Poradnik Rachunkowości Budżetowej 11/2015, data dodania: 29.10.2015

Nieprawidłowości w zakresie prowadzenia inkasa należności podatkowych jednostek samorządu terytorialnego

W jednostkach organizacyjnych sektora publicznego dostęp do gotówki mają nie tylko zatrudnieni w nich na podstawie umowy o pracę kasjerzy, ale także osoby pełniące funkcje inkasentów, ponieważ obowiązujące przepisy prawa podatkowego przewidują, że określone należności budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego mogą być uiszczane przez zobowiązanych w kasach bądź na rachunki bankowe odpowiednich jednostek sektora finansów publicznych, a także na ręce inkasentów.

Inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, zobowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu, przy czym osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące inkasentami, są obowiązane wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, a także zgłosić właściwemu miejscowo organowi podatkowemu imiona, nazwiska i adresy tych osób (art. 9 i 31 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa; dalej: Ordynacja podatkowa).

Ponieważ inkasenci - tak jak kasjerzy - mają bezpośredni dostęp do gotówki, sfera związana z poborem należności w tej formie powinna być uregulowana w przepisach wewnętrznych jednostek w taki sposób, aby do minimum ograniczyć ryzyko związane ze sprzeniewierzeniem przez nich środków publicznych. Inkasent, który nie wpłacił w terminie pobranego podatku do organu podatkowego (terminem płatności dla inkasenta jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym zgodnie z przepisami prawa podatkowego powinna nastąpić wpłata podatku, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy), odpowiada całym swoim majątkiem za podatek pobrany i niewpłacony (art. 30 § 2, 3, 4, 6, art. 47 § 4a Ordynacji podatkowej). Wysokość należności z tytułu podatku pobranego a niewpłaconego określa organ podatkowy po przeprowadzeniu postępowania podatkowego w decyzji o odpowiedzialności podatkowej inkasenta, przy czym podatki niewpłacone w terminie płatności przez inkasenta uważa się za zaległość podatkową i należą się za nią odsetki za zwłokę (art. 51 § 3 i art. 53 Ordynacji podatkowej).

1. Nieprawidłowości w zakresie prowadzenia inkasa

Ze względu na to, że inkasenci podatków lokalnych zazwyczaj nie są pracownikami jednostek samorządu terytorialnego, nie obowiązują wobec nich szczególne wymagania dotyczące posiadanego wykształcenia, umiejętności czy niekaralności. To powoduje powstawanie wielu problemów przy wykonywaniu oraz dokumentowaniu przez nich poboru podatków. Powstające nieprawidłowości można podzielić na trzy grupy:

● grupa I - nieprawidłowe pobieranie i odprowadzanie na rachunek właściwej jednostki należności podatkowych,

● grupa II - nieprawidłowe dokumentowanie faktu wpłaty podatku na ręce inkasenta,

● grupa III - defraudacja pobranych środków przez inkasentów.

Wszystkim tym nieprawidłowościom sprzyja nieustalenie w jednostkach obsługujących samorządowe organy podatkowe odpowiednich procedur kontroli zarządczej w zakresie kontroli pracy inkasentów oraz prawidłowości ich rozliczania się z podatków pobranych i odprowadzonych. Procedury kontroli zarządczej w tym zakresie powinny odnosić się do kilku ważnych aspektów (patrz: ramka).

Procedury kontroli zarządczej w zakresie rozliczania inkasentów

1. Zaliczanie do druków ścisłego zarachowania w jednostce wszelkich formularzy dokumentów księgowych, wydawanych podatnikom przez inkasentów na dowód uiszczenia należności podatkowych na ich ręce.

2. Niezwłoczne rozliczanie inkasentów z pobranych i odprowadzonych do właściwego budżetu kwot należności podatkowych.

3. Niezapowiedziane, wyrywkowe kontrole w zakresie prawidłowości poboru podatków i opłat realizowanego przez inkasentów.

Pokwitowania wydawane przez inkasentów (zarówno znormalizowane kwitariusze przychodowe, jak i zatwierdzone do stosowania przez kierownika jednostki pokwitowania wpłaty według wzorów obowiązujących w danej jednostce, drukowanych z systemu komputerowego służącego do prowadzenia ewidencji należności podatkowych) powinny być zaliczane do druków ścisłego zarachowania, czyli formularzy księgowych objętych szczegółową ewidencją i kontrolą wykorzystania. Formularze należy oznakować niepowtarzalnym numerem (albo przez drukarnie druków akcydensowych, albo przez stosowany w jednostce system komputerowy). Ich wydawanie inkasentom powinno następować według złożonych przez nich zapotrzebowań za pokwitowaniem, po rozliczeniu się przez nich z formularzy pobranych wcześniej i zużytych (powinni zwracać wszystkie kopie wydanych pokwitowań oraz oryginały i kopie pokwitowań anulowanych). Wszystkie przychody, rozchody i zwroty druków pokwitowań należy na bieżąco odnotowywać w księdze druków ścisłego zarachowania.

