Wojewódzki inspektor jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych nie posiada kompetencji do wyrażenia zgody na niedochodzenie należności, o których mowa w art. 58 ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp).

Zgodnie z przepisami ustawy z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, zadania Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (dalej: Inspekcja) wykonują:

● Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (dalej: Główny Inspektor),

● wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (dalej: wojewódzki inspektor), jako kierownika wojewódzkiej inspekcji jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej.

Główny Inspektor jest centralnym organem administracji rządowej podległym ministrowi właściwemu do spraw rynków rolnych. Koordynuje i nadzoruje działalność Inspekcji. Natomiast wojewódzcy inspektorzy wykonują swoje zadania przy pomocy wojewódzkich inspektoratów jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Za zgodą Głównego Inspektora wojewódzki inspektor może tworzyć oddziały wojewódzkiego inspektoratu. Organem jest więc inspektor wojewódzki, który odpowiada przed:

● Głównym Inspektorem za prawidłowe i pełne wykonanie zadań objętych zakresem działania Inspekcji,

● wojewodą za prawidłowe funkcjonowanie wojewódzkiego inspektoratu.

Odpowiedzialność ta dotyczy w szczególności organizacji działalności wojewódzkiego inspektoratu poprzez celowe dysponowanie pracownikami i nadzór nad ich pracą, wykonaniem budżetu i gospodarowaniem mieniem powierzonym wojewódzkiemu inspektoratowi, nad sprawami osobowymi i sprawami wynikającymi ze stosunku pracy pracowników wojewódzkiego inspektoratu.

Inspektor wojewódzki jest kierownikiem państwowej jednostki budżetowej, jaką jest wojewódzka inspekcja jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.

Artykuł 58 uofp określa organy właściwe w zakresie stosowania ulg w spłacie należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym (nie publicznoprawnym) oraz formę prawną stosowania tych ulg. Do umarzania, odraczania terminów lub rozkładania na raty spłat należności, o których mowa w art. 55 uofp, uprawnione są organy wymienione w art. 58 uofp.

Należności pieniężne mające charakter cywilnoprawny, przypadające organom administracji rządowej, państwowym jednostkom budżetowym i państwowym funduszom celowym, mogą być umarzane w całości albo w części lub ich spłata może być odraczana lub rozkładana na raty - art. 55 uofp.

Organami umocowanymi do podejmowania decyzji o umarzaniu lub rozkładaniu na raty należności, o których mowa w art. 55 uofp, są:

● minister właściwy do spraw Skarbu Państwa - w odniesieniu do należności Skarbu Państwa wynikających ze stosunków prawnych, w zakresie których jest on właściwy,

● kierownik państwowej jednostki budżetowej - w odniesieniu do pozostałych należności przypadających tej jednostce budżetowej, jeżeli wartość należności głównej nie przekracza kwoty 40 000 zł,

● dysponent państwowego funduszu celowego - w odniesieniu do należności tego funduszu,

● dysponent części budżetowej - w pozostałych przypadkach.

Umorzenie należności oraz odroczenie terminu spłaty całości lub części należności albo rozłożenie płatności całości lub części należności na raty następuje, w formie pisemnej, na podstawie przepisów prawa cywilnego. Przepis art. 58 ust. 2 uofp daje więc odpowiedź na pytanie, w jakiej formie następuje:

● umarzanie,

● odraczanie terminów,

● rozkładanie na raty spłat należności,

o których mowa w art. 55 uofp.

Z kolei w przypadkach, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1, 2 i 4, umorzenie należności następuje w formie jednostronnego oświadczenia woli.

W świetle przedstawionych przepisów, czym innym wydaje się jednak wyrażenie zgody na niedochodzenie należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł.

Z ORZECZNICTWA...

Ulgi w spłacie należności, o których mowa w art. 55-58 uofp z 2009 r., są regulacjami, które należy wiązać z należnościami wcześniej ustalonymi, co do których zaistniały przesłanki ich zastosowania.

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 września 2011 r., sygn. akt II GZ 415/11

Szczególną uwagę należy zwrócić tutaj na użyty przez ustawodawcę zwrot "niedochodzenie".

Niedochodzenie to zaprzestanie jakichkolwiek działań przewidzianych przepisami prawa w zakresie należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, czyli całkowita bierność w tym zakresie zarówno na etapie przedegzekucyjnym, jak i w ramach egzekucji administracyjnej.

U podstaw takiej regulacji leży zapewne brak ekonomicznej opłacalności takich działań. W tym wypadku koszty ściągalności takich należności mogłyby znacznie przekroczyć kwotę 100 zł.

Bierność ta musi być jednak poparta wyrażeniem zgody na niedochodzenie należności przez dysponenta części budżetowej lub dysponenta państwowego funduszu celowego.

Tym samym wyrażenie zgody musi przybrać formę właściwą formie organizacyjnej dysponenta, a więc takiej, w jakiej zgodnie z przepisami prawa wyraża on inne oświadczenia woli np. uchwała, zarządzenie itp.

Przepis art. 58 pkt 6 uofp mówi wprost o tym, że kompetencja do wyrażenia zgody na niedochodzenie należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, przysługuje dysponentowi części budżetowej lub dysponentowi państwowego funduszu celowego, a nie przysługuje kierownikowi państwowej jednostki budżetowej, za jakiego należy uznać wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. Tym samym wojewódzki inspektor nie może w ramach swoich kompetencji stosować art. 58 ust. 6 uofp.

Przy stosowaniu art. 58 ust. 6 uofp nie muszą być spełnione warunki z art. 56 ust. 1 pkt 5, ponieważ przepis ten mówi o wyłączeniu stosowania przepisów ust. 1-4 oraz art. 55-57 uofp, do należności których umarzanie, odraczanie terminów spłaty oraz rozkładanie spłaty na raty określają odrębne przepisy. Przepis art. 58 ust. 6 uofp stanowi samodzielną podstawę niedochodzenia należności budżetu państwa z tytułu umowy cywilnoprawnej, której kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł.

ADAM BŁASZKO

radca prawny, członek kolegium regionalnej izby obrachunkowej, wcześniej członek samorządowego kolegium odwoławczego, były pracownik izby i urzędu skarbowego

PODSTAWY PRAWNE

● art. 55, art. 56, art. 57, art. 58 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 532)

● ustawa z 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 669; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 211)