Procedury kontroli podatkowej uregulowane są w art. 281-292 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (dalej: Ordynacja podatkowa).

Kontrola podatkowa - zakres podmiotowy

Organy podatkowe pierwszej instancji, czyli m.in. urzędy skarbowe czy urzędy kontroli skarbowej, przeprowadzają kontrolę podatkową u:

● podatników,

● płatników,

● inkasentów,

● następców prawnych.

Podmioty te są w kontekście analizowanych regulacji prawnych kontrolowanymi.

Z kolei minister właściwy do spraw finansów publicznych przeprowadza kontrolę podatkową, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej przez ten organ metody ustalania ceny transakcyjnej między podmiotami powiązanymi.

Cel i zakres kontroli

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego.

Kontrolę podatkową podejmuje się z urzędu. Oczywiście można wnioskować do organów podatkowych o przeprowadzenie kontroli, decyzja o jej przeprowadzeniu leży jednak po stronie organu i wymaga weryfikacji przyjętych planów kontrolnych.

W zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego, czyli taką, która nie podlega faktycznej weryfikacji w toku postępowania, kontrola podatkowa nie może być ponownie wszczęta. Oznacza to, że nie ma możliwości podważenia ustaleń kontrolnych po dokonaniu ostatecznych ustaleń w toku postępowania podatkowego.

Wyjątek od tej zasady zachodzi, gdy kontrola podatkowa jest niezbędna dla przeprowadzenia postępowania w sprawie:

● stwierdzenia nieważności,

● stwierdzenia wygaśnięcia, uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznej,

● wznowienia postępowania w sprawie zakończonej decyzją ostateczną, w związku z uchyleniem lub stwierdzeniem nieważności decyzji przez sąd administracyjny,

● stwierdzenia nadpłaty.

Zawiadomienie o kontroli

Organy podatkowe zawiadamiają kontrolowanego o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.

Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Jeżeli kontrola nie zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia.

Wszczęcie kontroli przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody lub wniosku kontrolowanego. W razie wyrażenia zgody lub złożenia wniosku ustnie kontrolujący sporządza adnotację.

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:

● oznaczenie organu,

● datę i miejsce wystawienia,

● oznaczenie kontrolowanego,

● wskazanie zakresu kontroli,

● pouczenie o prawie złożenia korekty deklaracji,

● podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia, a jeżeli zawiadomienie zostało wydane w formie dokumentu elektronicznego - bezpieczny podpis elektroniczny, weryfikowany za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP.

Wzór zawiadomienia regulowany jest przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 19 grudnia 2015 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej.

Wyłączenie z obowiązku zawiadomienia o kontroli

Nie zawiadamia się o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jeżeli:

1. Kontrola:

● dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług,

● ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,

● dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,

● dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej, ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

● zostaje wszczęta w trybie, o którym mowa w art. 284a § 1 Ordynacji podatkowej, ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,

● dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin,

● ma charakter doraźny dotyczący sprawdzenia zachowania warunków zawieszenia działalności gospodarczej;

2. Organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że kontrolowany:

● został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli; w przypadku osoby prawnej warunek ten odnosi się do każdego członka zarządu lub osoby zarządzającej, a w przypadku spółek niemających osobowości prawnej - do każdego wspólnika,

● jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

● nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Zasady takie stosuje się również w razie konieczności rozszerzenia zakresu kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych.

Po wszczęciu kontroli informuje się kontrolowanego o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.

Imienne upoważnienie

Kontrola podatkowa jest przeprowadzana na podstawie imiennego upoważnienia udzielonego przez:

● naczelnika urzędu skarbowego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu skarbowego - pracownikom izby skarbowej obsługującej tego naczelnika,

● naczelnika urzędu celnego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu celnego - funkcjonariuszom celnym oraz pracownikom tego urzędu,

● wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa lub osobę zastępującą wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa albo skarbnika jednostki samorządu terytorialnego - pracownikom urzędu gminy (miasta), starostwa lub urzędu marszałkowskiego,

● ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub osobę zastępującą ministra właściwego do spraw finansów publicznych - pracownikom urzędu obsługującego tego ministra.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli podatkowej zawiera:

● oznaczenie organu, datę i miejsce wystawienia,

● wskazanie podstawy prawnej,

● imię i nazwisko kontrolującego (kontrolujących),

● numer legitymacji służbowej kontrolującego (kontrolujących),

● oznaczenie kontrolowanego,

● określenie zakresu kontroli,

● datę rozpoczęcia i przewidywany termin zakończenia kontroli,

● podpis osoby udzielającej upoważnienia, z podaniem zajmowanego stanowiska lub funkcji,

● pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego wynikających z przepisów niniejszego działu.

Rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie wzoru imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej określa wymagania co do takiego upoważnienia.

ZAPAMIĘTAJ!

1. Upoważnienie, które nie spełnia wymagań określonych w rozporządzeniu, nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli.

2. Zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu.

Wszczęcie kontroli podatkowej, z pewnymi wyjątkami, następuje przez doręczenie kontrolowanemu upoważnienia do jej przeprowadzenia oraz okazanie legitymacji służbowej. Kontrolowany jest obowiązany ustanowić pełnomocnika na wypadek swojej nieobecności w czasie kontroli, jeżeli nie ustanowił pełnomocnika ogólnego lub szczególnego.

Reprezentant kontrolowanego

W sytuacji gdy kontrolowanym jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, upoważnienie doręcza się oraz okazuje się legitymację służbową członkowi zarządu, wspólnikowi albo innej osobie upoważnionej do reprezentowania kontrolowanego lub prowadzenia jego spraw.

W przypadku gdy kontrolowany jest zakład podmiotu zagranicznego, upoważnienie doręcza się oraz okazuje się legitymację służbową osobie faktycznie kierującej, nadzorującej lub reprezentującej działalność prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W razie niemożności wszczęcia kontroli w trybie wskazanym wcześniej z powodu nieobecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, kontrolujący wzywa kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika do stawienia się w siedzibie organu podatkowego następnego dnia po upływie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

W przypadku niestawienia się osoby wzywanej w terminie kontrolę uznaje się za wszczętą w dniu upływu tego terminu. W tym przypadku upoważnienie do kontroli doręcza się niezwłocznie, gdy ta osoba stawi się w miejscu prowadzenia kontroli.

W razie niemożności prowadzenia czynności kontrolnych z powodu nieobecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, w szczególności gdy nie jest zapewniony dostęp do dokumentów związanych z przedmiotem kontroli, kontrolę zawiesza się do czasu umożliwienia przeprowadzenia tych czynności.

Do czasu trwania kontroli nie wlicza się okresu zawieszenia.

Kontrola na tzw. legitymację

Kontrola podatkowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej kontrolowanemu, gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.

W razie nieobecności:

● kontrolowanego,

● reprezentanta kontrolowanego,

● pełnomocnika

- kontrola podatkowa może być wszczęta po okazaniu legitymacji służbowej pracownikowi kontrolowanego, który może być uznany za osobę, o której mowa w art. 97 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę.

W takich przypadkach należy bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli, doręczyć upoważnienie do przeprowadzenia kontroli.

Zakaz użycia dokumentów pozyskanych w nieprawidłowy sposób

Dokumenty z czynności kontrolnych dokonanych z naruszeniem obowiązków kontrolujących co do ich prawidłowego pozyskiwania nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

Zawieszenie kontroli

Organ podatkowy może zawiesić kontrolę podatkową, jeżeli w okresie 30 dni od dnia jej wszczęcia nie zostaną ustalone dane identyfikujące kontrolowanego.

Zawieszona kontrola podatkowa może być podjęta w każdym czasie, gdy zostaną ustalone dane identyfikujące kontrolowanego.

Zawieszona kontrola podatkowa podlega umorzeniu, jeżeli w ciągu 5 lat od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu nie zostaną ustalone dane identyfikujące kontrolowanego.

Przepisów tych nie stosuje się do kontrolowanego przedsiębiorcy.

Postanowienie o zawieszeniu kontroli oraz postanowienie o umorzeniu kontroli pozostawia się w aktach sprawy.

Czas kontroli

Kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu.

O każdym przypadku niezakończenia kontroli w terminie wskazanym w upoważnieniu kontrolujący obowiązany jest zawiadomić na piśmie kontrolowanego, podając przyczyny przedłużenia terminu zakończenia kontroli i wskazując nowy termin jej zakończenia.

Dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie tego terminu nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym, chyba że został wskazany nowy termin zakończenia kontroli.

Czynności kontrolne

Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego lub pełnomocnika, chyba że kontrolowany zrezygnuje z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

Oświadczenie o rezygnacji z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych składane jest na piśmie. W razie odmowy złożenia oświadczenia kontrolujący dokonuje odpowiedniej adnotacji, dołączając ją do protokołu.

W przypadku gdy w toku kontroli kontrolowany, reprezentant kontrolowanego lub pełnomocnik jest nieobecny, lecz nie zrezygnowano z prawa uczestniczenia w czynnościach kontrolnych, czynności kontrolne mogą być wykonywane w obecności innych osób, o których mowa w art. 284a § 1a Ordynacji podatkowej.

Miejsce przeprowadzenia kontroli

Czynności kontrolne prowadzone są:

● w siedzibie kontrolowanego,

● w innym miejscu przechowywania dokumentacji,

● w miejscach związanych z prowadzoną przez niego działalnością

- i w godzinach jej prowadzenia.

W przypadku skrócenia w toku kontroli czasu prowadzenia działalności - czynności kontrolne mogą być prowadzone przez 8 godzin dziennie. W przypadku gdy księgi podatkowe są prowadzone lub przechowywane poza siedzibą kontrolowanego, na żądanie kontrolującego obowiązany jest on zapewnić dostęp do ksiąg w swojej siedzibie albo w miejscu ich prowadzenia lub przechowywania, jeżeli udostępnienie ich w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić prowadzenie przez kontrolowanego bieżącej działalności.

Takie same zasady obowiązują, gdy kontrolowany prowadzi działalność w lokalu mieszkalnym.

Kontrola lub poszczególne czynności kontrolne za zgodą kontrolowanego mogą być przeprowadzane również w siedzibie organu podatkowego, jeżeli może to usprawnić prowadzenie kontroli lub kontrolowany zrezygnował z uczestniczenia w czynnościach kontrolnych.

Uprawnienia kontrolujących

Kontrolujący, w zakresie wynikającym z upoważnienia, są w szczególności uprawnieni do:

● wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego,

● wstępu do lokali mieszkalnych w przypadku, o którym mowa w art. 276 § 1 Ordynacji podatkowej,

● żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin,

● żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej,

● zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą,

● zabezpieczania zebranych dowodów,

● legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli,

● żądania przeprowadzenia spisu z natury,

● przesłuchiwania świadków, kontrolowanego oraz innych osób wymienionych w art. 287 § 4 Ordynacji podatkowej,

● zasięgania opinii biegłych.

Kontrolujący ma prawo wstępu na teren, do budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego w celu dokonania oględzin. Oględziny wykonywane są w sytuacji, gdy zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego, jest to niezbędne dla ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania, lub jeśli jest to niezbędne do zweryfikowania faktu poniesienia wydatków na cele mieszkaniowe uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych.

Przeszukania lokali mieszkalnych i innych pomieszczeń lub rzeczy

Możliwe jest także dokonanie oględzin oraz przeszukania lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń lub rzeczy, jeżeli powzięto informację o prowadzeniu niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej albo w przypadku, gdy są tam przechowywane przedmioty, księgi podatkowe, akta lub inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie istnienia obowiązku podatkowego lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego.

Takie przeszukanie lokali mieszkalnych przeprowadzają upoważnieni pracownicy organu podatkowego po uzyskaniu, na wniosek organu podatkowego, zgody prokuratora rejonowego. Przed przystąpieniem do tych czynności kontrolowanemu okazuje się postanowienie prokuratora o wyrażeniu na nie zgody. Przepisy ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego o przeszukaniu odnoszące się do Policji mają także zastosowanie do kontrolujących. Sporządza się protokół tych czynności, który wymaga zatwierdzenia przez prokuratora. W razie odmowy zatwierdzenia protokołu materiały i informacje zebrane w toku czynności nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym.

Czynności kontrolne dokonywane są za zgodą kontrolowanego. W razie braku takiej zgody należy się ubiegać o zgodę prokuratora rejonowego.

