Czy staż pracy na Ukrainie należy uwzględnić przy ustalaniu prawa pracownika do nagrody jubileuszowej

Udokumentowane okresy zatrudnienia obywatela Ukrainy u ukraińskiego pracodawcy są zaliczane do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych. Podlegają one uwzględnieniu m.in. w okresie pracy, od którego zależy prawo zagranicznego pracownika do nagrody jubileuszowej polskiego nauczyciela oraz pracownika samorządowego.

Udokumentowane okresy zatrudnienia, przebyte za granicą u zagranicznego pracodawcy, są zaliczane do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych (art. 86 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Udokumentowany zagraniczny staż pracy będzie miał wpływ m.in. na wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika, prawo do urlopu wychowawczego, dodatku stażowego oraz nagrody jubileuszowej. Na podstawie wskazanej regulacji do uprawnień pracowniczych zalicza się każda zagraniczna praca, niezależnie od kraju, w którym była wykonywana, oraz bez względu na obywatelstwo pracownika. Obywatelowi Ukrainy podejmującemu zatrudnienie w Polsce należy zaliczyć do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, udokumentowane przez niego okresy zatrudnienia na Ukrainie.

Do stażu pracy zalicza się wszystkie okresy pracy za granicą, w tym te, które miały miejsce przed wejściem w życie art. 86 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w obecnym brzmieniu, tj. przed 1 lutego 2009 r.

Przepisy nie określają, jakimi dokumentami należy potwierdzić okres zatrudnienia za granicą. Do udokumentowania okresów pracy poza Polską mogą więc posłużyć wszelkie dowody, z których wynika, przez jaki okres pracownik świadczył tam pracę, np.:

• zagraniczny odpowiednik świadectwa pracy,
• zaświadczenia wydane przez zagranicznego pracodawcę lub odpowiedni organ publiczny,
• umowa o pracę,
• odcinki wypłat wynagrodzenia za określony czas,
• formularze podatkowe,
• zaświadczenie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu zatrudnienia,
• referencje.

Pracodawca nie ma jednak obowiązku wliczania do stażu pracy pracownika okresów pracy za granicą na podstawie dokumentów, z których nie wynika okres wykonywania pracy, a tym samym nie jest możliwe ustalenie, jaki staż pracy podlega zaliczeniu do uprawnień pracowniczych u polskiego pracodawcy. Jeśli więc pracownik przedłoży dokument niezawierający danych potwierdzających okres zatrudnienia, lecz jedynie sam fakt zatrudnienia, pracodawca może nie uwzględnić zagranicznego zatrudnienia.

Należy też podkreślić, że pracodawca ma obowiązek zaliczyć jedynie pracę za granicą wykonywaną w ramach stosunku pracy. Nie wlicza więc okresów wykonywania pracy na innej podstawie (np. umowy cywilnoprawnej) ani innych okresów, które podlegałyby wliczeniu do stażu pracy, gdyby miały miejsce w Polsce, np. pobierania za granicą zasiłku dla bezrobotnych czy prowadzenia tam gospodarstwa rolnego.

Pracodawca ma prawo wymagać, aby pracownik oprócz oryginalnej wersji dokumentu potwierdzającego okresy zatrudnienia przedstawił też jego tłumaczenie na język polski. Tłumaczenia może dokonać np. samodzielnie pracownik, nauczyciel języka obcego, tłumacz przysięgły. Jednak ze względu na wiarygodność wskazane jest, aby zostało ono dokonane przez tłumacza przysięgłego. Koszty tłumaczenia ponosi pracownik, ponieważ to do niego należy właściwe udokumentowanie stażu pracy, na podstawie którego nabędzie określone uprawnienia pracownicze.

