Wstęp

Jednostki sektora finansów publicznych - oprócz planowania dochodów i wydatków (przychodów i rozchodów) we właściwych podziałkach klasyfikacji budżetowej i prowadzenia ewidencji księgowej zgodnie z zasadami rachunkowości - muszą także sporządzać liczne sprawozdania, m.in. budżetowe i w zakresie operacji finansowych, za poszczególne okresy sprawozdawcze (miesięczne, kwartalne i roczne). W tym zakresie można nawet narazić się na poniesienie odpowiedzialności z art. 18 ust. 2 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, gdyż naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest:

● niesporządzenie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania,

● nieprzekazanie go w terminie,

● wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.

Przy sporządzaniu sprawozdań budżetowych, głównie sprawozdań Rb-27S, problematyczne dla jednostek samorządu terytorialnego jest ujmowanie dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe i przekazywanych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Ponadto pojawiają się rozbieżności zarówno w państwowych, jak i w samorządowych jednostkach budżetowych przy wykazywaniu danych w sprawozdaniu Rb-28 i Rb-28S w zakresie zaangażowania czy "należności netto" w sprawozdaniach Rb-3XX.

Wiele błędów jednostki popełniają także w sprawozdaniach Rb-N i Rb-Z w zakresie danych w kategorii "kredyty i pożyczki".

Poradnik zawiera pytania Czytelników dotyczące zasad sporządzania sprawozdań budżetowych oraz w zakresie operacji finansowych, które wpłynęły do redakcji, i odpowiedzi opracowane przez eksperta.

Ponadto, aby pomóc księgowym w uniknięciu błędów w sprawozdaniach, w Poradniku umieszczono opis nieprawidłowości najczęściej stwierdzanych przez kontrolujących i porady, jak ich nie popełniać, a także liczne obowiązujące wyjaśnienia Ministerstwa Finansów pozwalające na jednolite wykazywanie danych w poszczególnych sprawozdaniach przez jednostki zobowiązane do ich sporządzania.

Dopełnieniem Poradnika jest dodatek specjalny zawierający zestaw testów kontrolnych, za pomocą których można samodzielnie skontrolować prawidłowość sporządzania sprawozdań oraz wyeliminować stwierdzone błędy. Testy są skonstruowane w taki sposób, że mogą być wykorzystane zarówno przez szeregowych pracowników jednostek (w celu samokontroli powierzonego im zakresu zadań), kierowników komórek finansowych (w celu monitorowania prawidłowości pracy podległych im pracowników), jak i przez pracowników komórek kontroli wewnętrznej - przy kontrolach przeprowadzanych na polecenie kierownika jednostki.

1. Sprawozdawczość budżetowa

Rodzaje, formy, terminy i sposoby sporządzania sprawozdań, jednostki obowiązane do sporządzania poszczególnych rodzajów sprawozdań oraz odbiorców tych sprawozdań określa rozporządzenie Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (dalej: rozporządzenie o sprawozdawczości budżetowej).

Jedna z głównych zmian wprowadzonych w 2016 r. rozporządzeniem z 31 marca 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej jest związana z wejściem w życie 1 stycznia 2016 r. ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw umożliwiającej samorządowym jednostkom organizacyjnym zorganizowanie wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej. W związku z tym dokonano zmian przepisów w zakresie sprawozdań jednostek samorządu terytorialnego. W słowniku w § 2 pkt 10 dodano definicję pojęcia "kierownik jednostki obsługującej", a tym samym wprowadzono zmiany w § 4 pkt 3 lit. g - aktualnie do sporządzania i przekazywania sprawozdań w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego obowiązani są również kierownicy jednostek obsługujących odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z przepisów odrębnych. Zmiana ta została również uwzględniona w załączniku nr 44.

Kolejna zmiana dotyczy ujmowania w sprawozdaniu Rb-27S dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe i przekazywanych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Wprowadzono również drobne zmiany związane ze zmianami przepisów w zakresie sprawozdania Rb-PDP i sprawozdania Rb-27ZZ.

Ponadto w związku ze zmianą w strukturze zatrudnienia w sądownictwie powszechnym dostosowano przepisy o sprawozdawczości budżetowej w zakresie sprawozdania Rb-70 o zatrudnieniu i wynagrodzeniach. Uzupełniono katalog symboli identyfikujących państwowe fundusze celowe, nadając dla celów sprawozdawczych symbol dla Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, jak również wprowadzono zmianę organu parafującego sprawozdania Funduszu Zapasów Agencyjnych.

Nowelizacja z 31 marca 2016 r. zawiera również zmiany dotyczące sprawozdań o wydatkach strukturalnych.

Wszystkie zmiany obowiązują w 2016 r. z wyjątkiem przepisów dotyczących sporządzania sprawozdań Rb-70 w zakresie aplikantów sądowych i prokuratorskich, które wchodzą w życie 1 stycznia 2017 r.

W rozdziale tym umieszone zostały pytania Czytelników dotyczące zasad sporządzania sprawozdań budżetowych, m.in.: Rb-27S, Rb-28, Rb-28S, Rb-30S, Rb-34S, Rb-50 wraz z odpowiedziami eksperta.

1.1. Wpłata gotówki z kasy na rachunek bankowy w sprawozdaniu Rb-27

Jak prawidłowo ująć w sprawozdaniu Rb-27S wpłatę gotówki z kasy na rachunek bankowy (dochody)? Gotówka została przyjęta do kasy jeszcze w starym roku (31 grudnia), natomiast do banku została odprowadzona w nowym roku. W sprawozdaniu Rb-27S za IV kwartały dochody wykonane będą większe niż dochody otrzymane.

Każda jednostka zobowiązana jest posiadać dokumentację opisującą w języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę) rachunkowości, a w szczególności dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej (art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości). Tym samym do sporządzanego sprawozdania należy przenieść odpowiednio wartości z poszczególnych kont prowadzonych w jednostce.

Sprawozdanie Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej.

W kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" wykazuje się dochody wykonane na podstawie ewidencji analitycznej do rachunku bieżącego - subkonto dochodów oraz do kasy jednostki i zapłaconych kartą płatniczą. Natomiast w kolumnie "Dochody otrzymane" wykazuje się kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty. W związku z tym w opisanej sytuacji w rocznym sprawozdaniu Rb-27S dane w kolumnie "Dochody wykonane" powinny być większe niż dane z kolumny "Dochody otrzymane" o kwotę gotówki nieodprowadzonej na rachunek bankowy jednostki w danym paragrafie. Natomiast w następnym roku odprowadzone środki na rachunek bankowy jednostki wykazuje się w kolumnie "Dochody otrzymane", a tym samym dane z tej kolumny będą większe niż dane z kolumny "Dochody wykonane".

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 10 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047)

● § 3 ust. 1 pkt 4 i 5 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.2. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawozdaniu Rb-27S

Czy zwroty z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych powinny być wykazywane w sprawozdaniu Rb-27ZZ czy w Rb-27S? Jak należy je klasyfikować?

Zwroty z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych powinny być wykazywane w sprawozdaniu Rb-27S.

Świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa (art. 33 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych). Zadania te realizuje organ właściwy w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach świadczeń rodzinnych, a także do wydawania w tych sprawach decyzji (art. 20 ust. 3 ww. ustawy).

Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych podlegają zwrotowi łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez organ właściwy. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń rodzinnych do dnia spłaty (art. 30 ust. 8 ww. ustawy).