W przypadku gdy nieruchomości lub ich części albo rzeczy znajdują się w posiadaniu osób trzecich, osoby te są obowiązane je udostępnić, w celu przeszukania lub oględzin, na żądanie organu podatkowego.

Dodatkowe uprawnienia

Kontrolujący może zażądać wydania, na czas trwania kontroli, za pokwitowaniem próbek towarów oraz akt, ksiąg i dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej.

Zadania takie są zasadne tylko w razie powzięcia uzasadnionego podejrzenia, że są one nierzetelne, lub gdy podatnik nie zapewnia kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności kontrolnych związanych z badaniem tej dokumentacji, a w szczególności gdy nie udostępnia kontrolującym samodzielnego pomieszczenia i miejsca do przechowywania dokumentów.

Przeglądanie akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw sądowych, a także dokumentów zawierających informacje niejawne lub stanowiące tajemnicę zawodową oraz sporządzanie z nich odpisów i notatek następuje z zachowaniem właściwych przepisów.

Kontrolujący może w razie uzasadnionej potrzeby wezwać, w pilnych przypadkach także ustnie, pomocy organu Policji, Straży Granicznej lub straży miejskiej (gminnej), jeżeli trafi na opór uniemożliwiający lub utrudniający przeprowadzenie czynności kontrolnych, albo zwrócić się o ich asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że na taki opór natrafi. Jeżeli opór stawia żołnierz czynnej służby wojskowej, kontrolujący wzywa do pomocy właściwy organ wojskowy, chyba że zwłoka grozi udaremnieniem czynności kontrolnych, a na miejscu nie ma organu wojskowego.

Organy wymienione nie mogą odmówić udzielenia pomocy lub asysty.

Obowiązki kontrolowanego

Kontrolowany, jego pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani umożliwić wykonywanie czynności kontrolnych.

Ustawodawca wskazał jedynie przykładowo obowiązki kontrolowanego w tym zakresie.

Kontrolowany jest zobowiązany umożliwić, nieodpłatnie, filmowanie, fotografowanie, dokonywanie nagrań dźwiękowych oraz utrwalanie stanu faktycznego za pomocą innych nośników informacji, jeżeli film, fotografia, nagranie lub informacja zapisana na innym nośniku może stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli, oraz przedstawić, na żądanie kontrolującego, tłumaczenie na język polski sporządzonej w języku obcym dokumentacji dotyczącej spraw będących przedmiotem kontroli.

Większość czynności kontrolowany jest obowiązany wykonać na własny koszt.

Kontrolowany ma obowiązek w wyznaczonym terminie udzielać wszelkich wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, dostarczać kontrolującemu żądane dokumenty oraz zapewnić kontrolującemu warunki do pracy, a w tym w miarę możliwości udostępnić samodzielne pomieszczenie i miejsce do przechowywania dokumentów.

Reprezentant kontrolowanego, pracownik oraz osoba współdziałająca z kontrolowanym są obowiązani udzielić wyjaśnień dotyczących przedmiotu kontroli, w zakresie wynikającym z wykonywanych czynności lub zadań.

Kontrolujący są uprawnieni do wstępu na teren jednostki kontrolowanej oraz poruszania się po tym terenie na podstawie legitymacji służbowej bez potrzeby uzyskiwania przepustki oraz nie podlegają rewizji osobistej przewidzianej w regulaminie wewnętrznym tej jednostki; podlegają natomiast przepisom o bezpieczeństwie i higienie pracy obowiązującym w kontrolowanej jednostce.

Zawiadomienie o przeprowadzeniu dowodów

Kontrolowanego zawiadamia się o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu z zeznań świadków lub opinii biegłych przynajmniej na 3 dni przed terminem ich przeprowadzenia, a dowodu z oględzin nie później niż bezpośrednio przed podjęciem tych czynności.

Zasady tej nie stosuje się, jeżeli kontrolowany jest nieobecny, a okoliczności sprawy uzasadniają natychmiastowe przeprowadzenie dowodu.

Protokół kontroli

Przebieg kontroli kontrolujący dokumentuje w protokole. Stan faktyczny może być ponadto utrwalony za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk lub na informatycznych nośnikach danych.

