PROBLEM

RADA

Tak. Państwa pracownik ma prawo do diet. Przysługują one w wysokości przewidzianej w regulacjach wewnątrzzakładowych, a w przypadku ich braku w wysokości określonej w przepisach rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Szczegóły w uzasadnieniu.

UZASADNIENIE

Miejscem pracy Państwa pracownika jest Moskwa, a zatem wyjazd w celach służbowych odbywany na polecenie pracodawcy poza Moskwę stanowi podróż służbową. Tak również na temat tego zagadnienia wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 11 lutego 1999 r. (II UKN 466/98, OSNP 2000/7/289), wskazując, że dla pracownika zatrudnionego na zagranicznej budowie o stałej lokalizacji miejsca wykonywania pracy podróżą służbową jest delegowanie do innej miejscowości w kraju zatrudnienia za granicą, w celu załatwienia spraw związanych z realizacją tej budowy.

Naliczając przy tym świadczenia należne pracownikowi takich wyjazdów nie można uznać za podróże krajowe. Podziału na delegacje krajowe i zagraniczne nie odnosi się do miejsca pracy. Jak wynika z przepisów rozporządzenia o podróżach służbowych, podróże krajowe odbywają się na terenie Polski.

Państwa pracownik ma zapewniony przejazd, a zatem należy rozliczyć koszty samochodu służbowego. Oprócz tego pracownikowi będą przysługiwać diety i zwrot kosztów noclegów (lub ryczałt w przypadku braku dowodu poniesienia tych kosztów). Rozliczenie powinno następować na zasadach wskazanych w przepisach rozporządzenia o podróżach służbowych albo w przepisach wewnętrznych (układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania) obowiązujących u pracodawcy.

PRZYKŁAD

Marcin G. został oddelegowany do pracy w Moskwie. Pracownik wyjechał w podróż służbową z Moskwy do Petersburga służbowym samochodem 5 maja 2014 r. o godz. 7.00 i wrócił 9 maja o godz. 15.00. Pracownikowi w każdym dniu podróży zapewniono obiad. Pracodawca wypłaca diety i inne należności z tytułu podróży służbowej na podstawie rozporządzenia o podróżach służbowych.

Marcin G. był w podróży 4 doby i 8 godzin. Na podstawie czasu trwania podróży przysługiwałaby mu kwota 216 euro. Jednak w każdym dniu miał zapewniony obiad, a zatem od kwoty 216 euro należy odliczyć 72 euro (48 euro x 30% x 5). Pracownikowi przysługują diety w wysokości 144 euro (216 euro - 72 euro = 144 euro).

Podróż służbowa polega na wykonywaniu na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się stałe miejsce pracy pracownika lub w której znajduje się siedziba pracodawcy (art. 77⁵ § 1 Kodeksu pracy). Pojęcie to jest bardzo istotne, gdyż staje się wyznacznikiem dla kwalifikowania wyjazdów jako podróże służbowe i tych, które za takie nie mogą być uznane. Jak podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2008 r. (I PK 208/07, OSNP 2009/11-12/134):

(...) podróż służbowa charakteryzuje się tym, że jest odbywana:

1) poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy,

2) na polecenie pracodawcy,

3) w celu wykonania określonego przez pracodawcę zadania.

Wszystkie te cechy muszą wystąpić łącznie (...).

Zobiektywizowanym wyznacznikiem wyjazdu jako podróży służbowej jest to, że celem jest punkt (punkty, obszar) znajdujący się poza stałym miejscem pracy pracownika. Tym miejscem może być miejscowość, obszar albo takie miejsce może być określone nawet jako zmienne. Przy określaniu miejsca pracy ważne jest jednak, aby było ono wskazane:

● konkretnie (w wyroku z 16 grudnia 2008 r., I PK 96/08, OSNP 2010/11-12/138 Sąd Najwyższy za niedopuszczalne uznał zawieranie w umowach zapisów, zgodnie z którymi pracownicy wyrażaliby bezwarunkową zgodę na czasową zmianę miejsca pracy w każdym przypadku uzasadnionym potrzebami pracodawcy, tj. bez określenia miejscowości, w której praca miałaby być świadczona, jak również okresu, którego te zmiany dotyczą),

● w sposób rzeczywisty, przez co należy rozumieć bezpośrednie powiązanie z zakresem terytorialnym zwykłej, codziennej pracy pracownika.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 77⁵ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 208

● § 12-14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej - Dz.U. z 2013 r., poz. 167

Marek Rotkiewicz

ekspert z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, prawa cywilnego i prawa Unii Europejskiej, autor ponad 1500 publikacji, szkoleniowiec, prowadzi działalność doradczą

CZYTAJ TAKŻE

"Oświadczenie pracownika o okolicznościach mających wpływ na wysokość świadczeń z tytułu podróży służbowej" - MPPiU nr 7/2014.