Duża konkurencyjność na rynku, konieczność szybkiej i sprawnej realizacji kontraktu (uzyskanie zapłaty za wydane towary/wykonane usługi) nie idą w parze z długotrwałym procesem sądowym (i w następstwie z egzekucją). Dlatego warto przed podjęciem ostatecznych kroków (tj. skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego i egzekucyjnego w celu zmuszenia kontrahenta do prawidłowego wypełnienia ciążących na nim obowiązków wynikających z zawartej umowy) wykorzystać dostępne środki umożliwiające nakłonienie kontrahenta do dobrowolnej realizacji zawartego kontraktu, stanowiące alternatywne metody rozwiązywania sporów (takie jak mediacja gospodarcza, a w następstwie ugoda, uznanie długu czy odnowienie długu oraz sądownictwo polubowne).

1. Na czym polega mediacja gospodarcza

Jednym ze środków umożliwiających ugodowe załatwienie sporu między przedsiębiorcami jest tzw. mediacja gospodarcza.

Celem mediacji jest wypracowanie przez strony/kontrahentów, przy udziale neutralnego mediatora, satysfakcjonującego rozwiązania istniejącego między nimi konfliktu powstałego na tle realizacji umowy/kontraktu. Wspólne wypracowanie rozwiązania powoduje jednocześnie załagodzenie, a nawet wygaszenie istniejącego między stronami konfliktu, zwiększa gwarancję usunięcia konfliktu między stronami na zawsze (w sposób trwały) oraz zapewnia większą skuteczność realizacji zawartego porozumienia.

Mediacja może być prowadzona przed wszczęciem postępowania sądowego (tak jest najczęściej), ale także w trakcie postępowania sądowego lub nawet po jego zakończeniu (mediacja prowadzona na podstawie umowy między stronami ma bowiem charakter autonomiczny i jest całkowicie niezależna od postępowania sądowego). Prowadzona jest zwykle albo na podstawie umowy zawartej w tym zakresie między stronami, albo na podstawie postanowienia sądu kierującego strony do mediacji (sąd może skierować strony do mediacji aż do momentu zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę, natomiast po zamknięciu tego posiedzenia sąd może skierować strony do mediacji wyłącznie na zgodny wniosek obu stron), przy czym nie jest możliwe skierowanie stron do mediacji w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym lub upominawczym. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania. Postanowienie w tym przedmiocie sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym.

Umowa o mediację może przybrać postać bądź odrębnej umowy między stronami (określającej przedmiot mediacji/stosunek prawny istniejący między stronami i stanowiący źródło konfliktu oraz osobę mediatora, względnie sposób jego wyboru), bądź klauzuli mediacyjnej. Nie istnieje wymóg zawarcia umowy o mediację w formie pisemnej. Dopuszczalne jest także jej zawarcie poprzez wyrażenie zgody na mediację w formie ustnej.

ENCYKLOPEDIA KSIĘGOWEGO

Mediacja gospodarcza to niesformalizowane pozasądowe postępowanie prowadzone między stronami (kontrahentami) przez osobę trzecią będącą bezstronnym mediatorem, na zasadach dobrowolności i poufności.

UWAGA!

Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia sądu o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.

Wzór 1. Umowa o mediację

PRZYKŁAD

Klauzula mediacyjna w umowie głównej

Ewentualne spory wynikłe na tle realizacji niniejszej umowy będą rozwiązywane przez Strony w drodze mediacji, przy udziale niezależnego mediatora wyznaczonego z listy stałych mediatorów przez Międzynarodowy Instytut Koncyliacji i Arbitrażu we Wrocławiu.

Mediacja nie zostanie skutecznie przeprowadzona w następujących przypadkach:

● jeżeli stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji,

● jeżeli strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia mediacji,

● jeżeli strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji nie wyraziła zgody na przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła zgody na osobę mediatora,

● jeżeli strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na mediację,

● jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.

2. Osoba mediatora

Mediator musi być osobą bezstronną i całkowicie neutralną, pomagającą i asystującą stronom przy wypracowaniu przez nie satysfakcjonującego porozumienia dotyczącego rozwiązywanego konfliktu. Mediatorem może być każda osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych. Mediatorem nie może być jednak sędzia zawodowy, z wyjątkiem sędziego w stanie spoczynku.

Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów i tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę stałych mediatorów wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.

Organizacje społeczne i zawodowe prowadzące listy stałych mediatorów i tworzące ośrodki mediacyjne samodzielnie określają wymogi i kwalifikacje, jakie musi spełniać/posiadać osoba ubiegająca się o wpis na listę stałych mediatorów.