Wpływy ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, wypłaconych przez gminę (ośrodki pomocy społecznej) z dotacji celowej otrzymanej z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej, dokonane w tym samym roku budżetowym, w którym została przyznana dotacja celowa, pomniejszają kwotę wykonanych wydatków w tym samym roku, a zatem mogą być przeznaczane na wznowienie wydatków na świadczenia rodzinne. Natomiast wpływy ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, wypłaconych przez gminę (ośrodki pomocy społecznej) i dokonanych po zakończeniu roku budżetowego, w którym została przyznana dotacja celowa, do końca 2016 r. należy ujmować w dziale 852 "Pomoc społeczna" w rozdziale 85212 "Świadczenia rodzinne, świadczenie z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego", a od 1 stycznia 2017 r. - w dziale 855 "Rodzina" w rozdziale 85502 "Świadczenia rodzinne, świadczenie z funduszu alimentacyjnego oraz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego":

● po stronie dochodów w paragrafie 097 "Wpływy z różnych dochodów", z odpowiednią czwartą cyfrą, jeśli środki z tego tytułu przyjmowane są na dochody jednostki budżetowej (gminny ośrodek pomocy społecznej),

● po stronie wydatków w gminie w paragrafie 291 "Zwrot dotacji oraz płatności, w tym wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub wykorzystanych z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 ustawy, pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości"; wpływy te należy przekazać do budżetu wojewody.

Dochody pobrane przez jednostkę budżetową (ośrodek pomocy społecznej) powinny zostać ujęte w jej sprawozdaniu budżetowym Rb-27S w paragrafie 097 "Wpływy z różnych dochodów", a odsetki ustawowe, pobierane na podstawie art. 30 ust. 8 ww. ustawy o świadczeniach rodzinnych, naliczane od nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, wpłacone przez świadczeniobiorcę - w paragrafie 092 "Wpływy z pozostałych odsetek" z właściwą czwartą cyfrą. Gmina wykazuje te dochody w zbiorczym sprawozdaniu Rb-27S jednostki samorządu terytorialnego w tych samych paragrafach: 097 i 092.

Zwrot z tytułu świadczeń powinien być ujęty w jednostkowym sprawozdaniu urzędu gminy, jako jednostki budżetowej, a następnie w sprawozdaniu zbiorczym Rb-28S w paragrafie 291 "Zwrot dotacji oraz płatności, w tym wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub wykorzystanych z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 ustawy, pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości", a odsetki w paragrafie 458 "Pozostałe odsetki". Środki te należy odprowadzić do budżetu właściwego wojewody.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 20 ust. 3, art. 30 ust. 8, art. 33 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1518; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

● załącznik nr 2, 3 i 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1504)

1.3. Zwrot przez komornika świadczenia alimentacyjnego w sprawozdaniu Rb-27S

Gmina wykazała dochody budżetu państwa z tytułu zwrotu przez komornika świadczenia alimentacyjnego w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego w paragrafie 0980. Jak prawidłowo zmienić paragraf 0980 na paragraf 2360?

Dłużnik alimentacyjny jest obowiązany do zwrotu organowi właściwemu wierzyciela należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego osobie uprawnionej, łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie (art. 27 ust. 1 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów), z czego 40% kwot należności stanowi dochód własny gminy organu właściwego wierzyciela, który wypłacał świadczenia z funduszu alimentacyjnego, będący wierzycielem należności, a pozostałe 60% tej kwoty oraz odsetki stanowią dochód budżetu państwa.

Należy zwrócić uwagę, że jest to zadanie zlecone jednostce samorządu terytorialnego, a dochody związane z realizacją zadań zleconych to dochody pochodzące m.in. z zapisów art. 27 ww. ustawy.

Jednostki samorządu terytorialnego, w tym również gminy, realizują zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone jednostkom samorządu terytorialnego ustawami i w związku z ich realizacją osiągają dochody, które w całości stanowią dochody budżetu państwa. Jednostkom samorządu terytorialnego przysługuje udział procentowy w tych dochodach. Jak wynika z art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z 13 listopada 2013 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego dochodem gminy jest m.in. 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Sprawozdania Rb-27ZZ z wykonania planu dochodów związanych z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami sporządzają jednostki, które bezpośrednio realizują te zadania. A zatem to w tym sprawozdaniu należy wykazać dochody klasyfikowane w paragrafie 0980 "Wpływy z tytułu zwrotów wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego". Zgodnie z § 2 ust. 2 załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej stanowiącego instrukcję sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, należne budżetowi państwa, nie są wykazywane w sprawozdaniu z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego (Rb-27S).

A zatem zwrot należności w wysokości świadczeń wypłaconych z funduszu alimentacyjnego ośrodek pomocy społecznej powinien ująć w paragrafie 0980, który obejmuje dochody z tytułu należności ściągniętych od dłużnika alimentacyjnego w wysokości wypłaconych świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zgodnie z zapisami ww. ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów i wykazać w sprawozdaniu jednostkowym Rb-27ZZ. Dane w tym sprawozdaniu wykazuje w szczegółowości: dział, rozdział, paragraf - określający źródło powstania dochodów, czyli paragraf 0980. Środki finansowe pochodzące ze zwrotu ośrodek pomocy społecznej w 100% odprowadza na rachunek bieżący gminy. Otrzymane środki gmina rozlicza następująco:

● 40% - zalicza na dochody gminy i klasyfikuje w paragrafie 2360 "Dochody jednostek samorządu terytorialnego związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami",

● 60% - odprowadza na rachunek bieżący (subkonto dochodów) dysponenta części budżetowej przekazującego dotację.

W związku z tym w sprawozdaniu Rb-27S nie powinien występować paragraf 0980, ponieważ jest to źródło dochodów budżetu państwa, tylko paragraf 236.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 27 ust. 1 ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz.U. z 2016 r. poz. 169; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy z 13 listopada 2013 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 198; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1609)

● § 2 ust. 2 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.4. Decyzje w sprawie rozłożenia na raty i odroczenia terminów płatności podatków lokalnych w sprawozdaniu Rb-27S

Jak prawidłowo wykazać w sprawozdaniu Rb-27S dane dotyczące decyzji w sprawie rozłożenia na raty i odroczenia terminów płatności podatków: od nieruchomości i rolnego, dla których terminy płatności przypadają na rok następny?

Sprawozdanie Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. W kolumnie "Skutki udzielonych ulg i zwolnień..." wykazuje się (bez ulg i zwolnień ustawowych) skutki finansowe wynikające ze zwolnień i ulg w podatkach i opłatach wprowadzonych przepisami uchwał rad gmin lub miast na prawach powiatu, wydanymi na podstawie ustawowych upoważnień. Natomiast w kolumnie "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy" w zakresie:

● umorzeń zaległości podatkowych - wykazuje się kwoty dotyczące skutków udzielonych przez organ podatkowy gminy lub miasta na prawach powiatu za okres sprawozdawczy umorzeń w całości lub w części zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę lub opłaty prolongacyjnej w podatkach i opłatach, stanowiących dochód budżetu gminy lub miasta na prawach powiatu. Wykazane w tej kolumnie skutki powinny wynikać z decyzji właściwych organów gminy lub miasta na prawach powiatu, w zakresie zarówno bieżących, jak i zaległych należności. Wykazane kwoty powinny być zgodne z rejestrem przypisów i odpisów,

● rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności podatku, zwalniania z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru - wykazuje się kwoty dotyczące skutków decyzji organów podatkowych za okres sprawozdawczy. Skutki wykazane w tej kolumnie powinny wynikać z decyzji organu podatkowego, zarówno w zakresie bieżących, jak i zaległych należności. W przypadku podjęcia przez organ podatkowy decyzji o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku bądź zaległości podatkowej, skutki finansowe wynikające z tych decyzji powinny być wykazywane za kolejne okresy sprawozdawcze w roku, w którym została wydana decyzja. Wykazane kwoty nie muszą wynikać z rejestrów przypisów i odpisów.