Procedury rozliczania inkasentów z pobranych i odprowadzonych do właściwego budżetu kwot należności podatkowych powinny obejmować każdorazowe sprawdzenie:

● czy inkasent przedłożył do kontroli kopie wszystkich pokwitowań wydanych wpłacającym oraz oryginały i kopie wszystkich pokwitowań anulowanych,

● czy suma kwot z pokwitowań wydanych wpłacającym przez inkasenta w danym okresie odpowiada kwocie odprowadzonej przez inkasenta na rachunek bankowy bądź do kasy jednostki.

Poza rozliczaniem inkasentów z kwot pobranych i odprowadzonych, okresowo należy przeprowadzać kontrole podatkowe, mające na celu sprawdzenie wywiązywania się inkasentów z nałożonych na nich obowiązków w zakresie pobierania podatków i opłat. Kontrole takie przeprowadza się przez sprawdzenie, czy wykazane na kontach podatników podatków przypisane kwoty zaległości są prawdziwe (tzn. czy faktycznie podatnicy ich nie opłacili, czy też inkasent zagarnął je dla siebie). Niezapowiedziane kontrole podatkowe mają jednak największe znaczenie w przypadku opłat lokalnych nieprzypisanych na kontach podatników (opłaty targowe, miejscowe, uzdrowiskowe). Tutaj najczęściej zdarza się, że ich część jest zagarniana przez nieuczciwych inkasentów.

PRZYKŁADY NIEPRAWIDŁOWOŚCI

Inkasent opłaty targowej pobierał opłaty od osób handlujących na targowisku miejskim, część z nich dokumentując nie pokwitowaniami wpłaty pobranymi z urzędu, lecz pochodzącymi z bloczka kwitariuszy przychodowych zakupionego we własnym zakresie. Wpłaty udokumentowane w ten drugi sposób zatrzymywał dla siebie.

Inkasent opłaty miejscowej - prowadzący jako właściciel pole namiotowe i pensjonat w miejscowości wypoczynkowej - oferował klientom swoistą "zniżkę" w cenach pobytu, polegającą na tym, że albo nie pobierał od nich w ogóle opłaty miejscowej, albo - przy długich pobytach - pobierał ją tylko za część okresu wynajmu miejsca na polu namiotowym lub pokoju w pensjonacie. Korzyścią odnoszoną przez inkasenta były relatywnie niższe koszty pobytu w jego ośrodkach niż u konkurencji.

Opisane przykładowe nadużycia spotyka się na dość dużą skalę w jednostkach samorządu terytorialnego, ze względu na to, że organ podatkowy I instancji (wójt, burmistrz, prezydent miasta) najczęściej wcale albo bardzo rzadko zarządza przeprowadzenie kontroli podatkowych z urzędu na podstawie przepisów działu VI "Kontrola podatkowa" Ordynacji podatkowej.

GRUPA I

W zakresie pobierania i odprowadzania na rachunek właściwej jednostki należności podatkowych kontrole stwierdzają najczęściej:

● nieprzestrzeganie przez inkasentów terminów odprowadzenia pobranych podatków na rachunek bankowy jednostki lub do jej kasy - w tym przypadku opóźnienia wynoszą od kilku do kilkunastu dni i są zazwyczaj spowodowane niedbalstwem inkasentów oraz nierozliczaniem ich przez pracowników jednostki,

● celowe niewpłacanie pobranych podatków na rachunek bankowy jednostki lub do jej kasy, w celu przejściowego finansowania z tej gotówki wydatków własnych inkasenta i jego rodziny ("pożyczki"), opóźnienia w tych przypadkach wynoszą od kilku dni do kilku miesięcy, zwłaszcza w tych jednostkach, w których organ podatkowy pozostaje bierny i nie pobiera od inkasentów odsetek od odprowadzonych po terminie zainkasowanych kwot i/lub nie wystawia decyzji o odpowiedzialności podatkowej inkasenta.

