STAN FAKTYCZNY: Urząd Gminy Włoszczowa prowadzi windykację należności z tytułu czynszów mieszkaniowych poprzez działania komornika, uiszczając koszty postępowania egzekucyjnego (opłaty i zaliczki na wydatki). W ewidencji księgowej urzędu koszty w momencie ich poniesienia księgowane są w pozostałe koszty operacyjne. Uznajemy, że zaliczka w momencie zapłaty staje się wydatkiem definitywnym.

W przypadku zwrotu zaliczki przez komornika w tym samym roku budżetowym, w którym została ona zapłacona, księgowanie jest następujące:

● Wn 130/1, Ma 240-... analityka Komornik zwrot wydatków,
● Wn 240-... analityka Komornik, Ma 761 zmniejszenie kosztów.

Komornik wydaje "Postanowienie o umorzeniu postępowania", w którym ustala wysokość kosztów postępowania komorniczego oraz wskazuje na podstawie art. 770 k.p.c. [ustawa z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - przyp. red.], że dłużnik zobowiązany jest zwrócić wierzycielowi koszty egzekucji objęte niniejszym postępowaniem. Takie postanowienie nie jest księgowane w ewidencji bilansowej. Wydział merytoryczny przypisuje koszty komornicze ustalone w "Postanowieniu o umorzeniu postępowania do karty kontowej dłużnika (pozabilansowej) tak, aby można było zdefiniować, o jakie koszty komornicze należy występować przy kolejnym wznowieniu postępowania w celu ściągnięcia tych kosztów od dłużnika.

Taką samą zasadę i sposób księgowania stosujemy przy kosztach związanych z eksmisją.

PYTANIE: Czy przedstawiony sposób ewidencji kosztów komorniczych i kosztów związanych z eksmisją jest prawidłowy?

STANOWISKO GMINY WŁOSZCZOWA: Naszym zdaniem, koszty poniesione w związku z wyegzekwowaniem należności przez komornika, jak również koszty związane z eksmisją, są kosztami pośrednio związanymi z działalnością operacyjną jednostki i stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości, powinny zostać zarachowane w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

ODPOWIEDŹ RIO w KIELCACH: W odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w sprawie ewidencji kosztów komorniczych Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach przedstawia poniższe stanowisko: Urząd Gminy Włoszczowa zobowiązany jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2016 r. poz. 1047, ze zm.) i ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1870, ze zm.), z uwzględnieniem zasad szczególnych wynikających z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2013 r. poz. 289, ze zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy o rachunkowości, przez pozostałe koszty i przychody operacyjne rozumie się koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Stosownie do zasad funkcjonowania konta 761 - "Pozostałe koszty operacyjne" określonych w pkt 75 załącznika nr 3 do ww. rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. służy ono do ewidencji kosztów niezwiązanych bezpośrednio z podstawową działalnością jednostki, w szczególności na stronie Wn ujmuje się koszty postępowania spornego i egzekucyjnego. Natomiast zwroty kosztów egzekucyjnych powinny być ujmowane na koncie 760 "Pozostałe przychody operacyjne", które w ocenie Izby należy przypisywać w korespondencji z kontem 221 "Należności z tytułu dochodów budżetowych".

Ponadto należy wskazać, że zgodnie z obowiązującą od 1 stycznia 2017 r. klasyfikacją dochodów określoną w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053 z późn.zm.), wpływy z tytułu zwrotu kosztów egzekucyjnych, opłaty komorniczej oraz kosztów upomnień w planowaniu, ewidencji i sprawozdawczości klasyfikuje się do paragrafu 064 "Wpływy z tytułu kosztów egzekucyjnych, opłaty komorniczej i kosztów upomnień".

Należy jednak zaznaczyć, że powyższe stanowisko nie ma charakteru wiążącego, a zasady ewidencji zdarzeń powinny być uregulowane w obowiązującej w Urzędzie Gminy polityce rachunkowości, mając na uwadze, że zasady funkcjonowania kont określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. stanowią podstawę do opracowania zakładowego planu kont Urzędu.

Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach, pismo z 13 lutego 2017 r., znak WI-44/591/2017

PODSTAWY PRAWNE

● art. 3 ust. 1 pkt 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 245)

● art. 770 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 67)

● załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 162)

● załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 24)