W kolumnie "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy" wykazuje się również skutki ulg podatkowych, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności należności z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody gminy lub miasta na prawach powiatu, a także zwolnienia z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru tych należności, udzielanych w trybie art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W kolumnie tej nie wykazuje się skutków finansowych wynikających z ugody zawartej w bankowym postępowaniu ugodowym, a także będących wynikiem orzeczeń wydanych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze jako organu II instancji.

W związku z tym skutki wynikające z decyzji organu podatkowego w sprawie rozłożenia na raty i odroczenia terminów płatności podatków lokalnych, np. podatku od nieruchomości i podatku rolnego, dla których terminy płatności przypadają na rok następny, należy wykazać w kolumnie 15 "Rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, zwolnienie z obowiązku pobrania, ograniczenie poboru" w roku, w którym została wydana decyzja.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 198; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1609)

● § 3 ust. 1 pkt 10 i 11 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.5. Skutki decyzji o rozłożeniu na raty zaległości w sprawozdaniu Rb-27S

Z zapisów rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej wynika, że w kolumnie 15 "Rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, zwolnienie z obowiązku pobrania, ograniczenie poboru" należy wykazać decyzje o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku bądź zaległości podatkowej. Jeżeli wójt gminy wydał decyzję o rozłożeniu na raty zaległości w podatku od nieruchomości w czerwcu 2016 r., gdzie I rata jest płatna do 30 grudnia 2016 r., a druga - do 30 czerwca 2017 r., to czy w sprawozdaniu Rb-27S sporządzanym za czerwiec 2016 r. należy wykazać tylko ratę, która ma być płatna do 30 grudnia 2016 r., czy całość? Czy w sprawozdaniu za dany okres sprawozdawczy wykazuje się tylko kwoty wynikające z decyzji wydanych wyłącznie w okresie sprawozdawczym, czy również decyzje wydane w okresach wcześniejszych, a skutki z tych decyzji przechodzą na lata następne?

Z instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej wynika, że w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego w kolumnie "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy" w zakresie rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności podatku, zwalniania z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru - wykazuje się kwoty dotyczące skutków decyzji organów podatkowych za okres sprawozdawczy. Skutki wykazane w tej kolumnie powinny wynikać z decyzji organu podatkowego, zarówno w zakresie bieżących, jak i zaległych należności. W przypadku podjęcia przez organ podatkowy decyzji o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku bądź zaległości podatkowej, skutki finansowe wynikające z tych decyzji powinny być wykazywane za kolejne okresy sprawozdawcze w roku, w którym została wydana decyzja. Wykazane kwoty nie muszą wynikać z rejestrów przypisów i odpisów.

W kolumnie "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy" wykazuje się również skutki ulg podatkowych, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności należności z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody gminy lub miasta na prawach powiatu, a także zwolnienia z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru tych należności, udzielanych w trybie art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W kolumnie tej nie wykazuje się skutków finansowych wynikających z ugody zawartej w bankowym postępowaniu ugodowym, a także będących wynikiem orzeczeń wydanych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze jako organu II instancji.

Oznacza to, że skutki wynikające z decyzji organu podatkowego (wójta) w sprawie rozłożenia na raty i odroczenia terminu płatności podatków lokalnych, dla których terminy płatności przypadają na rok następny, powinny zostać wykazane w kolumnie 15 "Rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, zwolnienie z obowiązku pobrania, ograniczenie poboru" w roku, w którym została wydana decyzja. A zatem gmina skutki decyzji o rozłożeniu na raty zaległości w podatku od nieruchomości wydanej w czerwcu 2016 r., w której ustalono, że I rata jest płatna do 30 grudnia 2016 r., a druga - do 30 czerwca 2017 r., powinna wykazać w sprawozdaniu Rb-27S w następujący sposób:

za czerwiec 2016 r.	wykazać w całości
za wrzesień 2016 r	wykazać w całości
za rok 2016	wykazać tylko tę decyzję w części, w której termin płatności został przesunięty do 30 czerwca 2017 r.
w kolejnych okresach sprawozdawczych roku 2017	decyzji tej nie należy już wykazywać

Zapis instrukcji stanowi, że w przypadku podjęcia przez organ podatkowy decyzji o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku bądź zaległości podatkowej, skutki finansowe wynikające z tych decyzji powinny być wykazywane za kolejne okresy sprawozdawcze w roku, w którym została wydana decyzja.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 198; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1609)

● § 3 ust. 1 pkt 11 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.6. Nadpłata w informacji Ministerstwa Finansów w sprawozdaniu Rb-27S

W informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Finansów dotyczącej dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego z tytułu podatków i opłat dla naszej gminy wykazane są nadpłaty. Czy kwoty te należy przenieść do sprawozdania Rb-27S?

Sprawozdanie Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. Dochody budżetowe pobierane przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego z tytułu podatków i opłat wykazuje się w sprawozdaniach Rb-27S za: marzec, czerwiec, wrzesień i za rok budżetowy w sposób następujący:

● w kolumnie "Plan (po zmianach)" wykazuje się dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach,

● w kolumnach: "Należności", "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)", "zaległości netto" wykazuje się dane zgodnie z danymi wykazanymi w informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do: 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" wykazuje się kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty,

● w kolumnie "należności pozostałe do zapłaty" wykazuje się kwoty stanowiące różnicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie "Należności" oraz kwotami wykazanymi w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)".

Należy zwrócić uwagę, że instrukcja (§ 2 ust. 3 oraz § 3 ust. la pkt 1 i 2) nie przewiduje wykazywania danych w kolumnie "Nadpłaty".

Niejednokrotnie w linii orzeczniczej komisji orzekających było podnoszone, że: O tym, jakie dane (spośród danych zawartych w ewidencji księgowej) należy przenosić do określonego sprawozdania, przesądza instrukcja sporządzania poszczególnych sprawozdań. Taka instrukcja obowiązuje wszystkie jednostki sporządzające dane sprawozdanie, co służy zapewnieniu jednolitości i jednoznaczności zbieranych informacji. Jakakolwiek dowolność w doborze danych (wg uznania osób sporządzających sprawozdania, a nie wg instrukcji) naruszałaby wiarygodność sprawozdań - zarówno jednostkowych, jak i zbiorczych - orzeczenie DF/GKO-4900-56/69-70/06/1670 z 5 października 2006 r. oraz RKO-5/2007 z 27 maja 2010 r., komisji orzekającej przy Ministrze Zdrowia.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 2 ust. 3, § 3 ust. la pkt 1 i 2 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.7. Sprawozdanie zbiorcze Rb-27S oraz Rb-28S

Zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak i jednostki organizacyjne sporządzają sprawozdania: Rb-27S i Rb-28S w okresach miesięcznych. Czy jednostka samorządu terytorialnego ma również obowiązek sporządzać sprawozdania zbiorcze w okresach sprawozdawczych, w których nie przekazuje sprawozdań do Ministerstwa Finansów za pośrednictwem regionalnej izby obrachunkowej? Czy jednak sprawozdanie zbiorcze sporządza się w okresach, w których jednostka samorządu terytorialnego przekazuje sprawozdania za pośrednictwem regionalnej izby obrachunkowe do Ministerstwa Finansów?

Tak, jednostka samorządu terytorialnego powinna sporządzać w każdym okresie sprawozdawczym zarówno sprawozdanie zbiorcze Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego, jak i sprawozdanie zbiorcze Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego.

Jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne sporządzają sprawozdanie Rb-27S oraz sprawozdanie Rb-28S na podstawie rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. Z tego rozporządzenia wynikają zasady sporządzania sprawozdań budżetowych przez jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne oraz zasady ich przekazywania odbiorcom. Sprawozdania miesięczne Rb-27S i Rb-28S sporządza się narastająco za kolejne miesiące roku budżetowego. Sprawozdania zbiorcze, w szczegółowości sprawozdań jednostkowych, są sporządzane przez przewodniczących zarządów jednostek samorządu terytorialnego na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych oraz sprawozdania jednostkowego jednostki samorządu terytorialnego, jako jednostki budżetowej i jako organu (§ 6 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia). Należy zwrócić uwagę, że zapisy rozporządzenia nie wyłączają z wymienionych uregulowań sprawozdań miesięcznych Rb-27S i Rb-28S. Zarządy jednostek samorządu terytorialnego są zobowiązane do przekazywania zbiorczych miesięcznych sprawozdań Rb-27S i Rb-28S do regionalnych izb obrachunkowych, a regionalne izby obrachunkowe - do Ministerstwa Finansów tylko za miesiące kończące kwartał, tj. za: marzec, czerwiec, wrzesień, grudzień i za rok oraz za styczeń i listopad (załącznik nr 44 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej).

PODSTAWA PRAWNA:

● § 6 ust. 1 pkt 3 oraz załącznik nr 44 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.8. Zobowiązania ogółem w sprawozdaniu Rb-28S

Jak rozumieć zmianę wprowadzoną w zasadach sporządzania sprawozdania Rb-28S w zakresie kolumny "Zobowiązania ogółem"? Gmina ma akt notarialny za ustanowienie służebności gruntowej, w którym ustalono dwa terminy płatności:

● I rata płatna do 25 września 2016 r.,

● II rata płatna do 31 marca 2017 r.

Cała kwota opłaty została ujęta jako zobowiązanie w księgach rachunkowych roku 2016 - 25 000 zł, zapłacono 20 000 zł w 2016 r., natomiast 5000 zł przypada na rok 2017. Czy należy ująć tę kwotę w sprawozdaniu Rb-28S na koniec III kwartału (30 września 2016 r.)?

A jak należy postępować w sytuacji wystawienia faktur za prognozy za gaz dotyczące danego okresu, np. od 30 września 2016 r. do 30 września 2017 r. Cała faktura została ujęta w księgach rachunkowych roku 2016 i sukcesywnie jest opłacana - zgodnie z wyszczególnionymi ratami podanymi na fakturze. Czy powinno się ją wykazywać w sprawozdaniu Rb-28S jako zobowiązania 2016 r. i 2017 r., zaznaczając jedynie w agrafce, kiedy są płatne raty.

W sprawozdaniu Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego w kolumnie "Zobowiązania ogółem" wykazuje się wszystkie bezsporne zobowiązania niespłacone według stanu na koniec okresu sprawozdawczego (§ 9 ust. 2 pkt 4 instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). A zatem w sprawozdaniu Rb-28S za wrzesień 2016 r. trzeba uwzględnić wszystkie bezsporne zobowiązania, czyli zarówno te płatne w 2016 r., jak i te z terminem płatności przypadającym na 2017 r. Skoro jednostka uregulowała już kwotę 20 000 zł, a do zapłaty pozostało tylko 5000 zł, należy wykazać 5000 zł.

Zapis instrukcji stanowi "o wszystkich zobowiązaniach", czyli nie jest ważne, jaki termin płatności mają zobowiązania jednostki w danym okresie sprawozdawczym. Jeśli faktura jest płatna w ratach, a raty - oprócz 2016 r. - występują również w 2017 r., to w sprawozdaniu Rb-28S wykazuje się zobowiązania całościowo w danym okresie sprawozdawczym, tj. to, co nie zostało zapłacone, zarówno raty z 2016 r., jak i z 2017 r.

Praktycznie tak samo należy postępować w przypadku państwowych jednostek budżetowych (sprawozdanie Rb-28), z tym, że należy pamiętać o zapisach instrukcji, która stanowi, że wykazuje się wszystkie uznane przez jednostkę zobowiązania, niespłacone do końca okresu sprawozdawczego.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 9 ust. 2 pkt 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.9. Zobowiązania dotyczące wydatków roku następnego w sprawozdaniu Rb-28S

Czy w sprawozdaniu Rb-28S ujmuje się także zobowiązania, które dotyczą wydatków roku następnego?

W sprawozdaniu Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego w kolumnie "Zobowiązania ogółem" wykazuje się wszystkie bezsporne zobowiązania niespłacone według stanu na koniec okresu sprawozdawczego (§ 9 ust. 2 pkt 4 instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). A tym samym należy stwierdzić, że ujmuje się wszystkie zobowiązania niespłacone - nieważne, jakiego roku dotyczą.

PRZYKŁAD

W jednostce samorządu terytorialnego wystąpiły na 30 września zobowiązania z tytułu faktury za budowę drogi na łączną kwotę 900 000 zł z terminem zapłaty w trzech ratach po 300 00 zł:

● I rata płatna do 31 grudnia 2016 r.,

● II rata płatna do 31 marca 2017 r.,

● III rata płatna do 30 maja 2017 r.

W sprawozdaniu Rb-28S za wrzesień 2016 r. w kolumnie "Zobowiązania ogółem" jednostka powinna wykazać 900 000 zł.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 9 ust. 2 pkt 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.10. Nadpłacone składki ZUS w sprawozdaniu Rb-28S

W sprawozdaniu Rb-28S jednej ze szkół księgowa wykazała zobowiązania ze znakiem ujemnym, tłumacząc, że są to nadpłacone składki ZUS. Czy jest to prawidłowe?

Nie, zostało sporządzone nieprawidłowo. Sprawozdanie Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. W sprawozdaniu tym wykazuje się m.in. zobowiązania ogółem, tj. wszystkie bezsporne zobowiązania niespłacone według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Nadpłacona składka ZUS stanowi nadpłatę, a nie zobowiązanie. W związku z tym w sprawozdaniu Rb-28S szkoła (jednostka budżetowa) nie powinna wykazać zobowiązania ze znakiem ujemnym, bo jest to nieprawidłowe. Nadpłata powinna być ujęta w kwartalnym sprawozdaniu Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych w wierszu N5. "Pozostałe należności" i N5.3. "Z tytułu innych niż wymienione powyżej", w kolumnie 8 - wobec grupy IV obejmującej m.in. Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

PODSTAWY PRAWNE:

● § 9 ust. 2 pkt 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

● rozdział 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

1.11. Symbol 4990 w sprawozdaniu Rb-28

Do państwowej jednostki budżetowej na rachunek wydatków dłużnik wpłacił mylnie kwotę należności. Czy prawidłowe jest ujęcie takiej wpłaty pod symbolem 4990?

Sprawozdanie Rb-28 z wykonania planu wydatków budżetu państwa sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 37 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. Dopuszcza się, aby w sytuacjach wyjątkowych, niezależnych od jednostki, niewłaściwe obciążenia oraz uznania rachunków bieżących wykazywać, wprowadzając symbol 4990 zamiast paragrafu (§ 13 ust. 4 instrukcji). Z tym, że niewłaściwe obciążenie wykazuje się zapisem zwykłym, a niewłaściwe uznania rachunku - jako liczbę ujemną. W następnym okresie sprawozdawczym niewłaściwe przelewy środków powinny być wyjaśnione i rozliczone.

A zatem należy uznać za prawidłowe ujęcie przez państwową jednostkę budżetową mylnej wpłaty dłużnika w sprawozdaniu Rb-28 pod symbolem 4990 - jest to sytuacja wyjątkowa, niezależna od jednostki.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 4 załącznika nr 37 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.12. Zgodność danych wykazanych w sprawozdaniu Rb-Z i w sprawozdaniu Rb-28S

Czy dane wykazane przez jednostkę w sprawozdaniu Rb-Z w wierszu E4. powinny być zgodne z danymi wykazanymi w sprawozdaniu Rb-28S w kolumnie 8 i 9 dotyczącymi zobowiązań wymagalnych pomniejszonych o odsetki?