Do nieprawidłowości tych dochodzi w jednostkach, w których nie są ustalone lub przestrzegane procedury kontroli zarządczej w zakresie rozliczania inkasentów, a dodatkowo także w takich, gdzie nawet mimo funkcjonowania tych procedur - organ podatkowy nie wyciąga wobec inkasentów konsekwencji w postaci:

1) przy krótkich opóźnieniach - naliczenia i pobrania odsetek za zwłokę od należności pobranych i odprowadzonych po terminie na rachunek bankowy lub do kasy jednostki;

2) przy dłuższych opóźnieniach:

● wydania przez organ podatkowy decyzji w sprawie określenia kwoty podatków pobranych i nieodprowadzonych oraz wyegzekwowania jej wykonania (jeśli trzeba - w drodze egzekucji),

● wnioskowania przez organ podatkowy do organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego o pozbawienie określonych osób pełnienia funkcji inkasenta.

GRUPA II

Nieprawidłowe dokumentowanie faktu wpłaty podatku na ręce inkasenta to najczęściej stwierdzane przez kontrolujących błędy, wynikające z braku odpowiedniej wiedzy i umiejętności u inkasentów lub ich niedbalstwa oraz braku nadzorowania ich działań przez głównego księgowego, który okresowo powinien zarządzać szkolenia dla inkasentów, a przy poważniejszych nieprawidłowościach - wnioskować do organu stanowiącego jednostki o wyznaczenie innych osób na inkasentów. Rodzaje spotykanych nieprawidłowości wraz z ich konsekwencjami dla prowadzenia rachunkowości i działaniami mającymi na celu ich ograniczenie lub wyeliminowanie przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Przykłady najczęstszych nieprawidłowości w zakresie dokumentowania faktu wpłaty podatku na ręce inkasenta

Lp.

Opis nieprawidłowości - naruszony przepis

Konsekwencje nieprawidłowości
i możliwe sposoby ich eliminacji

1.

Wystawianie pokwitowań wpłaty podatku w sposób niepozwalający na ustalenie:

osoby wpłacającej (np. nieczytelne imię i nazwisko),
rodzaju podatku lub opłaty lokalnej (w tym niepodanie tytułu wpłaty, podanie tytułu wpłaty niezrozumiałymi skrótami),
wysokości kwoty wpłaty (wpisanie jej jedynie cyfrowo, w sposób niewyraźny),
okresu, którego dotyczy wpłata (np. niezaznaczanie na pokwitowaniach osobno kwot wpłat bieżących i zaległości),
daty wpłaty

Nieprawidłowości powodują, że dokonane wpłaty trzeba ewidencjonować jako wpływy do wyjaśnienia i podejmować dodatkowe czynności zmierzające do ich prawidłowej identyfikacji.

Wyeliminowanie tych nieprawidłowości jest możliwe poprzez:

przeprowadzanie szkoleń dla inkasentów z zakresu prawidłowego wypełniania pokwitowań wpłaty,
wprowadzenie wymogu wypełniania pokwitowań pismem drukowanym,
wyposażenie inkasentów w podkładki pod kwitariusze, na wypadek wypełniania ich w warunkach uniemożliwiających prawidłowe pisanie (np. na dworze, bez możliwości położenia kwitariuszy na stole lub półce),

w przypadku powtarzających się nieprawidłowości - zawnioskowanie o zmianę osoby pełniącej funkcję inkasenta.

2.

Niestaranne przechowywanie bloków kwitariuszy przychodowych przez inkasenta w czasie prowadzenia inkasa - doprowadzenie do ich zamoknięcia, podarcia czy uszkodzenia w inny sposób - w wyniku czego zapisy kopii pokwitowań stają się nieczytelne

Takie nieprawidłowości uniemożliwiają:

rozliczenie inkasenta z pobranych kwot,
zaksięgowanie należności na kontach podatników.

Podobnie jak w przypadku opisanym wyżej, pobrane wpłaty wynikające z nieczytelnych kopii pokwitowań trzeba księgować jako wpływy do wyjaśnienia, do czasu sprawdzenia oryginałów pokwitowań znajdujących się u podatników (w ramach kontroli podatkowej). Po wykonaniu tych czynności należy także rozliczyć inkasenta z kwot pobranych i odprowadzonych, ponieważ zniszczenie kopii pokwitowań mogło być działaniem zamierzonym, mającym na celu ukrycie sprzeniewierzenia pieniędzy przez inkasenta.