Informacje o stałych mediatorach można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (pod adresem: www.ms.gov.pl), a także na stronach internetowych stowarzyszeń mediatorów, organizacji społecznych i zawodowych oraz instytucji zajmujących się mediacją. Ponadto można je uzyskać w sądach okręgowych, do których zgłaszane są wykazy organizacji i ośrodków mediacyjnych.

Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów (np. choroba mediatora, sprawa nienadająca się do mediacji, zbyt duża liczba już prowadzonych mediacji), o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd. Z kolei mediator ad hoc (czyli powołany indywidualnie do przeprowadzenia mediacji w konkretnej sprawie) może odmówić prowadzenia mediacji z każdej (dowolnej) przyczyny i nie musi jej nikomu ujawniać.

UWAGA!

Generalną zasadą jest swobodny wybór mediatora przez strony. Nawet w przypadku podjęcia mediacji na podstawie skierowania sądu i wyznaczenia mediatora przez sąd w celu przyspieszenia postępowania, strony mogą w jego miejsce wybrać inną osobę do prowadzenia mediacji.

3. Przebieg postępowania mediacyjnego

KROK 1. Wszczęcie postępowania mediacyjnego przez stronę lub przez sąd (z momentem ogłoszenia/doręczenia postanowienia o skierowaniu stron do mediacji). Jeżeli jednak w umowie o mediację strony nie określą imiennie mediatora, lecz jego wybór ma nastąpić z listy stałych mediatorów przez organizację prowadzącą taką listę, wówczas wniosek o mediację składa się tej właśnie organizacji, która dokonuje imiennego wyboru mediatora (ze swej listy). Wszczęcie mediacji następuje wówczas z chwilą doręczenia wniosku mediatorowi przez tę organizację.

KROK 2. Mediator, po otrzymaniu wniosku, niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia mediacyjnego (tzw. mediacja bezpośrednia). Jeśli mediacja jest prowadzona na podstawie skierowania sądu, wówczas termin posiedzenia musi mieścić się w granicach określonych przez sąd. W spotkaniu mediacyjnym za zgodą stron i w porozumieniu z mediatorem mogą wziąć udział również osoby trzecie (np. adwokaci, radcowie prawni, eksperci).

Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, jeżeli strony zgodzą się na przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego (tzw. mediacja pośrednia - mediator spotyka się wówczas z każdą ze stron oddzielnie, ma obowiązek przekazywania informacji, stanowisk i propozycji pomiędzy stronami).

Z przebiegu mediacji sporządzany jest protokół, w którym oznacza się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół podpisuje mediator.

Jeżeli w wyniku mediacji strony zawarły ugodę (przed mediatorem), jej treść zamieszcza się w protokole albo załącza się do protokołu. Ugoda powinna być podpisana przez strony, a niemożność podpisania ugody mediator powinien stwierdzić w protokole. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie (o czym mediator powinien poinformować strony).

Po zawarciu ugody mediator niezwłocznie składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej. Natomiast w przypadku skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym daną sprawę (tj. w sądzie, który kierował do mediacji). Sąd na wniosek strony przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem (w tym przedmiocie wydaje postanowienie na posiedzeniu niejawnym). Jeśli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ugodę przez nadanie jej klauzuli wykonalności.

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym uprawniającym do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

UWAGA!

Wniosek strony o przeprowadzenie mediacji nie stanowi pisma procesowego, w związku z tym nie musi spełniać warunków przewidzianych prawem dla wniosku o wszczęcie postępowania, jednak powinien zawierać m.in. oznaczenie stron, wskazanie żądania, okoliczności uzasadniające żądanie, podpis strony, wskazanie załączników, w tym odpis umowy o mediację (jeżeli strony taką zawarły, względnie odpis umowy głównej zawierającej klauzulę mediacyjną).

4. Koszty postępowania mediacyjnego

Koszty mediacji pozasądowej określają strony konfliktu (wraz z mediatorem) w umowie o mediację (mediator może wyrazić zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia). Koszty mediacji toczącej się na skutek skierowania przez sąd są określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym. Zgodnie z przepisami zawartymi w tym rozporządzeniu w sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 1000 zł za całość postępowania mediacyjnego.

W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, oraz o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora za pierwsze posiedzenie mediacyjne, przeprowadzone w wyznaczonym przez sąd czasie mediacji, wynosi 60 zł, a za każde następne posiedzenie - 25 zł. Jeżeli zaś sąd upoważnił mediatora do zapoznania się z aktami sprawy, wynagrodzenie za całość postępowania podwyższa się o 10%.

Zwrotowi podlegają także udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów.

