W 2017 r. prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego wynika nie tylko z treści art. 113 ustawy o VAT, gdzie została określona kwota limitu 200 tys. zł, ale też z tzw. przepisów przejściowych ustawy nowelizującej (art. 18).

Kto może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego

Z przepisów tych wynika jednoznacznie, że w 2017 r. ze zwolnienia podmiotowego mogą skorzystać:

● podatnicy, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła w 2016 r. kwoty 200 000 zł (art. 113 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2017 r.), w tym:

- podatnicy, u których łączna wartość sprzedaży w 2016 r. była wyższa niż 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł, oraz

- podatnicy, którzy rozpoczęli w 2016 r. wykonywanie czynności opodatkowanych VAT, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł,

● podatnicy rozpoczynający działalność w 2017 r., u których wartość sprzedaży w proporcji do okresu prowadzonej działalności nie przekroczy kwoty 200 000 zł.

Kto powinien zawiadomić urząd skarbowy o korzystaniu ze zwolnienia

Z ustawy nowelizującej nie wynika, aby podatnik, który zamierza skorzystać w 2017 r. ze zwolnienia podmiotowego, musiał w tym celu spełniać dodatkowe warunki. Jednak taki dodatkowy warunek będzie musiał spełnić podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, który zamierza w 2017 r. skorzystać z prawa do zwolnienia podmiotowego. Aby skorzystać ze zwolnienia, musi on poinformować urząd skarbowy o zamiarze skorzystania ze zwolnienia podmiotowego. Zawiadomienie w tej sprawie składa poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Za pomocą tego formularza informuje organy podatkowe o zamiarze korzystania ze zwolnienia podmiotowego oraz dacie (dzień, miesiąc, rok), od której zamierza skorzystać ze zwolnienia. Zgłoszenie VAT-R należy w tej sytuacji złożyć najpóźniej w terminie 7 dni od dnia przejścia na zwolnienie podmiotowe (art. 96 ust. 12 ustawy o VAT). W praktyce oznacza to, że formularz VAT-R należy złożyć najpóźniej do 9 stycznia 2017 r. (termin ulega przesunięciu, ponieważ 8 stycznia 2017 r. przypada w niedzielę).

PRZYKŁAD

Podatnik VAT czynny spełnia warunki do skorzystania w 2017 r. z prawa do zwolnienia podmiotowego. Zamierza z niego skorzystać od 1 stycznia 2017 r. W tym celu złożył aktualizację VAT-R w terminie do 9 stycznia 2017 r. Podatnik ma prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r.

PRZYKŁAD

Podatnik VAT czynny spełnia warunki do skorzystania w 2017 r. z prawa do zwolnienia podmiotowego. Zamierza z niego skorzystać od 1 stycznia 2017 r. W tym celu złożył aktualizację VAT-R 20 stycznia 2017 r. Podatnik nie ma prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r.

W dość niekomfortowej sytuacji są podatnicy korzystający w 2016 r. ze zwolnienia podmiotowego, u których wartość sprzedaży w 2016 r. przekroczyła limit 150 000 zł, ale nie przekroczyła limitu 200 000 zł. Podatnicy ci będą co prawda uprawnieni do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r., ale będą musieli:

● zarejestrować się do VAT w 2016 r. - w związku z utratą prawa do zwolnienia (formularz VAT-R należało w tej sytuacji złożyć przed dniem, w którym nastąpiła utrata prawa do zwolnienia) - art. 96 ust. 5 pkt 2 ustawy o VAT,

● zawiadomić urząd skarbowy o zamiarze skorzystania ze zwolnienia podmiotowego od 1 stycznia 2017 r. i w tym celu dokonać aktualizacji, składając formularz VAT-R najpóźniej w terminie 7 dni od dnia przejścia na zwolnienie podmiotowe (art. 96 ust. 12 ustawy o VAT), co w praktyce oznacza konieczność ponownego złożenia VAT-R najpóźniej do 9 stycznia 2017 r. (termin ulega przesunięciu, ponieważ 8 stycznia 2017 r. przypada w niedzielę).

PRZYKŁAD

Podatnik korzystający ze zwolnienia podmiotowego w 2016 r. 10 listopada 2016 r. przekroczył limit wartości sprzedaży 150 tys. zł. Najpóźniej do 9 listopada 2016 r. miał obowiązek złożyć zawiadomienie w tej sprawie do urzędu skarbowego na formularzu VAT-R. Od dnia utraty prawa do zwolnienia podatnik ten jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Podatnik nie przekroczył w 2016 r. wartości sprzedaży 200 000 zł i przysługuje mu prawo do zwolnienia podmiotowego w 2017 r. W celu skorzystania z tego prawa złożył aktualizację VAT-R w terminie do 9 stycznia 2017 r. W tej sytuacji ma prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r.

PRZYKŁAD

Gdyby w sytuacji podanej w poprzednim przykładzie podatnik złożył aktualizację VAT-R 20 stycznia 2017 r., czyli po upływie terminu aktualizacji zgłoszenia, nie miałby prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego w 2017 r.

Kto nie musi informować o zamiarze korzystania ze zwolnienia

O zamiarze korzystania ze zwolnienia podmiotowego nie musi informować podatnik, który:

● rozpoczyna działalność gospodarczą w 2017 r., ma prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego i zamierza z niego skorzystać, oraz

● korzystał ze zwolnienia w 2016 r. (nie przekroczył w 2016 r. limitu 150 tys.) i zamierza w 2017 r. kontynuować korzystanie ze zwolnienia.

Dodajmy, że podatnicy - rozpoczynając prowadzenie działalności - nie muszą informować organów podatkowych o zamiarze korzystania ze zwolnienia. Mogą oni złożyć VAT-R i poinformować o korzystaniu ze zwolnienia, ale nie muszą tego robić (art. 96 ust. 3 ustawy o VAT). Jeżeli podatnik skorzysta z tego prawa i złoży zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, organ podatkowy zarejestruje go jako podatnika VAT zwolnionego. Nie jest to jednak warunkiem korzystania z prawa do zwolnienia.

PRZYKŁAD

Podatnik rozpoczyna działalność gospodarczą. Spełnia warunki do korzystania ze zwolnienia podmiotowego. Ma on prawo do korzystania ze zwolnienia niezależnie od tego, czy złoży VAT-R czy nie.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 113 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1579

● art. 18 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - tekst ustawy skierowany do Senatu

Ewa Sławińska

prawnik, redaktor naczelna "MONITORA księgowego"