

Przedmiotem leasingu jest samochód osobowy użytkowany na cele firmowe oraz na cele prywatne.

Z umowy leasingu wynika m.in., że: umowa jest zawarta na 36 miesięcy, wartość netto przedmiotu umowy (wartość ofertowa) wynosi: 120 000 zł + 23% VAT, a opłaty ogółem: 140 000 zł + 23% VAT, w tym:

a) opłata wstępna: 20 000 zł netto,

b) 35 rat po 3400 zł netto każda,

c) opłata końcowa (wykup): 1000 zł netto.

Spółka poniosła dodatkowe koszty, związane z rejestracją samochodu, przed oddaniem do używania przedmiotu leasingu, w wysokości 400 zł netto.

W związku z tym, że w przypadku samochodu osobowego spółka ma możliwość odliczenia 50% VAT, wartość samochodu osobowego i raty odsetkowe będą zwiększone o nieodliczony VAT.

Środek trwały oddano do używania, a od stycznia 2015 r. rozpoczęto jego amortyzację stawką 34,29% (w okresie leasingowania środka trwałego).

Wartość środka trwałego podlegająca amortyzacji to 134 246 zł.

[120 000 zł + (120 000 x 23%) x 50%] + [400 + (400 x 23%) x 50%] = (120 000 + 13 800) + (400 + 46) = 134 246 zł

Miesięczna amortyzacja wynosi: (134 246 zł × 34,29%) : 12 miesięcy = 3836 zł.

Opłaty leasingowe do rozliczenia (powiększone o nieodliczony VAT):

a) opłata wstępna: [20 000 zł + (20 000 zł x 23%) x 50%] = 20 000 zł + 2300 zł = 22 300 zł,

b) 35 rat po: [3400 zł + (3400 zł x 23%) x 50%] = 3400 zł + 391 zł = 3791 zł,

c) opłata końcowa (wykup): (1000 zł + (1000 zł x 23%) x 50%) = 1000 zł + 115 zł = 1115 zł.

Spółka z o.o. prowadzi ewidencję kosztów tylko na kontach zespołu 4.

Do przeprowadzenia obliczeń wykorzystano funkcję IRR arkusza kalkulacyjnego.

W przykładzie IRR wynosi 1,0405147108026000%.

Tabela 2. Wyliczenie IRR

Rata czynszu	Zobowiązanie (powiększone o nieodliczony VAT) BO	Opłata leasingowa (powiększona o nieodliczony VAT)	Część kapitałowa opłaty	Część odsetkowa opłaty	Zobowiązanie BZ
1	2	3	4 (3 - 5)	5 (2 x IRR)	6 (2 - 4)
	133 800,00	22 300,00	22 300,00	-	111 500,00
1	111 500,00	3 791,00	2 630,83	1 160,17	108 869,17
2	108 869,17	3 791,00	2 658,20	1 132,80	106 210,97
3	106 210,97	3 791,00	2 685,86	1 105,14	103 525,11
4	103 525,11	3 791,00	2 713,81	1 077,19	100 811,31
5	100 811,31	3 791,00	2 742,04	1 048,96	98 069,27
6	98 069,27	3 791,00	2 770,57	1 020,43	95 298,69
7	95 298,69	3 791,00	2 799,40	991,60	92 499,29
8	92 499,29	3 791,00	2 828,53	962,47	89 670,76
9	89 670,76	3 791,00	2 857,96	933,04	86 812,79
10	86 812,79	3 791,00	2 887,70	903,30	83 925,09
11	83 925,09	3 791,00	2 917,75	873,25	81 007,35
12	81 007,35	3 791,00	2 948,11	842,89	78 059,24
13	78 059,24	3 791,00	2 978,78	812,22	75 080,46
14	75 080,46	3 791,00	3 009,78	781,22	72 070,68
15	72 070,68	3 791,00	3 041,09	749,91	69 029,59
16	69 029,59	3 791,00	3 072,74	718,26	65 956,85
17	65 956,85	3 791,00	3 104,71	686,29	62 852,14
18	62 852,14	3 791,00	3 137,01	653,99	59 715,13
19	59 715,13	3 791,00	3 169,66	621,34	56 545,47
20	56 545,47	3 791,00	3 202,64	588,36	53 342,83
21	53 342,83	3 791,00	3 235,96	555,04	50 106,87
22	50 106,87	3 791,00	3 269,63	521,37	46 837,24
23	46 837,24	3 791,00	3 303,65	487,35	43 533,59
24	43 533,59	3 791,00	3 338,03	452,97	40 195,57
25	40 195,57	3 791,00	3 372,76	418,24	36 822,81
26	36 822,81	3 791,00	3 407,85	383,15	33 414,95
27	33 414,95	3 791,00	3 443,31	347,69	29 971,64
28	29 971,64	3 791,00	3 479,14	311,86	26 492,50
29	26 492,50	3 791,00	3 515,34	275,66	22 977,16
30	22 977,16	3 791,00	3 551,92	239,08	19 425,24
31	19 425,24	3 791,00	3 588,88	202,12	15 836,36
32	15 836,36	3 791,00	3 626,22	164,78	12 210,14
33	12 210,14	3 791,00	3 663,95	127,05	8 546,19
34	8 546,19	3 791,00	3 702,08	88,92	4 844,11
35	4 844,11	3 791,00	3 729,12	61,88	1 115,00
Wykup		1 115,00	1 115,00	-
Ogółem opłaty			133 800,00	22 300,00