Koszty mediacji, w tym także wynagrodzenie i wydatki mediatora, pokrywają w całości strony, na podstawie wystawionego przez niego rachunku/faktury (co do zasady jest to odpowiedzialność solidarna, chyba że strony umówią się inaczej). Wynagrodzenie oraz zwrot wydatków należne są mediatorowi bez względu na wynik przeprowadzonego postępowania mediacyjnego (niezależnie od tego, czy strony w ramach mediacji dojdą do porozumienia).

Koszty mediacji odbytej na podstawie skierowania sądu rozliczane są według poniższych zasad:

● w przypadku gdy strony zawarły ugodę - koszty mediacji znoszą się wzajemnie, chyba że strony umówiły się inaczej;

● w przypadku gdy między stronami nie doszło do zawarcia ugody - strona, która przegrała sprawę, ma obowiązek zwrócić przeciwnikowi - na jego żądanie - poniesione koszty procesu, w tym także koszty mediacji, chyba że strony umówiły się inaczej.

Reasumując, sprawnie przeprowadzona mediacja kończy się zawarciem ugody między stronami i zazwyczaj dobrowolnym jej wykonaniem, bez konieczności kierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego, a to oznacza dla przedsiębiorcy szybkie odzyskanie pieniędzy (wierzytelności), skuteczne usunięcie przeszkód w realizacji kontraktu przy jednoczesnym zachowaniu poufności podjętych działań i utrzymaniu dalszych relacji biznesowych z kontrahentem (co byłoby niemożliwe do osiągnięcia w postępowaniu sądowym).

Do niewątpliwych zalet mediacji należą zatem:

● całkowita dobrowolność postępowania - udział obu stron (kontrahentów) w postępowaniu mediacyjnym jest dobrowolny, a to przekłada się także na dobrowolną wykonalność wypracowanego przez strony w drodze mediacji porozumienia;

● bezstronność - postępowanie mediacyjne prowadzone jest przez osobę trzecią - bezstronnego mediatora, obie strony mediacji są traktowane jednakowo i mają zapewnione równe prawa;

● poufność - cały przebieg postępowania mediacyjnego objęty jest tajemnicą (strony/kontrahenci mogą zwolnić mediatora z obowiązku zachowania tajemnicy co do faktów ujawnionych w trakcie postępowania mediacyjnego, z tym zastrzeżeniem, że musi to być wola obu stron tego postępowania);

● neutralność - porozumienie między stronami/kontrahentami, które jest celem postępowania mediacyjnego, zostaje wypracowane przez same strony, mediator nie narzuca sposobu rozwiązania sporu;

● przerwanie biegu przedawnienia - wszczęcie mediacji powoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia, a po przerwaniu termin ten biegnie na nowo (od początku);

● niskie koszty postępowania (w sprawach o prawa majątkowe jest to zaledwie 1% wartości przedmiotu sporu);

● utrzymanie współpracy między stronami/kontrahentami.

Wzór 2. Ugoda zawarta przez strony w trakcie trwania procesu sądowego, w wyniku przeprowadzonej mediacji

5. Ugoda - postępowanie pojednawcze

Innym sposobem ugodowego rozwiązania sporu jest postępowanie pojednawcze. Sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być uregulowane w drodze ugody zawartej przed wniesieniem pozwu, tj. przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego.

Istotą postępowania pojednawczego jest zawezwanie drugiej strony do próby ugodowej. O zawezwanie do próby ugodowej (bez względu na właściwość rzeczową) można zwrócić się do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla przeciwnika. W wezwaniu należy oznaczyć zwięźle sprawę. Postępowanie pojednawcze przeprowadza sąd w składzie jednego sędziego. Z posiedzenia zostaje spisany protokół. Jeżeli na posiedzeniu pojednawczym doszło do zawarcia ugody, jej osnowa zostaje wciągnięta do protokołu, a strony podpisują ugodę (niemożność podpisania ugody sąd stwierdza w protokole). Od wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego pobierana jest stała opłata sądowa w wysokości 40,00 zł.

Jeżeli wzywający do próby ugodowej nie stawi się na posiedzeniu sądowym, sąd na żądanie przeciwnika nakłada na niego obowiązek zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową. Z kolei jeśli przeciwnik (wezwany) bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzeniu, sąd na żądanie wzywającego, który wniósł następnie w tej sprawie pozew, uwzględni koszty wywołane próbą ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Postępowanie pojednawcze ma charakter fakultatywny dla obu stron; zawezwany do próby ugodowej nie może zostać w żaden sposób zmuszony do wzięcia w nim udziału.

