15/2015, data dodania: 24.07.2015 Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy uprawnia pracownika do odprawy
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec zatrudnionego uprawnia go do odprawy pieniężnej jak przy rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Warunkiem jest jednak, aby przyczyny te stanowiły wyłączny powód rozwiązania stosunku pracy (uchwała Sądu Najwyższego z 2 lipca 2015 r., III PZP 4/15).
Z uwagi na nieterminowe wypłacanie wynagrodzenia pracownica rozwiązała umowę o pracę na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy z powodu ciężkiego naruszenia wobec niej przez pracodawcę podstawowych obowiązków. Pracownica domagała się w postępowaniu sądowym zapłaty zaległego wynagrodzenia, ekwiwalentu za urlop oraz odprawy wynikającej z ustawy o zwolnieniach grupowych.
Po wniesieniu powództwa pracodawca spełnił żądania finansowe byłej pracownicy. Jednak nie wypłacił jej odprawy.
Stanowisko sądów i Sądu Najwyższego
Sąd pierwszej instancji oddalił powództwo pracownicy. Ustalił bowiem, że spółka nie redukowała zatrudnienia, a stanowisko, na którym zatrudniano pracownicę, nadal funkcjonowało i było wręcz niezbędne do dalszego prowadzenia działalności przez spółkę. Nie było zatem podstaw do przyznania odprawy pieniężnej.
Na skutek wniesionej przez pracownicę apelacji sprawę rozpoznawał sąd II instancji. Ten jednak powziął poważne wątpliwości co do zasadności roszczenia o zapłatę odprawy. Zwrócił się więc do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego.
Sąd Najwyższy uznał, że pracownik, który rozwiązuje umowę o pracę z powodu ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków względem niego, nabywa prawo do odprawy pieniężnej, o której mowa w ustawie o zwolnieniach grupowych. To pracownicze roszczenie będzie jednak zasadne tylko wówczas, gdy naruszenie obowiązków wobec pracownika będzie wyłączną przyczyną rozwiązania stosunku pracy. Ponadto SN stwierdził, że pomimo nabycia przez pracownika prawa do odszkodowania za ciężkie naruszenie obowiązków wobec niego (na podstawie art. 55 § 11 Kodeksu pracy) zapłata odprawy nie prowadzi do zdublowania świadczeń, ponieważ mają one różny charakter i pełnią inne funkcje.
Wnioski dla pracodawcy
Pracodawca, który dopuszcza się ciężkiego naruszenia obowiązków względem pracownika, powinien liczyć się z tym, że w razie rozwiązania przez niego umowy o pracę z tego powodu będzie musiał wypłacić odprawę pieniężną. Zasadność roszczenia pracownika będzie uzależniona od tego, czy uchybienie obowiązkom wobec niego było jedyną przyczyną rozwiązania przez pracownika stosunku pracy.
Aneta Olędzka
doktor nauk prawnych, praktyk z kilkunastoletnim doświadczeniem z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń i prawa cywilnego