Ewidencja księgowa

1. Faktura za opłatę wstępną:

Wn "Rozliczenie zakupu" 22 300,00 zł

20 000 + (20 000 x 23%) x 50% = 20 000 + 2300 = 22 300

Wn "VAT naliczony" 2 300,00 zł

(20 000 x 23%) x 50% = 2300

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 24 600,00 zł

2. Zarachowanie opłaty wstępnej na poczet spłaty części kapitałowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 22 300,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 22 300,00 zł

3. Wyciąg bankowy - zapłata opłaty wstępnej:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 24 600,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 24 600,00 zł

4. Dodatkowe koszty poniesione w związku z przystosowaniem przedmiotu

leasingu do używania:

Wn "Rozliczenie zakupu" 446,00 zł

400 + (400 x 23%) x 50% = 400 + 46 = 446

Wn "VAT naliczony" 46,00 zł

(400 x 23%) x 50% = 46

Ma "Pozostałe rozrachunki" 492,00 zł

5. Wyciąg bankowy - zapłata dodatkowych kosztów:

Wn "Pozostałe rozrachunki" 492,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 492,00 zł

6. Przyjęcie środka trwałego do używania:

Wn "Środki trwałe" 134 246,00 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 133 800,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 446,00 zł

7. Opłata leasingowa 1:

Wn "Rozliczenie zakupu" 3 791,00 zł

3400 + (3400 x 23%) x 50% = 3400 + 391 = 3791

Wn "VAT naliczony" 391,00 zł

(3400 x 23%) x 50% = 391 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 4 182,00 zł

8. Przeniesienie opłaty leasingowej do rozliczenia:

Wn "Rozliczenie opłat leasingowych" 3 791,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 3 791,00 zł

9. Wyciąg bankowy - zapłata raty leasingowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 4 182,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 4 182,00 zł

10. Rozliczenie opłaty leasingowej 1:

a) część kapitałowa

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 2 630,83 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 2 630,83 zł

b) część odsetkowa

Wn "Koszty finansowe" 1 160,17 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 1 160,17 zł