Jednostka samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, natomiast sprawozdanie Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego - zgodnie z rozporządzeniem o sprawozdawczości budżetowej.

W rozstrzygnięciu problemu pomocne może być orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z 5 października 2006 r. (DF/GKO-4900-56/69-70/06/1670): O tym, jakie dane (spośród danych zawartych w ewidencji księgowej) należy przenosić do określonego sprawozdania, przesądza instrukcja sporządzania poszczególnych sprawozdań. Taka instrukcja obowiązuje wszystkie jednostki sporządzające dane sprawozdanie, co służy zapewnieniu jednolitości i jednoznaczności zbieranych informacji. Jakakolwiek dowolność w doborze danych (wg uznania osób sporządzających sprawozdania, a nie wg instrukcji) naruszałaby wiarygodność sprawozdań - zarówno jednostkowych, jak i zbiorczych.

Nie ma takiej możliwości, aby dane z dwóch różnych sprawozdań, sporządzanych na podstawie dwóch różnych instrukcji, wykazywały zgodność.

PRZYKŁAD

1. W jednostce w sprawozdaniu Rb-28S wystąpią zobowiązania wymagalne w kolumnie 9 z tytułu zakupu na raty, które w sprawozdaniu Rb-Z wystąpią w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki", a nie w wierszu E4. "Zobowiązania wymagalne".

2. W jednostce samorządu terytorialnego w sprawozdaniu Rb-28S wystąpią zobowiązania wymagalne z tytułu umowy nienazwanej o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanej z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu (np. factoring), w sprawozdaniu Rb-Z występują w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki".

Przedstawiono tylko dwa przykłady, ale można je mnożyć. A w związku z tym należy stwierdzić, że nie ma takiej możliwości, aby wymagać zgodności pomiędzy sprawozdaniem Rb-Z wierszem E4. a danymi wykazanymi w sprawozdaniu Rb-28S w kolumnie 8 i 9 zobowiązań wymagalnych pomniejszonych o odsetki.

Wymaganie zgodności skutkowałoby wykazaniem nierzetelnej sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego, a zarazem zniekształceniem jej stanu faktycznego: Wszelkie nieprawdziwe dane, niezgodne z prowadzoną ewidencją księgową, wprowadzają w błąd otrzymującego sprawozdanie, a także mogą prowadzić do fałszowania sprawozdawczości zbiorczej, na podstawie której podejmuje się decyzje dotyczące finansów publicznych (orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych - BDF1/4900/94/105/10/2584 z 6 grudnia 2010 r.).

PODSTAWY PRAWNE:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.13. Środki na rachunku wydatków niewygasających w sprawozdaniu Rb-ST

W gminie na 31 grudnia 2015 r. wystąpiły środki na rachunku wydatków niewygasających, które zostały wykazane w sprawozdaniu Rb-ST w wierszu "Stan środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego" oraz w wierszu "Informacja o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego". Czy jednostka postąpiła prawidłowo? Czy kwota wykazana w sprawozdaniu Rb-ST z tego tytułu może być większa niż kwota ogółem wykazana w sprawozdaniu Rb-28S w kolumnie 11 "Wydatki, które nie wygasły z upływem roku budżetowego (art. 263 ust. 2 ustawy o finansach publicznych)".

Nie, w opisanej sytuacji jednostka błędnie wykazała dane. W sprawozdaniu Rb-ST o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego w wierszu "Stan środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego" należało ująć dane według stanu na 31 grudnia roku sprawozdawczego, tj. na 31 grudnia 2015 r.

Zgodnie z instrukcją stanowiącą załącznik nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej w sprawozdaniu rocznym Rb-ST wykazuje się stan środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego na podstawie dowodów bankowych, zgodnych z zapisami w księgowości banku. Natomiast w części "Informacja o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego" wykazuje się stan środków pieniężnych na rachunku środków na niewygasające wydatki na podstawie dowodów bankowych, zgodnych z zapisami w księgowości banku.

W związku z tym w sprawozdaniu Rb-ST środków na rachunku wydatków niewygasających nie należało wykazywać w części "Stan środków na rachunku budżetu jednostki samorządu terytorialnego". Środki te uwzględnia się jedynie w części "Informacja o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego" w wierszu 1 "Stan środków na rachunku wydatków niewygasających (art. 263 ust. 6 ustawy o finansach publicznych)". W wierszu tym należało wykazać stan środków łącznie, wraz z odsetkami od środków zgromadzonych na tym rachunku.

Natomiast w sprawozdaniu Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego w kolumnie 11 "Wydatki, które nie wygasły z upływem roku budżetowego (art. 263 ust. 2 ustawy o finansach publicznych)" wykazuje się wydatki, których wykaz organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego ustalił zgodnie z art. 263 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. A tym samym w sprawozdaniu Rb-ST w części "Informacja o stanie środków na rachunkach bankowych jednostki samorządu terytorialnego" w wierszu 1 podana kwota mogła być wyższa niż kwota ogółem z kolumny 11 sprawozdania Rb-28S.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 263 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● § 22 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.14. Należności netto w sprawozdaniu Rb-30S

Czy samorządowy zakład budżetowy, wykazując dane w sprawozdaniu Rb-30S, do ustalania wartości należności netto powinien pomniejszyć kwotę należności ogółem o odpis aktualizujący wykazywany w wierszu W 021 i o wartość odsetek wykazaną w wierszu W 022?

Sprawozdanie Rb-30S z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. W dziale C tego sprawozdania wykazuje się według stanu na początek i koniec okresu sprawozdawczego m.in.:

● w wierszu W 020 - należności netto, tj. należności po pomniejszeniu o odpis aktualizujący należności,

● w wierszu W 021 - kwotę odpisu aktualizującego należności,

● w wierszu W 022 - nieobjętą odpisem aktualizującym kwotę odsetek od należności niezapłaconych w terminie.

Ustalając wartość należności netto, należy pomniejszyć należności ogółem jedynie o odpis aktualizujący należności. Kwota należności ogółem może zawierać odsetki od należności niezapłaconych w terminie, dla których nie wyliczono odpisu aktualizującego. W związku z tym należności ogółem nie pomniejsza się już o odsetki, które nie zostały objęte odpisem aktualizującym. Odsetki te ujmuje się w kwocie należności netto, natomiast w wierszu W 022 wykazuje się je tylko w celach informacyjnych.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 17 ust. 4 pkt 2-4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.15. Dotacja przedmiotowa w sprawozdaniu Rb-30S

Samorządowy zakład budżetowy otrzymał dotację przedmiotową. Czy przychody z tego tytułu wykazane w sprawozdaniu Rb-30S mają być zgodne z wydatkami poniesionymi w gminie i wykazanymi w sprawozdaniu Rb-28S z tytułu dotacji przedmiotowej?

W sprawozdaniu Rb-30S z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych w dziale A. "Przychody" w kolumnach: "Plan" i "Wykonanie" wykazuje się przychody według paragrafów, z tym że dotacje przedmiotowe wykazuje się w kwotach netto, tj. bez VAT. Rozliczenie VAT z urzędem skarbowym wykazuje się w informacji 2 części D. tego sprawozdania (§ 17 ust. 2 pkt 1 instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). Natomiast w sprawozdaniu Rb-28S wykazuje się faktycznie poniesiony wydatek, czyli wartość dotacji przedmiotowej dla samorządowego zakładu podaje się w kwocie brutto.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 17 ust. 2 pkt 1 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.16. Nadwyżka środków obrotowych pozostała do dyspozycji zakładu budżetowego w sprawozdaniu Rb-30S

Na koniec roku w zakładzie budżetowym wystąpiła nadwyżka środków obrotowych. Uchwałą rady miejskiej z roku bieżącego zakład został zwolniony z jej odprowadzania do budżetu gminy - nadwyżka pozostała do dyspozycji zakładu z przeznaczeniem na realizację zadań statutowych. Jak prawidłowo ująć kwotę nadwyżki środków obrotowych w sprawozdaniu Rb-30S? Dekretacja nadwyżki wyglądała następująco:

1) ujęcie nadwyżki na koniec roku - Wn 820, Ma 225,

2) zwolnienie z obowiązku wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego (zapis pod datą podjęcia uchwały) - Wn 225, Ma 760 oraz Wn 800, Ma 820 jako przeksięgowanie na fundusz zakładu.

