Projekt ustawy o finansowaniu oświaty

Trwają prace nad projektem nowej ustawy regulującej w sposób kompleksowy kwestie związane z finansowaniem wykonywania zadań w zakresie oświaty. Ustawa ma uregulować m.in. zasady:

• przeznaczenia środków z części oświatowej subwencji ogólnej przez jednostki samorządu terytorialnego w części koniecznej do sfinansowania wydatków związanych z kształceniem specjalnym w szkołach specjalnych i szkołach ogólnodostępnych,
• finansowania placówek wychowania przedszkolnego, szkół i placówek w formie dotacji z budżetu państwa (dotacje na rozwój wychowania przedszkolnego; dotacje na zapewnienie w zakresie szkoły podstawowej bezpłatnego dostępu do podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych; dofinansowanie świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym; dofinansowanie programów mających na celu: wyrównywanie szans edukacyjnych, organizowanie profilaktycznej opieki zdrowotnej, tworzenie bezpiecznych warunków nauki, rozwijanie zainteresowań i uzdolnień, edukacji patriotycznej i obywatelskiej),
• finansowania przez budżet państwa i jednostki samorządu terytorialnego stypendiów za wyniki w nauce lub osiągnięcia sportowe oraz wspierania edukacji dzieci i młodzieży uzdolnionej,
• finansowania przedszkoli i szkół niepublicznych lub publicznych, ale prowadzonych przez osoby fizyczne i prawne w formie dotacji z budżetów jednostek samorządu terytorialnego,
• pobierania opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego,
• dokonywania rozliczeń finansowych między jednostkami samorządu terytorialnego w przypadku korzystania przez dzieci z wychowania przedszkolnego na terenie innej gminy niż przez nich zamieszkiwana.

Ponadto projekt zakłada także nowelizację wielu innych ustaw, z których do najważniejszych należą zmiany ustawy - Karta Nauczyciela oraz ustawy o systemie oświaty i ustawy - Prawo oświatowe. Zmiany te mają polegać m.in. na:

• powiązaniu ścieżki awansu zawodowego nauczycieli z obligatoryjną, okresową oceną jakości pracy (która zastąpi dotychczasową ocenę dorobku zawodowego),
• wprowadzeniu możliwości rozwiązania stosunku pracy z nauczycielami, którzy uzyskają ocenę niezadowalającą lub negatywną,
• wzmocnieniu motywacyjnego charakteru wynagrodzenia nauczycieli za pracę (poprzez wprowadzenie dodatku za wyróżniającą pracę oraz wypłacanie wynagrodzenia za pracę z dołu zamiast z góry),
• zniesieniu uprawnień przysługujących nauczycielom o charakterze socjalnym, takich jak: prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do osobistego użytkowania działki gruntu szkolnego, prawo do zajmowania mieszkań w budynkach szkolnych i użytkowanych przez szkoły, prawa do zasiłku na zagospodarowanie i dodatku mieszkaniowego - z przeniesieniem wygospodarowanych w ten sposób środków na wypłatę wynagrodzeń,
• zniesieniu osobnej finansowej pomocy zdrowotnej dla nauczycieli, która ma być odtąd finansowana w ramach środków ZFŚS,
• ujednoliceniu wymiaru czasy pracy nauczycieli mających różne kwalifikacje i zajmujących różne stanowiska w szkole,
• zmianie zasad udzielania i skróceniu czasu trwania urlopu dla poratowania zdrowia.

Wejście w życie ustawy planowane jest na 1 stycznia 2018 r. z wieloma przepisami przejściowymi, które rozłożą w czasie stosowanie niektórych rozwiązań aż do roku 2020.

Oprac. Izabela Motowilczuk

były wieloletni inspektor kontroli