Nauczycielce zatrudnionej w szkole podstawowej wypowiedziano umowę o pracę, w czasie gdy przebywała na urlopie dla poratowania zdrowia. Zwolnienie uzasadnione było zmianami organizacyjnymi w szkole. Ponieważ nauczycielka w terminie 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia złożyła pisemny wniosek o przeniesienie jej w stan nieczynny, wypowiedzenie stało się bezskuteczne. Nauczycielka zachowała prawo do wynagrodzenia przez 6 miesięcy oraz miała zapewnione pierwszeństwo w zatrudnieniu w szkole - gdyby pojawiła się taka możliwość. Pomimo przejścia w stan nieczynny, pozwała szkołę, kwestionując m.in. zasadność wypowiedzenia umowy o pracę.

Stanowiska sądów i uchwała SN

Sąd I instancji przywrócił nauczycielkę do pracy. Sąd II instancji rozpoznający apelację złożoną przez szkołę zwrócił się do SN o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: czy roszczenie o przywrócenie do pracy zgłoszone w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę przekształca się automatycznie w roszczenie o przywrócenie do pracy w związku z wygaśnięciem stosunku pracy z upływem okresu stanu nieczynnego. Sąd apelacyjny pytał ponadto, czy wypowiedzenie niezgodne z prawem stanowi jednocześnie naruszenie przepisów o wygaśnięciu nauczycielskiego stosunku pracy wskutek przejścia w stan nieczynny.

SN uznał, że bez zmiany powództwa nie dochodzi do automatycznego przekształcenia roszczeń o przywrócenie do pracy. Przyjął też, że tylko wtedy, gdy nauczyciel uchyli się od skutków prawnych oświadczenia woli o przeniesienie go w stan nieczynny, przyczyny wypowiedzenia nauczycielskiego stosunku pracy mogłyby być poddane kontroli sądowej jako okoliczności i przyczyny niezgodnego z prawem wygaśnięcia stosunku pracy wskutek przejścia w stan nieczynny.

SN podkreślał, że nauczyciel, któremu wypowiedziano umowę o pracę, powinien świadomie ocenić (ma na to 30 dni), czy chce, by jego umowa o pracę uległa rozwiązaniu wskutek wypowiedzenia czy wskutek upływu 6-miesięcznego okresu stanu nieczynnego. Wybór drugiego rozwiązania (czyli wnioskowanie o przeniesienie w stan nieczynny) skutkuje niemożnością podważania przyczyn wypowiedzenia.

Wnioski z uchwały

Nauczyciel, któremu w związku ze zmianami organizacyjnymi prowadzącymi do ograniczenia zatrudnienia wypowiedziano umowę o pracę, może spowodować bezskuteczność wypowiedzenia, przechodząc w stan nieczynny. Jednak, korzystając z tego rozwiązania, nie może on podważać zasadności dokonanego wypowiedzenia - skoro, wskutek złożonego wniosku o przejście w stan nieczynny, wypowiedzenie umowy o pracę nie wywołało skutków prawnych.

ANETA OLĘDZKA

doktor nauk prawnych, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem w zakresie prawa pracy, ubezpieczeń i prawa cywilnego