Zalety postępowania pojednawczego:

● niskie koszty postępowania, niezależne od wartości przedmiotu sporu (stała opłata sądowa w wysokości 40,00 zł);

● możliwość ugodowego rozwiązania zaistniałego między stronami sporu (bez wszczynania procesu sądowego) i szanse na dobrowolną realizację ugody;

● przerwanie biegu przedawnienia dochodzonego roszczenia;

● ugoda zawarta w postępowaniu pojednawczym jest tytułem egzekucyjnym, po zaopatrzeniu jej w klauzulę wykonalności stanowi tytuł wykonawczy uprawniający do przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego.

6. Uznanie długu

Strony stosunku prawnego/kontrahenci nie mogą wprawdzie skracać ani wydłużać terminu przedawnienia, jednak mogą doprowadzić do przerwania jego biegu w wyniku uznania, którego skutek jest podobny do przedłużenia okresu przedawnienia. To z kolei przekłada się na większą ochronę wierzyciela, który ma z jednej strony zapewnioną gwarancję dochodzenia roszczenia od dłużnika/kontrahenta przez dłuższy czas, a z drugiej strony ma realną szansę na dobrowolne spełnienie świadczenia przez dłużnika, skoro ten uznał roszczenie. Uznanie właściwe ma postać umowy między wierzycielem a dłużnikiem. Zawarcie umowy uznania nie wymaga jednak zachowania formy szczególnej (może być dokonane ustnie).

Uznanie niewłaściwe jest z kolei oświadczeniem wiedzy (a nie aktem woli), nie może być odwołane ani cofnięte. Uznaniem niewłaściwym jest każde działanie dłużnika, z którego wynika, że ma on świadomość istnienia roszczenia. Przykładem uznania niewłaściwego jest częściowe zaspokojenie roszczenia przez dłużnika, prośba dłużnika skierowana do wierzyciela o zwolnienie z długu czy też o rozłożenie spłaty na raty/o zmianę terminu płatności czy potwierdzenie salda.

Potwierdzenie salda dokonane przez dłużnika stanowi de facto uznanie roszczenia, jeżeli sam dokument salda w sposób jednoznaczny, bezsporny definiuje wszystkie elementy przesądzające o tym, że zdefiniowanie długu, jego podstawy, wysokości, terminu jest możliwe. Podobny charakter mają wszelkie inne dokumenty funkcjonujące w obrocie gospodarczym, w tym także ugody pozasądowe zawierane pomiędzy stronami.

UWAGA!

Uznanie właściwe wywołuje skutek w postaci przerwania biegu przedawnienia od chwili zawarcia umowy.

UWAGA!

Wszystkie dokumenty muszą jednoznacznie wskazywać, jakiego rodzaju roszczenia dotyczą.

7. Umowa odnowienia

Kolejnym dobrowolnym "aktem" między kontrahentami, mającym na celu doprowadzenie do porozumienia na tle realizacji zawartego kontraktu, jest tzw. nowacja, która wprawdzie kreuje powstanie nowego stosunku prawnego między stronami, ale mającego podstawy właśnie w zobowiązaniu pierwotnym łączącym już strony.

Istota nowacji (zwana także odnowieniem długu) polega na tym, że w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej (odnowienie długu następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy wierzycielem i dłużnikiem). W konsekwencji zobowiązanie pierwotne wygasa, a w jego miejsce pojawia się nowe zobowiązanie.

Schemat. Sposoby odnowienia długu

Podstawową przesłanką dokonania przez strony skutecznej nowacji zobowiązania jest istnienie zobowiązania pierwotnego, gdyż odnowienie długu polega na umorzeniu dotychczasowego zobowiązania, w miejsce którego powstaje nowe.

Nowacja ma jednak zasadniczą wadę, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia wierzyciela. Mianowicie jeśli wierzytelność była zabezpieczona poręczeniem lub ograniczonym prawem rzeczowym ustanowionym przez osobę trzecią, poręczenie lub ograniczone prawo rzeczowe wygasa z chwilą odnowienia, chyba że poręczyciel lub osoba trzecia wyrazi zgodę na dalsze trwanie zabezpieczenia.

W praktyce, gdy dochodzi do odnowienia długu, co jest zarazem sygnałem dla dłużnika rzeczowego/poręczyciela, że dłużnik główny ma problemy ze spłatą zobowiązań, trudno o uzyskanie zgody na dalsze trwanie zabezpieczeń po dokonaniu nowacji zobowiązania. Zatem z jednej strony wierzyciel na skutek odnowienia utrzymuje relacje z kontrahentem, unika postępowania sądowego i zyskuje dobrowolne spełnienie innego/zamiennego świadczenia ze strony dłużnika, a z drugiej strony musi liczyć się z koniecznością utraty dotychczasowych zabezpieczeń kontraktu (jeżeli były ustanowione przez osoby trzecie) i ustanowienia w to miejsce nowych/innych.

