STAN FAKTYCZNY: Ośrodek pomocy społecznej (dalej: OPS) na okres zasiłkowy 2016/2017, trwający od 01.11.2016 r. do 31.10.2017 r., posiada na dzień 30.09.2016 r. około 300 wniosków świadczeniobiorców (100 złożonych do dnia 10.09.2016 r., 140 złożonych do dnia 20.09.2016 r., 60 złożonych do dnia 30.09.2016 r.) ubiegających się o świadczenia rodzinne wynikające z ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 z późn.zm.).

Termin wydania decyzji określony został w art. 32 ust. 2 cyt. ustawy o świadczeniach rodzinnych w powiązaniu z art. 35 Kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Natomiast art. 32 ust. 1d ustawy o świadczeniach rodzinnych wskazuje, iż decyzja przyznająca świadczenie rodzinne jest natychmiast wykonalna, co wiąże się z niezwłocznym rozpoczęciem jej realizacji. Wobec powyższego decyzja administracyjna powinna zostać wydana w terminie jednego miesiąca od złożenia wniosku, tj. odpowiednio dla wniosków złożonych do 10.09.2016 r. termin wydania decyzji - do 09.10.2016 r.

W planie finansowym jednostki brak jest planu finansowego na realizację przedmiotowych wniosków. Wobec powyższego zostały wydane zawiadomienia o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy (art. 36 k.p.a.).

Kierownik, biorąc pod uwagę brak planu finansowego, zgodnie z art. 261 ustawy o finansach publicznych w nawiązaniu do art. 33 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych: "do finansowania świadczeń rodzinnych mają zastosowanie przepisy o finansach publicznych", nie wydał decyzji, gdyż stanowiłoby to naruszenie dyscypliny budżetowej.

Ponadto został złożony wniosek do Wydziału Polityki Społecznej o zwiększenie kwoty dotacji na pokrycie złożonych wniosków i zwiększenie planu finansowego. Wydział Polityki Społecznej przekazuje dla Gminy Masłów środki finansowe na realizację świadczeń w ujęciu miesięcznym, które wynikają z wydanych decyzji administracyjnych. W ocenie Wydziału Polityki Społecznej, OPS może wydać decyzję bez planu finansowego i wówczas decyzja staje się zobowiązaniem wymagalnym.

Podnoszonym argumentem przez służby wojewody jest fakt, że świadczenia rodzinne są wypłacane miesięcznie i nieważne jest posiadanie planu na całą decyzję i tym samym zaangażowania np. na okres listopad-grudzień 2016 r., a posiadanie planu finansowego np. na jeden miesiąc, tj. listopad 2016 r., i przekazane środki od wojewody na realizację tych świadczeń. Przykładowo, decyzja jest wydana na okres zasiłkowy od 01.11.2016 r. i w roku budżetowym muszą być zabezpieczone środki w planie finansowym na listopad i grudzień 2016 r. (1000 zł + 1000 zł = 2000 zł), natomiast urząd wojewódzki twierdzi, iż zabezpieczenie w planie musi być na listopad 2016 r., a zobowiązanie na grudzień 2016 r. jest zobowiązaniem wymagalnym Skarbu Państwa.

PYTANIA:

1. Czy OPS może wydać decyzję bez planu finansowego i tym samym czy ma zastosowanie art. 261 ustawy o finansach publicznych?

2. Czy świadczenia rodzinne w części zabezpieczone w planie finansowym są zobowiązaniem wymagalnym?

3. Czy kierownik OPS narusza dyscyplinę budżetową, wydając decyzję poza planem finansowym?

STANOWISKO OPS: W ocenie Gminy Masłów, czym innym jest powstanie zobowiązania wymagalnego wynikającego z niewywiązania się strony z warunków umowy/decyzji, np. niedokonanie wypłaty w terminie wskazanym w decyzji, a czym innym jest zaciągnięcie zobowiązania poprzez wydanie decyzji, na którą brak jest zabezpieczenia środków w planie finansowym jednostki. Gmina Masłów, bez zwiększenia planu finansowego decyzją wojewody świętokrzyskiego, nie wydaje przedmiotowych decyzji.

ODPOWIEDŹ RIO W KIELCACH: W odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, który wpłynął w dniu 2.12.2016 r., Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach informuje, że warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadczeń określa ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1518 ze zm.). Zgodnie z przepisem art. 33 ust. 2 ustawy, świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa. Zadania w zakresie świadczeń rodzinnych realizowane są jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, o czym stanowi art. 20 ust. 1 ustawy.

Przepis art. 49 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 198 ze zm.) stanowi, że jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. Dotacje powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań, w przeciwnym wypadku jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia należnego świadczenia wraz z odsetkami w postępowaniu sądowym.

Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się na okres od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego, o czym stanowi art. 3 pkt 10 ustawy o świadczeniach rodzinnych. Z brzmienia tego przepisu wynika, że kierownik jednostki budżetowej (tu: Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Masłowie; dalej: GOPS) przyznaje prawo do świadczeń rodzinnych na okres inny niż rok budżetowy. Natomiast plan finansowy ustalany jest na okres roku budżetowego.

W ocenie Izby, kierownik GOPS może określić w drodze decyzji prawo do świadczeń rodzinnych na okres i w wysokości przekraczającej roczny plan finansowy jednostki. Świadczenia, których termin płatności przypadnie w następnym roku budżetowym, w bieżącym roku budżetowym nie stanowią zobowiązań wymagalnych. Zobowiązaniami wymagalnymi są bowiem bezsporne zobowiązania, których termin płatności minął. (...)

Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach, pismo z 16 grudnia 2016 r., znak WI-44/3985/2016

Podstawy prawne

● art. 3 pkt 10, art. 20, art. 32 ust. 1d i 2, art. 33 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1518; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60)

● art. 35, art. 36 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 23; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2138)

● art. 261 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 191)

● art. 49 ust. 1, 5 i 6 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2016 r. poz. 198; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1985)