W celu wyeliminowania tych nieprawidłowości należy:

wyposażyć inkasentów w nieprzemakalne teczki (plastikowe) do przechowywania dokumentów wpłaty,
w przypadku powtarzających się nieprawidłowości - zawnioskować o zmianę osoby pełniącej funkcję inkasenta.

3.

Dokonywanie niedozwolonych poprawek na pokwitowaniach wpłaty (zamazywanie pojedynczych cyfr, kwot) zamiast anulowania błędnie wystawionego pokwitowania i wystawienia nowego; niszczenie błędnie wystawionych pokwitowań zamiast ich anulowania i pozostawienia w bloku kwitariuszy

Takie nieprawidłowości uniemożliwiają prawidłowe rozliczenie inkasenta z pobranych kwot. Ich wyeliminowanie jest możliwe poprzez:

przeprowadzanie szkoleń dla inkasentów z zakresu prawidłowego postępowania w razie popełniania pomyłki przy wystawianiu pokwitowania wpłaty,
w przypadku powtarzających się nieprawidłowości - zawnioskowanie o zmianę osoby pełniącej funkcję inkasenta.

4.

Niepobieranie od podatników odsetek za zwłokę w przypadku wpłat dokonywanych po terminie, np. opłacenia w terminie płatności drugiej raty łącznego zobowiązania pieniężnego także zaległości z tytułu raty pierwszej lub pobieranie ich w zaniżonej (zawyżonej) kwocie

Nieprawidłowość powoduje konieczność ponownego rozliczania dokonanych przez podatników wpłat po terminie przez pracowników księgowości na:

kwoty zaległych podatków,
odsetki należne od zaległych podatków.

Wniesienie odsetek w kwocie wyższej niż należna powoduje powstawanie na kontach podatników nadpłat, które trzeba uwzględniać przy poborze kolejnych rat podatków.

Wyeliminowanie tych nieprawidłowości jest możliwe poprzez:

przeprowadzanie szkoleń dla inkasentów z zakresu naliczania odsetek od zaległości podatkowych,
w przypadku powtarzających się nieprawidłowości - zawnioskowanie o zmianę osoby pełniącej funkcję inkasenta.

GRUPA III

Ostatnia grupa nieprawidłowości obejmuje nadużycia dokonywane przez inkasentów w związku z prowadzeniem inkasa podatków i opłat. Spotykane rodzaje nieprawidłowych działań oraz procedury kontroli zarządczej, jakie należy stosować w celu zapobiegania im i wykrywania, przedstawia tabela 2.

Tabela 2. Nadużycia dokonywane przez inkasentów w związku z prowadzeniem inkasa podatków oraz procedury kontroli zarządczej, jakie należy stosować w celu zapobiegania i ich wykrywania

Lp.

Nadużycia dokonywane przez inkasentów

Procedury kontroli zarządczej  dotyczące zapobiegania i wykrywania nadużyć

1.

Fałszowanie (a także przerabianie prawidłowych) wpisów na pokwitowaniach wpłaty i zatrzymywanie uzyskanych w ten sposób nadwyżek

Należy dokładnie rozliczać inkasentów z pobranych i odprowadzonych do budżetu kwot, a w przypadkach wątpliwych - przeprowadzać kontrolę podatkową (porównać kopie pokwitowań przedłożonych przez inkasenta z oryginałami, będącymi w posiadaniu podatników).

2.

Pobieranie kwot na podstawie nielegalnie pozyskanych kwitariuszy przychodowych (dotyczy inkasa opłat lokalnych) i zatrzymywanie ich przez inkasenta

Trzeba niezwłocznie wyjaśnić przyczyny nagłego spadku dochodów z tytułu opłat lokalnych oraz przeprowadzić kontrolę podatkową w terenie (sprawdzić kopie pokwitowań wydane w danym dniu przez inkasenta z oryginałami znajdującymi się u osób, które dokonały wpłat).

3.

Pobieranie kwot na podstawie kwitariuszy przychodowych wycofanych ze stosowania w jednostce i zatrzymywanie ich przez inkasenta

Należy dokładnie rozliczać inkasenta z kwitariuszy pobranych i zwróconych. Ewidencję kwitariuszy trzeba prowadzić w sposób prawidłowy w księdze druków ścisłego zarachowania.

Ponadto należy niezwłocznie wyjaśnić przyczyny nagłego spadku dochodów z tytułu opłat lokalnych (mniejszej ściągalności dochodów z tytułu podatków lokalnych), a także przeprowadzić kontrolę podatkową w terenie.

4.

