Kiedy zostanie wprowadzony split payment

Split payment, czyli system podzielonych płatności, ma zostać wprowadzony do ustawy o VAT od 2018 r. MF przygotowało projekt ustawy zmieniającej ustawę o VAT, który jest obecnie na etapie konsultacji społecznych. Wynika z niego, że system ten będzie dobrowolny i skorzystanie z niego będzie zależało od kupującego. Nabywca towarów i usług będzie mógł rozdzielić płatność za fakturę na dwa rachunki bankowe: kwotę netto na rachunek sprzedawcy, kwotę podatku na specjalny rachunek VAT sprzedawcy. Ustawodawca przygotował zachęty finansowe, aby podatnicy korzystali z tego systemu.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw jest obecnie na etapie konsultacji społecznych. Jednak warto już teraz zapoznać się z tymi regulacjami. Mechanizm split payment umożliwi bowiem organom podatkowym monitorowanie i blokowanie środków na rachunkach VAT, eliminując ryzyko znikania podatników wraz z zapłaconym im przez kontrahentów, a nie odprowadzonym podatkiem.

Na czym polega system split payment

Split payment polega na tym, że płatność za fakturę jest dokonywana na dwa rachunki bankowe. Zapłata odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest przelewana przez nabywcę na rachunek bankowy dostawcy. Natomiast podatek jest płacony na specjalne konto dostawcy, tzw. rachunek VAT. Dostawca ma bardzo ograniczone możliwości dysponowania środkami znajdującymi się na rachunku VAT.

Z projektu wynika, że system split payment będzie miał:

• zastosowanie wyłącznie do transakcji dokonywanych na rzecz innych podatników VAT,
• charakter dobrowolny - od nabywcy będzie zależało, czy z niego skorzysta.

Skorzystanie przez nabywcę z tej metody rozliczeń będzie oznaczało określone konsekwencje zarówno dla niego, jak i dla sprzedawcy.

Mechanizm podzielonej płatności będzie miał zastosowanie również do zapłaty zaliczek, pod warunkiem otrzymania przez nabywcę faktury na taką płatność.

Dokonywanie płatności przy zastosowaniu split payment będzie następowało przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu. Nabywca w dalszym ciągu będzie wypełniał jeden dokument, tj. dedykowany komunikat przelewu, na którym wskazane będą dwie kwoty: kwota wartości sprzedaży netto oraz kwota podatku. Bank (kasa) dokona natomiast czynności mających na celu przekazanie wpłacanej kwoty na właściwe konta podatnika.

Gdy płatność zostanie dokonana przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu na rzecz podatnika innego niż sprzedawca, podatnik, na rzecz którego dokonano takiej płatności, będzie odpowiadał solidarnie wraz ze sprzedawcą za niezapłacony przez niego VAT.

Kto będzie musiał mieć rachunek VAT

Rachunek VAT będzie zakładany przez banki lub spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe dla każdego podatnika VAT. Projekt przewiduje przepisy nakładające na banki i SKOK-i obowiązek założenia wszystkim podatnikom rachunków VAT.

Przepisy pierwotnie miały wejść w życie 1 stycznia 2018 r., ale ze względu na konieczność dostosowania się banków i kas do obowiązków wynikających z projektowanej ustawy przepisy dotyczące otwierania rachunków VAT dla istniejących rachunków bankowych wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia ustawy.

UWAGA

1 sierpnia 2017 r. zakończyły się konsultacje publiczne dotyczące projektu ustawy wprowadzającego do ustawy o VAT system podzielonej płatności, tzw. split payment. MF uwzględniło część uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji. Po zmianach system będzie miał również zastosowanie do częściowych płatności za fakturę. Przesunięto datę wejścia w życie systemu z 1 stycznia na 1 kwietnia 2018 r., co ma pozwolić bankom przygotować się na jego wprowadzenie.

Otwarcie i prowadzenie rachunku VAT będzie następowało bez konieczności zawarcia odrębnej umowy w tym zakresie. W projekcie zakłada się, że banki nie będą uprawnione do pobierania opłat i prowizji za prowadzenie rachunku VAT. Natomiast środki zgromadzone na tym rachunku będą oprocentowane. Otwarcie kolejnego rachunku rozliczeniowego dla podmiotu w tym samym banku nie powoduje otwarcia nowego rachunku VAT, a zatem w jednym banku zostanie otwarty i będzie prowadzony jeden rachunek VAT.

Środki zgromadzone na rachunku VAT będą cały czas środkami należącymi do podatnika VAT. Jednak podatnicy będą mieli ograniczone możliwości użycia środków zgromadzonych na tym rachunku. Z rachunku VAT podatnik będzie mógł dokonywać przelewu wyłącznie na inny rachunek VAT oraz będzie mógł opłacać swoje zobowiązanie podatkowe z tytułu VAT do urzędu skarbowego.