W sytuacji gdy samorządowy zakład budżetowy został zwolniony z wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych za dany rok, kwotę tę należy wykazać w sprawozdaniu Rb-30S w okresach sprawozdawczych kolejnego roku w wierszu K 100 "Inne zwiększenia". Natomiast po stronie kosztowej dane wystąpią w wierszu P 130 "Stan środków obrotowych netto na koniec okresu sprawozdawczego".

Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego, zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest roczny plan finansowy obejmujący:

● przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego,

● koszty i inne obciążenia,

● stan środków obrotowych,

● stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu,

● rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.

Samorządowy zakład budżetowy ma obowiązek wpłaty do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżki środków obrotowych, ustalonej na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej. Na podstawie zapisów ustawowych organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może zdecydować o niewpłacaniu przez samorządowy zakład budżetowy nadwyżki środków obrotowych. Ponadto organ ten w uchwale zwalniającej z obowiązku wpłaty może również określić przeznaczenie nadwyżki ze wskazaniem konkretnego celu czy zadania. Jeśli została podjęta uchwała o zwolnieniu z obowiązku wpłaty wypracowanej nadwyżki za dany rok, wówczas samorządowy zakład budżetowy osiągnie dodatkowy przychód z tytułu nieodpłatnego otrzymania aktywów obrotowych. Należy zaznaczyć, że środki finansowe pochodzące z nieodprowadzonej nadwyżki środków obrotowych stanowią środki własne zakładu.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 15 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● § 17 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.17. Dane uzupełniające w sprawozdaniu Rb-30S

W której kolumnie sprawozdania Rb-30S należy ująć zobowiązania za czerwiec z tytułu: VAT płatnego do 25 lipca oraz zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń z terminem płatności 20 lipca? Czy dane uzupełniające dotyczące należności i zobowiązań muszą być zgodne z rubryką W 020 i W 040? Czy w zobowiązaniach z tytułu składki na ubezpieczenia społeczne ujmuje się też składkę na ubezpieczenie zdrowotne?

Dane w zakresie zobowiązań w sprawozdaniu Rb-30S z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych wykazuje się w dziale C w wierszu W 040 "Zobowiązania i inne rozliczenia", wyodrębniając spośród nich zobowiązania wobec inwestycji finansowanych ze środków własnych, z dotacji, z innych źródeł, w kolumnie "na koniec okresu sprawozdawczego". A zatem zobowiązania za czerwiec z tytułu:

● VAT płatnego do 25 lipca,

● zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzeń z terminem płatności do 20 lipca

powinny zostać uwzględnione w wierszu W 040.

W dziale C podaje się również część danych uzupełniających dotyczących należności i zobowiązań wykazanych w wierszach W 020 i W 040. W wierszach tej części spośród zobowiązań i należności z wiersza W 020 i W 040 wykazuje się tylko:

● należności od pracowników oraz z tytułu sprzedaży dóbr i usług,

● zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, składek na FUS, składek na Fundusz Pracy, a także zobowiązania z tytułu zakupu dóbr i usług.

Dane uzupełniające dotyczące należności i zobowiązań nie muszą być zgodne z danymi wykazanymi w wierszu W 020 i W 040, ale nie mogą być większe niż dane wykazane w tych wierszach.

Jeśli chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, to ubezpieczenia społeczne obejmują: ubezpieczenie emerytalne, rentowe, ubezpieczenie zwane ubezpieczeniem chorobowym i ubezpieczenie zwane ubezpieczeniem wypadkowym (art. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Natomiast ubezpieczenie zdrowotne wynika z zapisów ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. W związku z tym składka na ubezpieczenie zdrowotne nie stanowi zobowiązań z tytułu składki na ubezpieczenia społeczne, a tym samym nie ujmuje się jej w wierszu W 091 "Zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne". Zaległa składka na ubezpieczenie zdrowotne powinna być wykazana w wierszu W 040.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 963; ost zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 581; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● § 17 ust. 5 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.18. Korekta sprawozdania Rb-30S

W sprawozdaniu Rb-30S w złych paragrafach została wykazana kwota 20 500 zł - zamiast w paragrafie 4260 pomyłkowo wykazano ją w paragrafie 4210. Plan nie został przekroczony. Na fakturach dekretacja była poprawna - po prostu źle wniesiono kwoty z faktur do programu finansowo-księgowego. Problem polega na tym, że dotyczy to ubiegłego roku. W jaki sposób należy naprawić odkrytą pomyłkę?

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w złożonych sprawozdaniach kwartalnych, m.in. Rb-30S z wykonania planów finansowych samorządowych zakładów budżetowych (za I, II i III kwartały) dane koryguje się w terminie do dnia sporządzenia sprawozdania za kolejny okres sprawozdawczy. Natomiast korekty danych w sprawozdaniach kwartalnych (za IV kwartały) Rb-30S jednostki samorządu terytorialnego przekazują do właściwej regionalnej izby obrachunkowej w terminie do 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym (§ 24 ust. 2 i 3 instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). Korekty sprawozdań jednostki samorządu terytorialnego przekazują do regionalnych izb obrachunkowych w ciągu 5 dni od dnia stwierdzenia nieprawidłowości.

Sprawozdanie jednostkowe sporządza się na podstawie ewidencji księgowej, a w opisanym przypadku dane z ewidencji księgowej są zgodne z danymi podanymi w sprawozdaniu. Błąd został popełniony podczas wnoszenia danych do ewidencji księgowej, w której nie można dokonać przeksięgowania, a tym samym nie ma możliwości zrobienia korekty sprawozdania, ponieważ dane byłyby niezgodne z ewidencją księgową. Dodatkowo należy podkreślić, że wykazanie w sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 24 ust. 2 i 3 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.19. Odsetki naliczone przez bank w sprawozdaniu Rb-34S

Samorządowa jednostka budżetowa gromadzi na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale podjętej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. W uchwale tej wpisano źródła dochodów, z tym że nie uwzględniono odsetek naliczanych przez bank. Czy w związku z tym odsetki te powinny stanowić dochody wydzielonego rachunku dochodów i być wykazane w sprawozdaniu Rb-34S, czy jednak stanowią one dochód samorządowej jednostki budżetowej i powinny być wykazane w sprawozdaniu Rb-27S tej jednostki?

Określenie źródeł, z których dochody mogą być gromadzone na wydzielonym rachunku dochodów, należy do kompetencji organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 223 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych samorządowe jednostki budżetowe prowadzące działalność określoną w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty gromadzą na wydzielonym rachunku dochody określone w uchwale przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, pochodzące w szczególności:

1) ze spadków, zapisów i darowizn w postaci pieniężnej na rzecz jednostki budżetowej,

2) z odszkodowań i wpłat za utracone lub uszkodzone mienie będące w zarządzie albo użytkowaniu jednostki budżetowej.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego powinien określić w szczególności:

1) jednostki budżetowe, które gromadzą dochody,

2) źródła, z których dochody są gromadzone na rachunku,

3) przeznaczenie dochodów, z tym że dochody wraz z odsetkami nie mogą być przeznaczone na finansowanie wynagrodzeń osobowych,

4) sposób i tryb sporządzania planu finansowego dochodów i wydatków nimi finansowanych, dokonywania zmian w tym planie oraz ich zatwierdzania.