Nagroda jubileuszowa dla nauczyciela będącego obywatelem Ukrainy

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę nauczyciela posiadającego obywatelstwo Ukrainy jest dopuszczalne, jeśli nauczyciel ten spełnia wymagania kwalifikacyjne na to stanowisko (art. 9, art. 10-11 Karty Nauczyciela). Posiadane obywatelstwo nie ma wpływu na uprawnienia pracownicze wynikające ze stosunku pracy nauczyciela.

Za wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową w wysokości (art. 47 ust. 1 Karty Nauczyciela):

• 75% wynagrodzenia miesięcznego - za 20 lat pracy,
• 100% wynagrodzenia miesięcznego - za 25 lat pracy,
• 150% wynagrodzenia miesięcznego - za 30 lat pracy,
• 200% wynagrodzenia miesięcznego - za 35 lat pracy,
• 250% wynagrodzenia miesięcznego - za 40 lat pracy.

Do okresu pracy uprawniającego nauczyciela do nagrody jubileuszowej zalicza się wszystkie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one zaliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (§ 1 ust. 1 rozporządzenia z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania; dalej rozporządzenie MENiS). Nie ma więc znaczenia podstawa nawiązania stosunku pracy (może to być zarówno mianowanie, jak i umowa o pracę: na czas określony, w tym na zastępstwo, czy na czas nieokreślony), rodzaj pracy wykonywanej wcześniej przez nauczyciela (np. praca w innym zawodzie) ani sposób zakończenia stosunku pracy. Nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody. Ma on obowiązek udokumentowania swojego prawa do nagrody, jeżeli w jego aktach osobowych nie ma odpowiedniej dokumentacji w tym zakresie (§ 2 rozporządzenia MENiS).

Nagrodę jubileuszową wypłaca się niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do tej nagrody, a jeżeli w aktach osobowych pracownika nie ma odpowiedniej dokumentacji - niezwłocznie po udokumentowaniu przez pracownika prawa do nagrody jubileuszowej. Dokumenty potwierdzające posiadanie przez pracownika wymaganego przepisami stażu pracy uprawniającego do nagrody służą jedynie ustaleniu prawa do nagrody i stanowią podstawę do jej wypłaty.

Pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w ostatnim dniu okresu pracy uprawniającego do tej nagrody (uchwała SN z 26 lutego 1990 r., III PZP 57/89, OSNC 1990/10-11/125). W uchwale z 21 maja 1991 r. (I PZP 16/91, OSNC 1992/1/10) Sąd Najwyższy sprecyzował, że pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu bezpośrednio poprzedzającym dzień, który nazwą lub datą odpowiada dniowi, w którym pracownik podjął zatrudnienie.

PRZYKŁAD

Nauczyciel, który jest obywatelem Ukrainy, od 1 września 2016 r. jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony jako nauczyciel języka angielskiego w szkole publicznej. Przed podjęciem pracy w Polsce przez ponad 19 lat był zatrudniony jako nauczyciel na Ukrainie. Potwierdzeniem zagranicznego stażu pracy jest złożona pracodawcy książeczka pracy przetłumaczona przez tłumacza przysięgłego języka ukraińskiego. Po uwzględnieniu stażu pracy na Ukrainie pracownik ten w maju 2017 r. będzie się legitymował 20-letnim stażem pracy. Okres ten należy zaliczyć do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze tej osoby w Polsce. Zatem jeżeli okres zagranicznej pracy łącznie ze stażem pracy w polskiej szkole uprawnia go do nagrody jubileuszowej za 20 lat pracy, nagrodę tę należy wypłacić pracownikowi.