Niszczenie części pokwitowań wpłaty i zatrzymywanie wynikających z nich kwot przez inkasenta

Trzeba dokładnie rozliczać inkasentów z pobranych i odprowadzonych do budżetu kwot na podstawie 100% kopii kwitariuszy przychodowych. Obowiązkowo należy wyjaśnić wszystkie przypadki niezachowania ciągłości numeracji pokwitowań, czyli braku kopii o określonych numerach.

2. Nieprawidłowości w zakresie ewidencjonowania rozrachunków z inkasentami

Zasady ewidencji należności podatkowych jednostek samorządu terytorialnego pobieranych przez inkasentów są określone w rozporządzeniu w sprawie planów kont dla organów podatkowych JST. Zgodnie z nimi, rozrachunki z inkasentami ujmuje się w ewidencji podatkowej:

● z wykorzystaniem bilansowych kont syntetycznych planu kont urzędu gminy jako jednostki budżetowej - w przypadku rozliczeń z inkasentami z tytułu poboru opłat nieprzypisanych (np. opłata targowa, miejscowa),

● pozabilansowej - w zakresie rozliczeń z inkasentami z pobieranych przez nich wpłat podatków podlegających przypisaniu na kontach podatników (podatek rolny, leśny i od nieruchomości od osób fizycznych).

Należności pobierane przez inkasentów, które nie podlegają przypisaniu na kontach podatników, ewidencjonuje się na kontach szczegółowych prowadzonych do kont analitycznych w ramach konta syntetycznego 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych (§ 22 rozporządzenia w sprawie planów kont dla organów podatkowych JST). Zasady ewidencji tych należności przedstawia tabela 3.

Tabela 3. Zasady ewidencji rozrachunków z inkasentami na koncie 221

Strona Wn

Strona Ma

Przypisy w wysokości kwot pobranych, wynikających z wydanych przez inkasentów pokwitowań wpłat

Wpłaty kwot pobranych przez inkasenta, dokonane na rachunek bieżący urzędu lub do kasy urzędu

Odsetki za zwłokę i inne należności uboczne w kwocie wpłaconej

Natomiast ewidencję rozliczeń z inkasentami z tytułu pobranych przez nich podatków podlegających przypisaniu na kontach podatników, prowadzonych w ramach konta syntetycznego 221, zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 1 lit. b, pkt 2 i 3 rozporządzenia w sprawie planów kont dla organów podatkowych JST, należy prowadzić na koncie syntetycznym 991 "Rozrachunki z inkasentami z tytułu pobieranych przez nich podatków podlegających przypisaniu na kontach podatników" oraz na utworzonych do niego kontach:

● analitycznych - według rodzajów podatków,

● szczegółowych - według poszczególnych inkasentów (gdzie konto dla danego inkasenta otwiera się na podstawie dokumentu, z którego wynika powierzenie mu funkcji inkasenta).

Na koncie 991 ewidencjonuje się kwoty należne do pobrania i pobrane przez inkasentów w sposób przedstawiony w tabeli 4.

Tabela 4. Zasady ewidencji rozrachunków z inkasentami na koncie 991

Strona Wn

Strona Ma

Przypisy należności z tytułu podatków: rolnego, leśnego i od nieruchomości w wysokości należnej do pobrania

Wpłaty kwot pobranych przez inkasenta, dokonane na rachunek bieżący urzędu lub do kasy urzędu

Odsetki za zwłokę i inne należności uboczne w kwocie wpłaconej

Odpisy kwot należności przypisanych inkasentowi do pobrania, ale niepobranych (w ogóle nieopłaconych przez podatników, a także opłaconych przez podatników we własnym zakresie na rachunek bankowy lub do kasy urzędu)

Przy księgowaniu na koncie 991 nie stosuje się zasady dwustronnego zapisu. Ewidencja na tym koncie powinna zapewniać:

● kontrolę przebiegu rozliczeń z poszczególnymi inkasentami,

● ustalenie kwoty należności pobranych przez inkasenta od podatników, ale nieodprowadzonej na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Ponieważ zapisy na koncie 991 są wtórne w stosunku do zapisów dokonanych na koncie 221 (gdzie ewidencji na podstawie dokumentów źródłowych podlegają przypisy i odpisy, w tym spłaty należności z tytułu podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości na kontach szczegółowych poszczególnych podatników, w korespondencji z odpowiednimi kontami przeciwstawnymi, np. 130, 101), zapisów na koncie 991 dokonuje się na podstawie wewnętrznych dowodów księgowych zastępczych, wskazanych przez kierownika jednostki, w szczególności not księgowych (art. 20 ust. 4 uor oraz § 4 ust. 4 rozporządzenia w sprawie planów kont dla organów podatkowych JST).

