Zakupiłem w październiku samochód ciężarowy. Jeśli pojazd wprowadziłem do ewidencji środków trwałych w październiku, to czy mogę już w tym miesiącu dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego? Jak dokonać wpisu do pkpir?

Jeżeli jest Pan uprawniony do jednorazowej amortyzacji, może Pan dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego już w miesiącu wprowadzenia samochodu do ewidencji środków trwałych, tj. w październiku. Warunki korzystania z jednorazowej amortyzacji oraz sposób jej ewidencji w pkpir przedstawiamy w uzasadnieniu.

Możliwość dokonywania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego (m.in. od samochodów ciężarowych) dotyczy dwóch kategorii podatników, tj.:

1) tzw. małych podatników w rozumieniu przepisów updof. W 2016 r. małym podatnikiem jest podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w 2015 r. wyrażonej w złotych kwoty zaokrąglonej do 1000 złotych odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, tj. 5 092 000 zł,

2) podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej (art. 22k ust. 7 updof).

W przypadku drugiej z wymienionych grup podatników przepisy updof wprowadzają dodatkowe ograniczenie. Podatnik musi pamiętać, że nie może skorzystać z jednorazowej amortyzacji, jeżeli w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:

● prowadził działalność gospodarczą samodzielnie albo jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, lub

● działalność gospodarczą prowadziła jego małżonka i istniała w tym czasie między nimi wspólność majątkowa (art. 22k ust. 13 updof).

Z opisanej w pytaniu sytuacji nie wynika, czy jest Pan uprawniony do dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych. Na potrzeby udzielanej odpowiedzi przyjmujemy, że tak jest.

Podatnicy, którzy zamierzają skorzystać z jednorazowej amortyzacji, mogą dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego najwcześniej w miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji środków trwałych. Wynika to wprost z brzmienia art. 22k ust. 8 updof. Oznacza to, że jeżeli wprowadził Pan nabyty samochód do ewidencji środków trwałych w październiku, to już w tym miesiącu może Pan dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Jeżeli nie dokona Pan jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w październiku, może Pan to zrobić w kolejnych miesiącach 2016 r., tj. w listopadzie albo grudniu. Prawo do dokonania jednorazowego odpisu w kolejnych miesiącach 2016 r. potwierdza też Krajowa Informacja Podatkowa.

Musi Pan również pamiętać, że jednorazowa amortyzacja jest ograniczona kwotowo. W 2016 r. jednorazowe odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane do kwoty 212 000 zł. Jeżeli wartość nabytego przez Pana samochodu ciężarowego przewyższa tę kwotę, to od następnego roku podatkowego (tj. 2017 r.) ma Pan do wyboru dokonywanie odpisów amortyzacyjnych:

● metodą liniową - w tym przypadku amortyzacja samochodu ciężarowego będzie przebiegać według rocznej stawki amortyzacyjnej w wysokości 20%, albo

● metodą degresywną - w tym przypadku amortyzacja samochodu ciężarowego będzie przebiegać według rocznej stawki amortyzacyjnej w wysokości maksymalnie 40% (20% x współczynnik 2,0).

PRZYKŁAD 1

Pan Jan Kowalski rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych. Na potrzeby prowadzonej działalności zakupił w październiku 2016 r. samochód ciężarowy o wartości 200 000 zł. Samochód został zarejestrowany także w październiku 2016 r. i w tym samym miesiącu wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Pan Kowalski spełnia warunki do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego jako podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą. Jednorazowego odpisu dokonał w październiku. Był to pierwszy jednorazowy odpis dokonany w 2016 r. Odpis ten należy zaewidencjonować w kolumnie 13 pkpir "Pozostałe wydatki". Podstawą wpisu jest sporządzony dowód wewnętrzny, którego wzór prezentujemy na następnej stronie.

Dowód wewnętrzny

Zapis w pkpir - październik 2016

Przykład 2

Pan Jan Kowalski rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych. Na potrzeby prowadzonej działalności zakupił w październiku samochód ciężarowy o wartości 250 000 zł. Samochód został zarejestrowany w październiku 2016 r. i w tym samym miesiącu wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Pan Kowalski spełnia warunki do dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego jako podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą. Z uwagi na wartość samochodu przekraczającą obowiązujący w 2016 r. limit jednorazowej amortyzacji, amortyzacja pojazdu będzie wyglądała następująco (z założeniem, że w 2016 r. pan Kowalski nie dokonywał innych jednorazowych odpisów amortyzacyjnych):

● rok 2016 - jednorazowy odpis amortyzacyjny w wysokości 212 000 zł,

● dalsza amortyzacja:

1) w przypadku wyboru metody liniowej - pan Kowalski w 2017 r. będzie mógł zaliczyć do kosztów tylko 38 000 zł (wartość rocznego odpisu ustalonego tą metodą (250 000 zł x 20% = 50 000 zł) przewyższa wartość pozostałą do zamortyzowania, co wynika z obliczenia: 250 000 zł - 212 000 zł = 38 000 zł),

2) w przypadku metody degresywnej - w przedstawionym przypadku pan Kowalski nie będzie mógł w 2017 r. zastosować metody degresywnej. Wynika to z tego, że roczny odpis amortyzacyjny ustalony tą metodą byłby niższy od odpisu ustalonego metodą liniową (250 000 zł - 212 000 zł = 38 000 zł; 38 000 zł x 40% = 15 200 zł).

Zapis w pkpir - październik 2016

Jak wcześniej wspomniano, w opisanym przykładzie dalsza amortyzacja samochodu ciężarowego będzie możliwa dopiero w 2017 r. metodą liniową. Miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie 4166,67 zł (250 000 zł x 20% = 50 000 zł; 50 000 zł / 12 = 4166,67 zł).

Zatem od stycznia do września 2017 r. pan Kowalski ujmie w kolumnie 13 pkpir "Pozostałe wydatki" odpisy amortyzacyjne w łącznej wysokości 37 500,03 zł (4166,67 zł x 9), natomiast w październiku 2017 r. odpis wyniesie 499,97 zł. Poniżej przykład ujęcia odpisu amortyzacyjnego w pkpir w styczniu 2017 r.

Zapis w pkpir - styczeń 2017

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 22i ust. 1 w zw. z poz. 07 załącznika nr 1, art. 22k ust. 1, 7-13 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1550

Justyna Michałowska

księgowa, praktyk, autorka licznych publikacji