Na rachunek VAT będą mogły być wpłacane wyłącznie środki pieniężne pochodzące z tytułu:

1. zapłaty odpowiadającej kwocie podatku od towarów i usług płaconej dostawcy towarów lub usługodawcy przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu;
2. zwrotu kwoty podatku od towarów i usług:

1. w przypadkach korekty wynikającej z wystawionej przez podatnika faktury korygującej przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu,
2. przez urząd skarbowy.

Na rachunku VAT nie będą mogły być gromadzone środki pieniężne z innych tytułów niż wskazane powyżej.

W jaki sposób będzie można dysponować środkami zgromadzonymi na rachunku VAT

U wielu podatników będzie dochodziło do odkładania środków finansowych na rachunku VAT, jednak nie będą mogli nimi swobodnie dysponować.

Środki zgromadzone na rachunku VAT będą mogły być wypłacane wyłącznie w celu:

• dokonania płatności kwoty podatku od towarów i usług z tytułu nabycia towarów lub usług na rachunek VAT dostawcy towarów lub usługodawcy przy użyciu dedykowanego komunikatu przelewu;
• dokonania zwrotu kwoty podatku wynikającej z wystawionej przez podatnika faktury korygującej, na rachunek VAT nabywcy towarów lub usług;
• dokonania wpłaty podatku od towarów i usług na rachunek urzędu skarbowego;
• przekazania na rachunek VAT podatnika prowadzony w innym banku albo w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Aby odzyskać te środki na inny cel, sprzedawcy będą musieli wystąpić z wnioskiem o dokonanie przelewu środków zgromadzonych na ich rachunku VAT na rachunek bankowy prowadzony dla celów działalności gospodarczej. Wniosek podlegałby weryfikacji przez naczelnika urzędu skarbowego i wszczynałby postępowanie o dokonanie przelewu. Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji w terminie 90 dni, w drodze postanowienia, mógłby wyrazić zgodę na inne przeznaczenie środków. W postanowieniu określałby ostateczną wysokość środków zgromadzonych na rachunku VAT podatnika, które mogą mieć inne przeznaczenie.

Decyzja będzie mieć charakter uznaniowy. Jednym z przypadków, gdy naczelnik urzędu skarbowego będzie mógł odmówić zwrotu, jest uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe nie zostanie wykonane. Daje to organom podatkowym dużą dowolność w podejmowaniu decyzji na temat środków z rachunku VAT.

Podatnik będzie mógł wystąpić o zwrot nadwyżki VAT wynikającej z deklaracji na rachunek VAT w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia. Wprawdzie chodzi o zwrot całej kwoty nadwyżki podatku naliczonego, niezależnie od tego, czy faktury, z których wynika wykazany podatek naliczony, zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, jednak rozwiązanie to ma duże wady. Środkami zgromadzonymi na rachunku VAT podatnik nie może swobodnie dysponować.

Jakie korzyści dla nabywców, którzy będą korzystali ze split payment

Jak już wspominaliśmy, system jest dobrowolny. Dlatego ustawodawca zamierza wprowadzić zachęty dla nabywcy, aby korzystał z tego systemu.

Do nabywców, którzy będą korzystać ze split payment, nie zostanie zastosowane dodatkowe zobowiązanie do kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktury, która została opłacona przy użyciu tego systemu. Nie będą również stosowane przepisy dotyczące:

• odpowiedzialności solidarnej za zaległości sprzedawcy,
• podwyższonych odsetek za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której 95% wynika z faktur opłaconych z zastosowaniem split payment.

Jakie korzyści dla sprzedawcy przewidział ustawodawca

Projekt przewiduje też zmiany polegające na zachęceniu sprzedawców do wcześniejszej zapłaty zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług, jeżeli zostanie ona dokonana za pomocą rachunku VAT. Jeżeli podatnik skorzysta z tej możliwości, kwota jego zobowiązania będzie zmniejszona o kwotę obliczoną na podstawie zaproponowanego wzoru. Wysokość zmniejszenia będzie uzależniona od kwoty zobowiązania, stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego obowiązującej na dwa dni robocze przed dniem zapłaty oraz terminu, w jakim zobowiązanie zostanie uregulowane.

Split payment nie jest korzystny dla sprzedawcy. Sprzedawca nie będzie mógł decydować o kwocie VAT. Podatnicy będą uzależnieni od swoich kontrahentów, którzy będą decydować, czy skorzystać z tego systemu. Jak już było powiedziane, każdy podatnik VAT będzie miał obligatoryjnie założony taki rachunek przez bank.

Podatnicy-sprzedawcy, jeśli będą mieli już kontrahentów, którzy skorzystają z tego sytemu, powinni wtedy rozważyć wcześniejsze regulowanie podatku z rachunku VAT.

Joanna Dmowska

Ekspert w zakresie VAT