Nie, podpisywanie przelewów jedynie przez główną księgową/księgową jest niezgodne z przepisami prawa. Chcąc wyjaśnić problematykę obsługi bankowej budżetu państwa, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na zapisy art. 196-201 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: uofp) określające podstawowe zasady prowadzenia gospodarki bankowej jednostek sektora finansów publicznych, w szczególności:

● rodzaje rachunków bankowych wykorzystywanych do bieżącej obsługi budżetu państwa,

● zasady wyboru banku, w którym prowadzona będzie obsługa bankowa jednostki,

● zasady zawierania umów na prowadzenie rachunków bankowych.

ZAPAMIĘTAJ!

Ustawa o finansach publicznych w ogólny sposób reguluje kwestię obsługi bankowej jednostek sektora finansów publicznych.

Szczegółowe informacje, dotyczące rachunków bankowych wykorzystywanych przez poszczególne jednostki sektora finansów publicznych, określone zostały rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa w zakresie krajowych środków finansowych oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach środków na tych rachunkach (dalej: rozporządzenie w sprawie operacji na rachunkach bankowych). Rozporządzenie to jednakże nie reguluje kwestii związanych z wewnętrznymi rozwiązaniami w zakresie prowadzenia gospodarki bankowej poszczególnych jednostek.

Kompetencje i odpowiedzialność w zakresie dysponowania środkami publicznymi

Kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej jednostki - art. 53 ust. 1 i 2 uofp. Jednocześnie może powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki. Przyjęcie obowiązków przez te osoby powinno być potwierdzone dokumentem w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym tej jednostki.

ZAPAMIĘTAJ!

Przeniesienie obowiązków nie zwalnia kierownika z subsydiarnej odpowiedzialności w obszarze określonym w upoważnieniu.

Zapisy ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych) również nie odnoszą się wprost do konieczności autoryzacji operacji gospodarczych na rachunku bankowym przez dwie lub więcej osób. Z technicznego punktu widzenia potwierdzenie operacji gospodarczej za pomocą złożonego jednego podpisu kwalifikowanego jest możliwe w przypadku wydania takiej dyspozycji bankowi obsługującemu daną jednostkę.

Konsekwencje stosowania jednego podpisu autoryzującego operacje gospodarcze

Stosowanie kontrasygnaty jest jedną z podstawowych procedur chroniących środki publiczne przed defraudacją na etapie zlecania przelewów. Wymóg podpisywania przelewów przez dwóch wyznaczonych pracowników, których podpisy używane przy autoryzacji transakcji są podane na karcie wzorów podpisów złożonej w banku sprawującym obsługę bankową jednostki, jest uzasadniony art. 68 ust. 2 uofp w brzmieniu:

Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

2) skuteczności i efektywności działania;

3) wiarygodności sprawozdań;

4) ochrony zasobów;

5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

6) efektywności i skuteczności przepływu informacji;

7) zarządzania ryzykiem.

W szczególności należy zwrócić uwagę na cel, jakim jest ochrona zasobów, uszczegółowiony w załączniku do komunikatu nr 23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (dalej: komunikat w sprawie standardów kontroli zarządczej), w którym zwrócono szczególną uwagę na mechanizmy kontroli dotyczące operacji finansowych i gospodarczych polegające na:

● rzetelnym i pełnym dokumentowaniu i rejestrowaniu operacji finansowych i gospodarczych,

● zatwierdzaniu (autoryzacji) operacji finansowych przez kierownika jednostki lub osoby przez niego upoważnione,

● podziale kluczowych obowiązków,

● weryfikacji operacji finansowych i gospodarczych przed i po realizacji.

Biorąc pod uwagę ryzyko i jego wagę, jaka jest przypisywana w realizacji dyspozycji środków publicznych, oraz zapisy ujęte w komunikacie w sprawie standardów kontroli zarządczej, przyjąć należy za prawidłowe stosowanie kontrasygnaty w zakresie dysponowania środkami publicznymi. Zgodnie z art. 18c ust. 1 pkt 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych: Dokonanie wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w planie finansowym jednostki będzie naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez kierownika jednostki sektora finansów publicznych obowiązków w zakresie kontroli zarządczej w jednostce sektora finansów publicznych. n

JAROSŁAW JURGA

ekonomista, certyfikowany księgowy posiadający wieloletnie doświadczenie oraz szeroką wiedzę merytoryczną w obszarze finansów publicznych, wspartą studiami podyplomowymi z zakresu polskich i międzynarodowych standardów rachunkowości oraz audytu wewnętrznego w jsfp

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 53 ust. 1 i 2, art. 68 ust. 2, art. 196-201 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1257)

● art. 18c ust. 1 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 168; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1250)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 20 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa w zakresie krajowych środków finansowych oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach środków na tych rachunkach (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 329)

● załącznik do komunikatu nr 23 Ministra Finansów z 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (Dz.Urz. MF z 2009 r. poz. 84)

W kolejnym numerze omówimy bezpodstawne udzielenie dotacji celowej spółce komunalnej.