Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. 18/217/2014

W przypadku zarządzenia inkasa i wyznaczenia inkasentów źródłem nawiązywanego stosunku administracyjno prawnego jest już uchwała organu stanowiącego gminy, a nie będąca jej następstwem, mająca czysto "techniczny" charakter umowa z określoną - wyznaczoną na inkasenta osobą. Nie może więc być podstawą do pobierania podatków przez inkasentów umowa zawarta z Wójtem.

Teza od Redakcji

w sprawie orzeczenia nieważności uchwały Nr XLVIII/282/ 14 Rady Gminy Orońsko z dnia 25 czerwca 2014 roku w sprawie inkasa podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości.

Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 r , poz. 594 ), w związku z art. 11 ust. 1 pkt. 5 oraz art. 18 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1113 )

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie uchwala, co następuje:

§ 1

Orzeka o nieważności uchwały Nr XLVIII/282/2014 Rady Gminy Orońsk o z dnia 25 czerwca 2014 roku w sprawie inkasa podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości z powodu istotnego naruszenia art. 6b ustawy z dnia 15 listopada 1984 r o podatku rolnym (t.j. Dz.U z 2013 r., poz. 1381 ze zm.), art. 6 ust.8 ustawy z dnia 30 paździe rnika 2002 r. o podatku leśnym (t.j. Dz.U. z 2013 r, poz. 465), art. 6 ust. 12 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r o po datkach i opłatach lokalnych (t .j. Dz.U. z 2014 r., poz. 849), art. 4 i art. 13 pkt 2) ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i nie których innych aktów prawnych (t.j. Dz.U z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 z póź.zm. ).

§ 2

Na niniejszą uchwałę Gminie Orońsko przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od daty jej doręczenia za pośrednictwem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie.

Uzasadnienie

W dniu 1 lipca 2014 roku do Regionalne j Izby Obrachunkowej w Warszawie wpłynęła uchwała Nr XLVIII/282/2014 Rady Gminy Orońsko z dnia 25 czerwca 2014 roku w sprawie inkasa podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości.

Stosownie do art. 11 ust. 1 pkt 5 cyt. ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, przedmiotowa uchwała podlega nadzorowi Izby.

Badając ww. uchwałę Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie ustaliło, co następuje:

Jako podstawę prawną podjęcia uchwały Rada Gminy w Orońsku wskazała art. 6b ustawy o podatku rolnym, art. 6 ust. 8 ustawy o podatku leśnym i art. 6 ust. 12 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Przepisy powyższe przyznają uprawnienie radzie gminy do podjęcia uchwały w sprawie zarządzenia inkasa, wyznaczenia inkasentów oraz ustalenia wynagrodzenia za inkaso.

Stosownie do powyższych przepisów Rada Gminy w Orońsku w § 1 zarządziła na terenie gminy pobór podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości należnych od osób fizycznych w tym także należności objętych łącznym zobowiązaniem pieniężnym w drodze inkasa.

W § 2 badanej Uchwały postanowiono , że poboru podatków dokonywać będą sołtysi w formie inkasa na podstawie umowy zawartej z Wójtem Gminy Orońsko.

W związku z powyższym Kolegium zważyło co następuje:

Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem (np. wyrok NSA z 11.01.2008 r. II FSK 1526/06 ) w przypadku zarządzenia inkasa i wyznaczenia inkasentów źródłem nawiązywanego stosunku administracyjno prawnego jest już uchwała organu stanowiącego gminy, a nie będąca jej następstwem, mająca czysto "techniczny" charakter umowa z określoną - wyznaczoną na inkasenta osobą. Nie może więc być podstawą do pobierania podatków przez inkasentów umowa zawarta z Wójtem.

Ponadto w uzasadnieniu do wymienionego wyżej wyroku NSA wskazuje się, że " podatnik ma prawo do tego, aby po zapoznaniu się z należycie ogłoszonym aktem prawa miejscowego wiedzieć kto jest uprawniony do pobrania od niego podatku. Więź podatnik - inkasent wymaga tak że (...) wyraźnego podania w uchwale obszaru działania inkasenta, aby nie było wątpliwości, że inkasent dla obszaru jednego sołectwa nie ma prawa poboru podatków na terenie innego".

Wymogu powyższego nie spełnia zapis § 2 badanej Uchwały, który przenosi ustalenie dodatkowych elementów stosunku zobowiązaniowego inkasentów do umowy zawartej z Wójtem Gminy Orońsko, czyli poza akt prawa miejscowego.

Tymczasem wszystkie wymienione w podstawie prawnej podjętej Uchwały przepisy regulujące inkaso w podatku rolnym, leśnym i od nieruchomości wymagają jednoczesnego zarządzenia przez radę poboru podatku w drodze inkasa, określenia inkasentów oraz wysokości wynagrodzenia za inkaso , a więc wszystkie istotne składniki stosunku zobowiązaniowego powinny być określone w uchwale rady.

Na podstawie prawidłowo podjętej uchwały podatnik powinien wiedzieć kto konkretnie jako inkasent i na jakim terenie będzie pobierał określone podatki.

Tak więc nie określenie jednoznaczne inkasentów i zakresu ich działania, przyjęcie, że podstawą działania inkasentów będzie umowa zawarta z Wójtem należy uznać za rażące naruszenie wymienionych wyżej przepisów podatkowych.

Uchwała w sprawie inkasa jest aktem prawa miejscowego, gdyż podejmowana jest na podstawie przepisów ustaw i zawiera przepisy powszechnie obowiązujące na terenie gminy. Kierowana jest bowiem nie tylko do osób mających pełnić funkcje inkasentów ale do wszystkich podatników.

Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP " organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawa nia aktów prawa miejscowego określa ustawa.".

W związku z powyższym przedmiotowa Uchwała powinna spełniać także wymogi określone przepisami prawnymi dla aktów prawa miejscowego między innymi co do ich trybu ogłaszania i obowiązywania.

W § 5 Uchwały Rada Gminy w Orońsku postanowiła, że uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Tymczasem odmiennie od tego zapisu ogłaszanie i obowiązywanie aktów prawa miejscowego reguluje ustawa z dnia 20 lipca 2000 r o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych i nnych aktów prawnych.

Art. 13 pkt. 2) ustawy stanowi, że akty prawa miejscowego stanowione przez sejmik województwa, organ powiatu oraz organ gminy ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Natomiast zgodnie z art. 4 ust. 1 akty normatywne , zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy.

Tak więc zapis § 5 Uchwały Rady Gminy w Orońsku pomijający publikację Uchwa ły w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym i stanowiący o jej wejściu w życie z dniem podjęcia nie zapewnia możliwości odpowiednio wcześniejszego zapoznania się podatników z zawartymi w niej regulacjami i w sposób rażący narusza wymienione wyżej przepisy ustawy.

Wobec stwierdzonych w badanej Uchwale rażących naruszeń prawa Kolegium orzekło jak w sentencji.

Źródło: Strona internetowa Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie, http://www.bip.warszawa.rio.gov.pl/