Najczęściej stwierdzanymi przez kontrolujących naruszeniami podanych zasad ewidencji są:

● całkowite zaniechanie prowadzenia ewidencji pozabilansowej rozrachunków z inkasentami z tytułu pobranych przez nich podatków przypisanych na kontach podatników, prowadzonych w ramach konta syntetycznego 221 (przy czym albo prowadzenie konta 991 w ogóle nie jest przewidziane w zakładowym planie kont jednostki, albo jest przewidziane, a mimo to nie jest prowadzone),

● prowadzenie ewidencji rozrachunków z inkasentami z tytułu pobranych przez nich podatków przypisanych na kontach podatników, prowadzonych w ramach konta syntetycznego 221 na kontach bilansowych (albo w ramach konta syntetycznego 221, albo 240 "Pozostałe rozrachunki"), co powoduje zawyżenie kwot należności podatkowych jednostki poprzez podwójne ujęcie w ewidencji księgowej należności z tytułu podatków przypisanych.

PRZYKŁADY NIEPRAWIDŁOWOŚCI

W urzędzie gminy zaniechano prowadzenia konta pozabilansowego 991. Zamiast tego pracownik referatu podatków i opłat lokalnych, odpowiedzialny za rozliczanie inkasentów, prowadził w specjalnie założonym zeszycie wykazy kwot podatków pobranych przez inkasentów - w celu ustalenia podstawy do naliczania wynagrodzenia za inkaso. Zaniechanie prowadzenia pozabilansowego konta 991 było uzasadniane przez skarbnika gminy tym, że konto o takim samym symbolu cyfrowym 991 funkcjonuje w planie kont budżetu (organu) i służy do ewidencji planowanych dochodów budżetu, co jest mylące.

W urzędzie gminy zamiast prowadzenia ewidencji z tytułu podatków pobranych przez inkasentów przypisanych na kontach podatników prowadzonych w ramach konta syntetycznego 221, prowadzono ją na koncie bilansowym 240/10/Inkaso - "Pozostałe rozrachunki z inkasentami", co naruszało nie tylko przepisy rozporządzenia w sprawie planów kont dla organów podatkowych JST, ale także rozporządzenia w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont (ponieważ, według § 15 ust. 1 pkt 1 tego drugiego rozporządzenia, przy tworzeniu zakładowego planu kont na podstawie kont wskazanych we wzorcowych planach zawartych w załącznikach do rozporządzenia - jednostki mogą uzupełniać ten plan kont tylko o konta zgodne co do treści ekonomicznej z kontami ujednoliconego planu kont). Utworzenie w ramach bilansowego konta 240 (przez jego podział) konta 240/10/Inkaso ..., służącego do rozliczania inkasentów, było nie tylko niezgodne z treścią ekonomiczną konta 240, ale prowadziło także do zafałszowania faktycznego obrazu stanu rozrachunków z tytułu należności jednostki. Należności podatkowe były w jej księgach rachunkowych dublowane, ponieważ ich ujęcie następowało w tych samych kwotach przypisów i wpłat zarówno na koncie syntetycznym 221 (na kontach szczegółowych podatników podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości), jak i na koncie 240 (na kontach szczegółowych inkasentów w części tych należności z tytułu podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości, które są pobierane przez inkasentów, a więc praktycznie w całej wielkości należności przypadających od osób fizycznych).

Oba rodzaje opisanych nieprawidłowości powstają na skutek braku odpowiedniej wiedzy u pracowników księgowości referatów podatkowych oraz głównego księgowego (skarbnika jednostki samorządu terytorialnego).

IZABELA MOTOWILCZUK

magister administracji, były wieloletni inspektor kontroli gospodarki finansowej w regionalnej izbie obrachunkowej, autor licznych publikacji z zakresu finansów i rachunkowości jednostek sektora publicznego, ze szczególnym uwzględnieniem samorządowych jednostek organizacyjnych

PODSTAWY PRAWNE

● Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1333)

● Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613)

● Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 208, poz. 1375)

Inforakademia
Notyfikacje

Czy chcesz otrzymywać informacje o najnowszych szkoleniach? Zgódź się na powiadomienia od wideoakademii

Powiadomienia można wyłączyć w preferencjach systemowych
NIE NIE
TAK TAK