Do końca 2016 r. zasadą było, że VAT rozliczany był za okresy miesięczne. Podatnicy mogli jednak zmienić ten podstawowy okres rozliczeniowy, przyjmując kwartalną metodę rozliczania VAT. Sposób kwartalnego rozliczenia był i jest uzależniony od statusu podatnika. Jeśli podmiot jest małym podatnikiem VAT według ustawy o VAT, wówczas może on kwartalnie rozliczać VAT metodą kasową na podstawie deklaracji VAT-7K. Mały podatnik może również składać deklaracje kwartalne VAT-7K, nie wybrawszy metody kasowej, i rozliczać VAT kwartalnie na zasadach ogólnych.

Do końca 2016 r. podatnik, który nie spełniał warunków do uznania go za małego podatnika, także mógł przyjąć kwartał za okres rozliczeniowy. Wówczas rozliczał VAT na zasadach ogólnych na podstawie kwartalnej deklaracji VAT-7D, ale płacił za dwa pierwsze miesiące kwartału zaliczki na podatek.

Kto traci prawo do rozliczania kwartalnego od stycznia 2017 r.

Od 1 stycznia 2017 r. dokonano wielu zmian w przepisach o składaniu deklaracji VAT. Zmiany dotyczą przede wszystkim ograniczenia możliwości składania deklaracji za okresy kwartalne. Zlikwidowano możliwość kwartalnych rozliczeń przez podatników innych niż mali podatnicy (art. 99 ust. 3 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r.), a więc także deklaracje VAT-7D. W 2017 r. małymi podatnikami są podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła w 2016 r. kwoty 5 157 000 zł. Zmianom towarzyszyło uchylenie - jako zbędnych - przepisów art. 103 ust. 2a-2g ustawy o VAT, które określały zasady wpłacania zaliczek na VAT przez składających deklaracje kwartalne podatników innych niż mali.

Nie będą mogli rozliczać się kwartalnie także podatnicy, którzy rozpoczynają działalność w 2017 r. Taką możliwość będą mieli dopiero po roku, jeśli spełnią warunki, aby ich uznać za małych podatników.

Dodatkowo z przepisu przejściowego art. 15 ustawy nowelizującej wynika, że podatnicy, którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni po 30 września 2016 r., będą składać deklaracje miesięczne począwszy od 1 stycznia 2017 r., chociaż w ostatnim kwartale 2016 r. rozliczali się kwartalnie, a nie miesięcznie.

Czy utrata prawa do rozliczeń kwartalnych przez podatników niebędących małymi wymaga zawiadamiania naczelnika US

Utrata prawa do składania deklaracji kwartalnych przez podatników niebędących małymi nastąpiła z mocy prawa. Jednocześnie nie ma przepisu wprost nakładającego na takich podatników obowiązek zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego o rozpoczęciu składania miesięcznych deklaracji VAT-7. Należy jednak zauważyć, że informacja o rodzaju składanych deklaracji VAT stanowi jedną z informacji zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R. Natomiast art. 96 ust. 12 ustawy o VAT nakłada na podatników obowiązek aktualizacji danych w zgłoszeniu VAT-R w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

Można zatem wywnioskować, że podatnik, który nie jest małym, a w 2016 r. składał kwartalne deklaracje VAT, musi złożyć zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R w celu wskazania, że będzie składał deklaracje miesięczne. Odrębne zawiadomienie nie jest konieczne.

Przykład

Spółka z o.o., która nie jest małym podatnikiem, składała w 2016 r. kwartalne deklaracje VAT-7D. W związku z utratą prawa do składania deklaracji kwartalnych spółka powinna złożyć zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R, w którym wskaże, że będzie składała deklaracje miesięczne. Odrębne zawiadomienie nie jest konieczne. Aktualizacji powinna dokonać poprzez zaznaczenie w części C.2, że będzie składała deklaracje VAT-7. Zgłoszenie aktualizacyjne VAT-R w tym zakresie spółka powinna złożyć w terminie do 9 stycznia 2017 r. Zmiana, tj. utrata z mocy prawa możliwości składania deklaracji kwartalnych, nastąpiła bowiem 1 stycznia 2017 r., natomiast 8 stycznia 2017 r. (tj. 7 dzień, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana) jest niedzielą. Termin aktualizacji zgłoszenia VAT-R jest więc wydłużony do najbliższego dnia roboczego, czyli 9 stycznia 2017 r. (art. 12 § 5 Ordynacji podatkowej).

Na marginesie należy dodać, że za IV kwartał 2016 r. podatnicy powinni jeszcze złożyć kwartalną deklarację VAT-7D. Przepisy art. 99 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r. stosuje się bowiem począwszy od rozliczenia za pierwszy okres rozliczeniowy 2017 r. (art. 14 ustawy nowelizującej). Dlatego przy składaniu w styczniu 2017 r. deklaracji VAT za ostatni kwartał 2016 r. mają jeszcze zastosowanie przepisy poprzednio obowiązujące.

Podstawa prawna:

● art. 96 ust. 12 oraz art. 99 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2024

● art. 12 § 5 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 2024

● art. 14-15 ustawy z 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2016 r. poz. 2024

Tomasz Krywan

doradca podatkowy