Ponadto obowiązują zasady, że wydatki z wydzielonego rachunku dochodów mogą być dokonywane do wysokości kwot zgromadzonych dochodów, w ramach planu finansowego, a środki finansowe pozostające na tym rachunku na dzień 31 grudnia roku budżetowego podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do 5 stycznia następnego roku.

Należy zwrócić uwagę na to, że to organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa źródła dochodów, a w związku z tym na rachunek wydzielony powinny wpływać tylko środki finansowe z takich źródeł dochodów, jak określono w uchwale. W sytuacji gdy dane źródło dochodów (tu: odsetki naliczone przez bank) nie zostało wskazane w uchwale, może stanowić dochody jednostki budżetowej, które trzeba ująć w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej, a nie w sprawozdaniu Rb-34S. Jeśli uchwała organu stanowiącego zostałaby zmieniona i w źródłach dochodów wymienione zostałyby "odsetki bankowe od środków pieniężnych gromadzonych na tym rachunku", wówczas odsetki byłyby wykazywane w sprawozdaniu Rb-34S.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 223 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 2156)

● § 18 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.20. Sprawozdanie Rb-50 miasta na prawach powiatu

Czy miasto na prawach powiatu w sprawozdaniu Rb-50 może wykazać dochody i wydatki powiatu i gminy łącznie?

Miasta na prawach powiatu sporządzają odrębne sprawozdania Rb-50 o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami dla zadań gminnych i powiatowych (§ 19 ust. 6 instrukcji określonej w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej).

Należy jednak zwrócić uwagę na zapisy § 19 ust. 7 ww. instrukcji, który stanowi, że w przypadku, gdy na mocy odrębnych przepisów zadanie z zakresu administracji rządowej jest realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie porozumień z innymi jednostkami samorządu terytorialnego, to sprawozdania sporządzają jednostki przekazujące i otrzymujące dotacje.

Zarządy jednostek samorządu terytorialnego sporządzają sprawozdanie jednostkowe Rb-50 o dotacjach i zbiorcze sprawozdanie Rb-50 o wydatkach i składają je dysponentom przekazującym dotacje.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 19 ust. 6 i 7, § 20 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.21. Dane uzupełniające w sprawozdaniu Rb-50

W grudniu 2015 r. zwiększyła się liczby uczniów w klasie I szkoły podstawowej, koszt zakupu brakujących kompletów podręczników, materiałów ćwiczeniowych został zabezpieczony z własnych środków gminy. Sporządzając sprawozdanie Rb-50 z wydatków za 2015 r. jednostka wykazała w danych uzupełniających w części A. "Wydatki (podlegające refundacji) poniesione w roku bieżącym ze środków własnych jst, a niezwrócone w tym roku przez dysponenta środków budżetu państwa". Kto powinien wykazać dane w 2016 r. w części B sprawozdania?

Sprawozdanie Rb-50 o dotacjach/wydatkach związanych z wykonywaniem zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej.

Zasady finansowania kosztu zakupu podręczników reguluje art. 22 lit. ae ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty, który stanowi, że wyposażenie:

1) szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały ćwiczeniowe, dla klas I-III,

2) szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe, dla klas IV-VI,

3) gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe

- jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, wykonywanym przez jednostki samorządu terytorialnego prowadzące te szkoły.

Tak samo w przypadku szkół podstawowych i gimnazjów prowadzonych przez osoby prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego lub osoby fizyczne zapewnienie sfinansowania kosztu zakupu ww. podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej, wykonywanym przez jednostki samorządu terytorialnego obowiązane do prowadzenia szkół odpowiedniego typu i rodzaju.

Na realizację tych zadań jednostka samorządu terytorialnego otrzymuje dotację celową z budżetu państwa, udzielaną przez wojewodę.

A w związku z tym gmina w tym zakresie sporządza sprawozdanie jednostkowe Rb-50 z dotacji, a szkoła (jednostka budżetowa) sporządza sprawozdanie jednostkowe Rb-50 w zakresie wydatków na zakup podręczników związanych z realizacją ww. zadań. W sytuacji zwiększenia się liczby uczniów w klasie I i poniesieniu wydatków na zakup kompletów podręczników w sprawozdaniu jednostkowym Rb-50 z wydatków za IV kwartały 2015 r. szkoła (jednostka budżetowa) powinna była je wykazać w części A "Wydatki (podlegające refundacji) poniesione w roku bieżącym ze środków własnych jst, a niezwrócone w tym roku przez dysponenta środków budżetu państwa". Na podstawie sprawozdań jednostkowych gmina sporządza sprawozdanie zbiorcze Rb-50 z wydatków, wykazując dane również w części A sprawozdania za 2015 r.

Jeśli w wyniku zwiększenia się liczby uczniów w danej klasie w ciągu roku szkolnego środki z przekazanej dotacji celowej nie pokryją kosztu zakupu kompletów podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych dla tych uczniów, koszt zakupu brakujących kompletów podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych jest refundowany ze środków dotacji celowej przekazanej na kolejny rok szkolny (art. 22 ae ust. 10 ww. ustawy o systemie oświaty).

A zatem gmina przy sporządzaniu sprawozdania Rb-50 z wydatków powinna zwrócić uwagę na zapis § 19 ust. 4 pkt 2 załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej, z którego wynika, że w przypadku, gdy na mocy odrębnych przepisów jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami, na finansowanie których otrzymują dotacje przeznaczone na zwrot wydatków, to dane dotyczące wydatków, inne niż wykonane w danym roku wydatki z dotacji otrzymanej, wykazuje się w danych uzupełniających. Tym samym gmina w sprawozdaniu Rb-50 z wydatków w okresach sprawozdawczych 2016 r. wykazuje w części B "Wydatki poniesione przez jst ze środków własnych w poprzednim roku budżetowym, a zwrócone z dotacji otrzymanej w danym roku budżetowym" kwotę podaną w części A tego sprawozdania za 2015 r. zrefundowaną sobie z dotacji z 2016 r. Wydatki ogółem z tego tytułu ze sprawozdania Rb-50 plus kwota wykazana w części B sprawozdania nie mogą przekroczyć kwoty otrzymanej dotacji w 2016 r.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 22 lit. ae ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 2156)

● § 19 ust. 4 pkt 2 załącznika 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.22. Część oświatowa subwencji ogólnej w sprawozdaniu Rb-NDS

Jak jednostka samorządu terytorialnego powinna wykazać w sprawozdaniu Rb-NDS za 2016 r. uruchomioną w grudniu 2015 r. część oświatową subwencji, którą otrzymała na styczeń 2016 r. Czy uruchomioną kwotę wykazuje się w wierszu D17 tego sprawozdania?

Nie, uruchomionej w grudniu 2015 r. części oświatowej subwencji, którą jednostka otrzymała na styczeń 2016 r., nie należało wykazywać wierszu D17 sprawozdania Rb-NDS.

Sprawozdanie Rb-NDS o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. Dochody wykazane w kolumnie "Wykonanie" powinny być zgodne z danymi wykazanymi w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" sprawozdania z wykonania planu dochodów budżetowych (Rb-27S), natomiast wydatki wykazane w kolumnie "Wykonanie" powinny być zgodne z danymi ze sprawozdania z wykonania planu wydatków budżetowych (Rb-28S). Różnica pomiędzy dochodami ogółem a wydatkami ogółem stanowi nadwyżkę lub deficyt budżetu. Przychody minus rozchody powinny wskazywać pokrycie występującego deficytu.