11. Amortyzacja za styczeń 2015 r.:

(134 246 zł × 34,29%) : 12 miesięcy = 3836 zł

Wn "Amortyzacja" 3 836,00 zł

Ma "Umorzenie środków trwałych" 3 836,00 zł

12. Opłata leasingowa 2-35:

Wn "Rozliczenie zakupu" 128 894,00 zł

3791 x 34 raty = 128 894

Wn "VAT naliczony" 13 294,00 zł

391 x 34 raty = 13 294

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 142 188,00 zł

13. Przeniesienie opłat leasingowych 2-35 do rozliczenia:

Wn "Rozliczenie opłat leasingowych" 128 894,00 zł

Ma "Rozliczenie zakupu" 128 894,00 zł

14. Wyciąg bankowy - zapłata rat leasingowych 2-35:

Wn "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 142 188,00 zł

Ma "Rachunek bankowy" 142 188,00 zł

15. Rozliczenie opłat leasingowych 2-35:

a) część kapitałowa

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 107 754,17 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 107 754,17 zł

b) część odsetkowa

Wn "Koszty finansowe" 21 139,83 zł

Ma "Rozliczenie opłat leasingowych" 21 139,83 zł

16. Amortyzacja od lutego 2015 r. do listopada 2017 r. (34 miesiące)

3836 zł x 34 raty = 130 410 zł

Wn "Amortyzacja" 130 410,00 zł

Ma "Umorzenie środków trwałych" 130 410,00 zł

17. Faktura za opłatę końcową:

Wn "Rozliczenie zakupu" 1 115,00 zł

[1000 zł + (1000 zł x 23%) x 50%] = 1000 zł + 115 zł = 1115 zł

Wn "VAT naliczony" 115,00 zł

(1000 zł x 23%) x 50% = 115 zł

Ma "Rozrachunki z finansującym - bieżące" 1 230,00 zł

18. Zarachowanie opłaty końcowej na poczet spłaty części kapitałowej:

Wn "Rozrachunki z finansującym z tytułu przedmiotu leasingu" 1 115,00 zł zł Ma "Rozliczenie zakupu" 1 115,00 zł

2. Umowa leasingu operacyjnego a VAT

W ustawie o VAT odmiennie traktuje się umowy leasingu operacyjnego i kapitałowego. Umowa leasingu kapitałowego uznawana jest za dostawę towarów, natomiast umowę leasingu operacyjnego traktuje się w sposób zbliżony do najmu czy dzierżawy, tj. jak usługę.

2.1. Umowa leasingu operacyjnego - obowiązek podatkowy u leasingodawcy

Wydanie towaru leasingobiorcy na podstawie umowy leasingu operacyjnego traktuje się w świetle przepisów ustawy o VAT jak świadczenie usług. Na podstawie tego typu umowy leasingodawca udostępnia leasingobiorcy daną rzecz na pewien okres, a pobierane z tego tytułu opłaty nie pokrywają w całości wartości tej rzeczy. Przedmiot leasingu amortyzuje się u kolejnych leasingobiorców.

Obowiązek podatkowy w VAT powstaje, w przypadku świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, z chwilą wystawienia faktury (nie dotyczy importu usług). Zasada ta ma zastosowanie, jeżeli faktura jest wystawiona terminowo, czyli nie później niż z upływem terminu płatności. Jeżeli w tym terminie faktura nie będzie wystawiona, obowiązek podatkowy powstanie z upływem terminu płatności.

Fakturę za usługę leasingu należy wystawić najpóźniej z upływem terminu płatności. Nie ma natomiast najwcześniejszego terminu na wystawienie takiej faktury, pod warunkiem jednak że będzie zawierać informacje, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

Przykład 3

Zgodnie z podpisaną umową leasingu operacyjnego leasingobiorca będący podatnikiem VAT zobowiązany jest zapłacić ratę leasingową za marzec 2015 r. w terminie do 10 kwietnia 2015 r.

Faktura została wystawiona 30 marca 2015 r. Leasingobiorca uregulował należność 20 kwietnia 2015 r. Obowiązek podatkowy w VAT po stronie leasingodawcy powstał z chwilą wystawienia faktury, czyli 30 marca 2015 r.

Przykład 4

Zgodnie z podpisaną umową leasingu operacyjnego leasingobiorca będący podatnikiem VAT jest obowiązany zapłacić ratę leasingową za marzec 2015 r. w terminie do 10 kwietnia 2015 r.

Faktura została wystawiona 15 kwietnia 2015 r. (po terminie płatności określonym w umowie). Leasingobiorca uregulował należność 20 kwietnia 2015 r.