Nagroda jubileuszowa dla pracownika samorządowego będącego obywatelem Ukrainy

Obywatele Ukrainy mają znacznie ograniczony dostęp do zatrudnienia w jednostkach samorządu terytorialnego w Polsce. Co do zasady bowiem pracownikiem samorządowym może być osoba, która jest obywatelem polskim. Odstąpienie od wymogu obywatelstwa polskiego następuje wyłącznie w stosunku do obywateli Unii Europejskiej lub obywateli państw, z którymi Polska jest związana umowami międzynarodowymi przewidującymi prawo do podjęcia pracy na terytorium Polski. Zatem osoba nieposiadająca polskiego obywatelstwa może ubiegać się o zatrudnienie w jednostkach samorządu terytorialnego na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, jeżeli należy do jednej z następujących grup:

• obywateli państw członkowskich UE,
• obywateli państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do UE (Islandia, Liechtenstein, Norwegia), na mocy Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
• obywateli Konfederacji Szwajcarskiej, na mocy umowy między Wspólnotą Europejską i państwami członkowskimi a Konfederacją Szwajcarską,
• członków rodzin obywateli państw wskazanych powyżej,
• obywateli Turcji zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę oraz członków ich rodzin,
• osób mających status uchodźcy oraz osób, którym udzielono ochrony uzupełniającej,
• osób posiadających zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE,
• osób, którym udzielono ochrony czasowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W przypadku zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego w jednostce samorządu terytorialnego stosuje się wszystkie przepisy określające prawa i obowiązki odnoszące się do pracowników samorządowych posiadających obywatelstwo polskie. Dotyczy to wszelkich warunków zatrudnienia (pracy i płacy) w samorządzie terytorialnym. Jedynym wyjątkiem, na jaki można wskazać w tym zakresie, będzie brak możliwości awansu na wyższe stanowisko w ramach danej instytucji, jeżeli wykonywana na nim praca polegałaby na bezpośrednim lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa.

Nagroda jubileuszowa przysługuje każdemu pracownikowi samorządowemu bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, wybór, powołanie) czy rodzaj umowy o pracę (art. 36 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych).

Nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości (art. 38 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych):

• 75% wynagrodzenia miesięcznego - po 20 latach pracy,
• 100% wynagrodzenia miesięcznego - po 25 latach pracy,
• 150% wynagrodzenia miesięcznego - po 30 latach pracy,
• 200% wynagrodzenia miesięcznego - po 35 latach pracy,
• 300% wynagrodzenia miesięcznego - po 40 latach pracy,
• 400% wynagrodzenia miesięcznego - po 45 latach pracy.

Do okresów pracy uprawniających do nagrody jubileuszowej wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne udowodnione okresy, jeśli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej do zakończonych okresów zatrudnienia należy zaliczyć udokumentowane okresy zatrudnienia obywatela Ukrainy u ukraińskiego pracodawcy (art. 86 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).

Pracownik samorządowy nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody. Jeżeli w aktach osobowych nie ma odpowiedniej dokumentacji, warunkiem ustalenia prawa do nagrody jubileuszowej jest udokumentowanie przez pracownika samorządowego prawa do tej nagrody.

PRZYKŁAD

Obywatel Ukrainy posiadający w Polsce status uchodźcy został 1 grudnia 2016 r. zatrudniony na stanowisku urzędniczym w starostwie powiatowym. Z przetłumaczonej na język polski książeczki pracy przedłożonej przez pracownika wynika, że na dzień zatrudnienia u polskiego pracodawcy pracownik ten legitymuje się 24-letnim stażem pracy u ukraińskich pracodawców. Okres ten należy uwzględnić przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej przysługującej na podstawie ustawy o pracownikach samorządowych.

PODSTAWA PRAWNA:

• art. 86 ust. 1 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 645; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60

• art. 9, art. 10-11, art. 47 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1379; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60

• § 1-2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania - Dz.U. Nr 128, poz. 1418

• art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 2-3, art. 38 ust. 2 i 5 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 902; ost.zm. Dz.U. 2017 r. poz. 60

• § 8 ust. 1, ust. 4 i ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1786; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 60

• art. 1-2, art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG - DUUEL. Nr 158, poz. 77; ost.zm. DUUEL. z 2011 r. Nr 141, poz. 1

Ewa Łukasik

ekspert z zakresu prawa pracy i bhp, autorka wielu publikacji z tej tematyki