Protokół kontroli zawiera wskazane w ustawie elementy.

Do obligatoryjnych elementów protokołu należą wskazanie kontrolowanego oraz osób kontrolujących i określenie przedmiotu i zakresu kontroli, miejsca i czasu przeprowadzenia kontroli. Ponadto protokół musi zawierać opis dokonanych ustaleń faktycznych i wskazanie dokumentacji dotyczącej przeprowadzonych dowodów wraz z oceną prawną sprawy będącej przedmiotem kontroli.

Niezbędnym elementem protokołu jest pouczenie o prawie złożenia zastrzeżeń lub wyjaśnień oraz prawie złożenia korekty deklaracji i pouczenie o obowiązku zawiadomienia organu podatkowego przez kontrolowanego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej, jeżeli w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, oraz o skutkach niedopełnienia tego obowiązku.

Załącznik do protokołu kontroli stanowią protokoły czynności, o których mowa w art. 289 § Ordynacji podatkowej.

W protokole kontroli mogą być zawarte również ustalenia dotyczące badania ksiąg rachunkowych podatnika, jeżeli takie w trakcie kontroli zostało przeprowadzone.

Protokół jest sporządzany w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz protokołu kontrolujący doręcza kontrolowanemu, z wyłączeniem załączonych do protokołu kontroli fotokopii, odpisów i wydruków z akt, ksiąg oraz innych dokumentów udostępnionych przez kontrolowanego, które zostały zwrócone przez kontrolującego, czyniąc o tym wzmiankę w protokole kontroli.

Brak właściwości miejscowej organu kontroli - protokół z czynności kontrolnych

W przypadku stwierdzenia w toku kontroli, że organ przeprowadzający kontrolę był niewłaściwy miejscowo w momencie wszczęcia kontroli, kontrolujący sporządza protokół z czynności kontrolnych. Czynności podjęte we wszczętej kontroli podatkowej pozostają w mocy.

Protokół z czynności kontrolnych jest sporządzany w trzech egzemplarzach, przy czym jeden egzemplarz protokołu kontrolujący doręcza kontrolowanemu, a drugi przekazuje organowi podatkowemu właściwemu w sprawie.

Do protokołu z czynności kontrolnych stosuje się z pewnymi wyjątkami przepisy dotyczące protokołu kontroli.

Kwestionowanie wyników kontroli i zakończenie kontroli

Kontrolowany, który nie zgadza się z ustaleniami protokołu, może w terminie 14 dni od dnia jego doręczenia przedstawić zastrzeżenia lub wyjaśnienia, wskazując równocześnie stosowne wnioski dowodowe.

Kontrolujący jest obowiązany rozpatrzyć zastrzeżenia i w terminie 14 dni od dnia ich otrzymania zawiadomić kontrolowanego o sposobie ich załatwienia, wskazując w szczególności, które zastrzeżenia nie zostały uwzględnione, wraz z uzasadnieniem faktycznym i prawnym.

W przypadku niezłożenia wyjaśnień lub zastrzeżeń w terminie przyjmuje się, że kontrolowany nie kwestionuje ustaleń kontroli.

Kontrola zostaje zakończona w dniu doręczenia protokołu kontroli.

Obowiązki pokontrolne

W sytuacji gdy w toku kontroli podatkowej ujawniono nieprawidłowości, kontrolowany ma obowiązek zawiadomienia organu podatkowego o każdej zmianie swojego adresu dokonanej w ciągu 6 miesięcy od dnia zakończenia kontroli podatkowej. W razie niedopełnienia tego obowiązku postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem.

Ordynacja podatkowa stanowi również, że do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.

Adam Błaszko

radca prawny, członek kolegium regionalnej izby obrachunkowej, wcześniej członek samorządowego kolegium odwoławczego, były pracownik izby i urzędu skarbowego

PODSTAWY PRAWNE

● art. 281-art. 292 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 615)

● ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 615)

● ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 615)

● art. 97 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 380; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 585)

● ustawa z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 1997 r. Nr 89, poz. 555; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 437)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 19 grudnia 2015 r. w sprawie wzoru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 2307)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 17 grudnia 2015 r. w sprawie wzoru imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli podatkowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 2305)