Obowiązek podatkowy w VAT po stronie leasingodawcy powstał z upływem terminu płatności, czyli 10 kwietnia 2015 r.

2.2. Leasing operacyjny - u leasingobiorcy

W zakresie realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego przez leasingobiorcę stosuje się ogólne zasady określone w art. 86 ustawy o VAT.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny.

Leasingobiorca może zrealizować przysługujące mu prawo do odliczenia podatku naliczonego od raty leasingowej, jeśli zostaną spełnione następujące warunki:

● zakup ma związek z wykonywaną przez leasingobiorcę działalnością opodatkowaną VAT,

● po stronie leasingodawcy powstaje obowiązek podatkowy w VAT,

● leasingobiorca otrzymał fakturę dokumentującą usługę leasingu.

Leasingobiorca może odliczyć VAT w miesiącu bądź kwartale, w którym leasingodawca wystawił fakturę lub w jednym z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych. Odliczenie nie może nastąpić jednak wcześniej niż w miesiącu bądź kwartale, w którym leasingobiorca otrzymał fakturę.

Warto zwrócić uwagę, że w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z otrzymanych faktur.

Przykład 5

W marcu 2015 r. zawarta została umowa leasingu operacyjnego. Leasingodawca wystawił fakturę dokumentującą leasing operacyjny 30 marca 2015 r. z terminem płatności określonym na kwiecień 2015 r. Obowiązek podatkowy po stronie leasingodawcy powstał w tym przypadku z chwilą wystawienia faktury, czyli w marcu 2015 r.

Leasingobiorca otrzymał fakturę 1 kwietnia 2015 r., w związku z czym ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z tej faktury w deklaracji za kwiecień, maj lub czerwiec 2015 r.

3. Umowa leasingu kapitałowego a VAT

W myśl zapisów ustawy o VAT wydanie towaru leasingobiorcy na podstawie umowy leasingu kapitałowego (finansowego) uznawane jest za dostawę towaru. Natomiast dostawą towarów są takie umowy leasingu, w wyniku których, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający, oraz umowy, których przedmiotami są grunty.

W przypadku leasingu finansowego obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, czyli z chwilą wydania towaru, a jeżeli wcześniej podatnik otrzyma całość lub część zapłaty - z chwilą jej otrzymania.

Fakturę należy natomiast wystawić nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę albo otrzymano całość lub część zapłaty.

Przykład 6

W marcu 2015 r. strony umowy będące podatnikami VAT czynnymi podpisały umowę leasingu kapitałowego. W tym samym miesiącu przedmiot leasingu został wydany leasingobiorcy. Po stronie leasingodawcy obowiązek podatkowy powstał z chwilą dokonania dostawy towarów. Leasingodawca ma obowiązek wystawienia faktury najpóźniej 15 kwietnia 2015 r.

4. Odliczenia VAT przez leasingobiorcę

W przypadku leasingu kapitałowego, tak jak w przypadku leasingu operacyjnego, leasingobiorca ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z wystawionej przez finansującego faktury na ogólnych zasadach, tj. w miesiącu bądź kwartale otrzymania faktury lub w rozliczeniu za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Przykład 7

W marcu 2015 r. na podstawie zawartej umowy leasingu kapitałowego korzystający otrzymał przedmiot leasingu wraz z fakturą dokumentującą tę transakcję. Leasingobiorca może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za marzec, kwiecień lub maj 2015 r.

Jeżeli fakturę dokumentującą ww. transakcję korzystający otrzyma w późniejszym okresie, np. w maju 2015 r., wówczas leasingobiorca będzie mógł dokonać odliczenia VAT naliczonego najwcześniej w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę, czyli w maju bądź czerwcu lub lipcu 2015 r.

Podstawa prawna:

● pkt II.1 Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa"

● art. 7 ust. 9, art. 10 ust. 1, art. 19a ust. 5 pkt 4 lit. b), art. 86, art. 86a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211

Joanna Gawrońska

biegły rewident