Wierzyciel, aby zabezpieczyć się przed wygaśnięciem zabezpieczeń ustanowionych przez osoby trzecie, musiałby uzyskać ich zgodę na dalsze trwanie zabezpieczeń po zawarciu z dłużnikiem głównym umowy odnowienia długu. Przyjmuje się, że ze względów ostrożnościowych zgoda taka powinna być wyrażona na piśmie (np. w przypadku hipoteki), powinna zawierać przede wszystkim oznaczenie rodzaju pierwotnego zobowiązania (np. wskazanie rodzaju i daty zawarcia umowy kredytowej), rodzaju zabezpieczenia (np. hipoteki) oraz opis nowego zobowiązania powstałego na skutek nowacji. Zgoda taka powinna zawierać również wyraźne oświadczenie dłużnika rzeczowego/poręczyciela/osoby trzeciej o utrzymaniu w mocy istniejącego zabezpieczenia w stosunku do nowego zobowiązania.

8. Wezwania (ostateczne/przedsądowe)

Pomimo dobrej woli stron co do ugodowego zakończenia sporu powstałego między nimi na tle realizacji zawartej umowy/kontraktu, w pewnych okolicznościach (unikanie realizacji umowy - brak zapłaty, unikanie kontaktu) jedyną możliwą drogą do odzyskania wierzytelności jest droga sądowa i egzekucyjna, których celem jest zmuszenie kontrahenta/wyegzekwowanie od niego realizacji postanowień zawartej umowy (np. dokonanie zapłaty za dostarczony towar, spłata zaciągniętej pożyczki/kredytu).

W ostatecznym przedsądowym wezwaniu, by było ono skuteczne, wierzyciel powinien: jasno sprecyzować żądanie (np. dokonanie zapłaty określonej kwoty wraz z odsetkami umownymi/ustawowymi naliczonymi od należności głównej, począwszy od dnia następującego po umówionym terminie płatności do dnia zapłaty), wskazać podstawę żądania (umowę łączącą strony, z której zobowiązanie wynika), podkreślić brak dotychczasowego spełnienia świadczenia przez wzywanego, określić ostateczny oczekiwany przez wierzyciela/wzywającego termin spełnienia świadczenia oraz poinformować o skutkach prawnych braku spełnienia świadczenia we wskazanym w wezwaniu terminie (tj. że sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania sądowego i egzekucyjnego, łączących się z dodatkowymi kosztami).

Wezwanie do zapłaty powinno być wystosowane do wzywanego/dłużnika listem poleconym, za potwierdzeniem odbioru, tak by wierzyciel miał potwierdzenie nadania tego wezwania i jednocześnie możliwość weryfikacji daty jego odbioru przez dłużnika.

W praktyce dłużnik po otrzymaniu wezwania bądź spełnia świadczenie w wyznaczonym terminie, bądź kontaktuje się z wierzycielem w celu zawarcia porozumienia w zakresie spełnienia świadczenia (zapłaty), bądź odmawia spełnienia świadczenia, względnie w dalszym ciągu milczy, nie reagując na wezwanie. W dwóch ostatnich przypadkach wierzyciel zwykle podejmuje dalsze kroki, tj. kieruje sprawę na drogę postępowania sądowego w celu uzyskania tytułu wykonawczego przeciwko dłużnikowi, a następnie przeprowadza przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne w celu odzyskania swoich wierzytelności. W takich okolicznościach kopia dokumentu wezwania wraz z dowodem nadania i odbioru (tzw. zwrotką) stanowi dowód w sądzie na okoliczność braku spełnienia świadczenia przez dłużnika i na okoliczność jego wezwania do spełnienia świadczenia.

UWAGA!

Ostatnią (tzw. przedsądową) czynnością ze strony wierzyciela zmierzającą do wymuszenia na dłużniku wykonania umowy jest wezwanie go do zapłaty/spełnienia świadczenia.

Wzór 3. Ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty - członka zarządu na zasadzie art. 299 k.s.h.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 183¹-183¹⁵, art. 184-186, art. 203 § 4, art. 223 § 2, art. 477¹², art. 479⁴¹, art. 1154-1217 ustawy z 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 101; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1296

● § 2 i 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 30 listopada 2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym - Dz.U. z 2013 r. poz. 218

● art. 123-125, art. 506-507 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 827

● art. 23 pkt 3 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1306

Emilia Bartkowiak

radca prawny