W sprawozdaniu Rb-NDS w wierszu "Inne źródła" przychodów wykazuje się źródła ujęte w uchwale budżetowej po zmianach, nieujęte w innych wierszach sprawozdania (§ 13 pkt 7 instrukcji).

Część oświatowa subwencji ogólnej jednostki samorządu terytorialnego, która wpłynęła na rachunek w grudniu 2015 r., lecz dotyczyła stycznia 2016 r., mimo że środki znajdowały się na rachunku bankowym jednostki samorządu terytorialnego, nie stanowiła środków finansowych, które mogły zostać uruchomione na wydatki czy rozchody 2015 r. Należy zwrócić uwagę, że środki te stanowią dochód budżetu 2016 r., w związku z tym nie mogą być wykazane w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Dochody wykonane". Część oświatowa subwencji, która wpłynęła w grudniu 2015 r., lecz dotycząca 2016 r., nie mogła stanowić również przychodów 2015 r., a tym samym nie można jej było wykazać w wierszu D17 "Inne źródła".

Uruchomioną w 2015 r. część oświatową subwencji ogólnej na 2016 r. na pokrycie występującego na koniec roku deficytu jednostka samorządu terytorialnego powinna opisać w "uwagach do sprawozdania", wyjaśniając, z jakich środków został pokryty deficyt.

Kwota uruchomionej subwencji nie powinna wystąpić w żadnym wierszu sprawozdania Rb-NDS za IV kwartał 2015 r.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 pkt 7 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.23. Plan po zmianach w części F sprawozdania Rb-NDS

Z jakich dokumentów powinny wynikać dane wykazywane przez gminę w sprawozdaniu Rb-NDS w kolumnie "Plan (po zmianach)" w części F, wiersze F11-F14?

Obowiązująca, podstawowa zasada stanowi, że kwoty wykazane w sprawozdaniach powinny być zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej (§ 9 ust. 2 rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). Natomiast zgodnie z § 5 pkt 1 rozporządzenia dane w sprawozdaniach w zakresie planu wykazuje się w kwotach wynikających z planu finansowego jednostki, po uwzględnieniu zmian dokonanych w trybie ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Sprawozdanie Rb-NDS o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego sporządza się zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 39 do ww. rozporządzenia.

Kwoty w zakresie planu wykazane w poszczególnych wierszach części F "Dane uzupełniające do wyliczenia relacji, o których mowa w art. 242 i 243 ustawy o finansach publicznych", powinny wynikać z uchwały budżetowej po zmianach. Należy mieć na uwadze, że art. 212 ww. ustawy określa minimalną szczegółowość uchwały budżetowej. Jeśli gmina korzysta z kwot wyłączeń z relacji, o której mowa w art. 243 ust. 1 tej ustawy, powinna w uchwale budżetowej plan w tym zakresie rozbudować tak, aby miała możliwość wykazać dane według wzoru sprawozdania Rb-NDS.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 212, art. 242 i 243 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● § 5 pkt 1, § 9 ust. 2, § 13 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.24. Forma przekazywania sprawozdań

W jakiej formie samorządowa jednostka budżetowa powinna przekazać sprawozdania budżetowe jednostce samorządu terytorialnego?

Kierownicy jednostek i kierownicy jednostek obsługujących przekazują do zarządu jednostki samorządu terytorialnego sprawozdania w formie określonej przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego (§ 12 ust. 3 rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej).

Wzór. Zarządzenie w sprawie określenia formy przekazywania sprawozdań budżetowych

PODSTAWA PRAWNA:

● § 12 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

1.25. Odpowiedzialność za nieprzekazanie w terminie sprawozdania budżetowego

Kto odpowiada w gminie za nieprzekazanie w terminie sprawozdania budżetowego - kierownik jednostki czy skarbnik, a może obydwaj?

Do sporządzania i przekazywania sprawozdań w imieniu jednostki są obowiązani w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego przewodniczący zarządów jednostek samorządu terytorialnego - Rb-27S, Rb-27ZZ, Rb-PDP, Rb-28S, Rb-28NWS, Rb-NDS, Rb-30S, Rb-34S, Rb-50 i Rb-ST (§ 4 pkt 3 lit. a rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). Natomiast sprawozdania zbiorcze w szczegółowości sprawozdań jednostkowych są sporządzane przez przewodniczących zarządów jednostek samorządu terytorialnego na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek im podległych oraz sprawozdania jednostkowego jednostki samorządu terytorialnego, jako jednostki budżetowej i jako organu. Przez określenie "przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego" należy rozumieć odpowiednio wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę, marszałka lub przewodniczącego zarządu związku (§ 2 pkt 4 ww. rozporządzenia).

Zgodnie z art. 18 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszeniu dyscypliny finansów publicznych, naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.

Odpowiedzialność kierownika jednostki sektora finansów publicznych obejmuje niesporządzenie sprawozdania w terminie oraz wykazanie w nim danych niezgodnych z ewidencją księgową. Kierownik jednostki składa podpis pod sprawozdaniem, co jest tożsame zarówno ze sporządzeniem dokumentu sprawozdania, jak również z przyjęciem odpowiedzialności za zgodność danych w sprawozdaniu z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej jednostki. Niejednokrotnie było podnoszone w linii orzeczniczej zarówno przez Główną Komisję Orzekającą, jak również Komisje Regionalne, że: Sprawozdanie budżetowe powstaje z chwilą złożenia na nim podpisu przez kierownika jednostki niezależnie od tego, kto technicznie je sporządził i kto ponad osobę kierownika jednostki podpisał je. Podpis kierownika jednostki na tym sprawozdaniu oraz czynności skutecznego pod względem prawnym przekazania sprawozdania odbiorcy są czynnościami z zakresu reprezentacji jednostki - wyrok WSA w Warszawie z 26 kwietnia 2010 r., sygn. akt V SA/Wa 103/10. Należy zwrócić uwagę, że ustawodawca wyraźnie powierzył te czynności osobie mającej kompetencje do działania za jednostkę, co oznacza - ze skutkiem wobec osób trzecich. Tylko wyraźne zastrzeżenie w przepisach ustawy mogłoby stanowić o możliwości powierzenia określonych kompetencji innemu pracownikowi. Takich zastrzeżeń co do sprawozdawczości budżetowej nie ma, a sam fakt wykazania w sprawozdaniach budżetowych danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej jest przesłanką nierozerwalnie związaną z przekazaniem sprawozdań budżetowych na zewnątrz jednostki. Przekazanie sprawozdania jest czynnością z zakresu reprezentacji jednostki, której to czynności nie można skutecznie w obecnym stanie prawnym przekazać innemu podmiotowi.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 18 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 168; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1250)

● § 2 pkt 4, § 4 pkt 3 lit. a rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

2. Sprawozdawczość w zakresie operacji finansowych

Rodzaje, formy, terminy i sposoby sporządzania przez jednostki sektora finansów publicznych sprawozdań w zakresie ogółu operacji finansowych, w szczególności w zakresie należności i zobowiązań, w tym państwowego długu publicznego, udzielonych poręczeń i gwarancji, oraz odbiorców sprawozdań określa rozporządzenie Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (dalej: rozporządzenie w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych).

Sporządzając sprawozdania w zakresie operacji finansowych jednostki niejednokrotnie mają wątpliwości co do prawidłowego wykazywania danych, a głównie dotyczy to kategorii "Kredyty i pożyczki" w sprawozdaniu Rb-Z i Rb-N. Dużym problemem dla jednostek samorządu terytorialnego jest prawidłowe ustalenie zobowiązań z tytułu kredytów pożyczek krótko- i długoterminowych. Powodem jest odmienne definiowanie pojęć: "krótkoterminowe" i "długoterminowe" w rozporządzeniu w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, w rozporządzeniu o sprawozdawczości budżetowej czy też w ustawie o rachunkowości.

Należy również zwrócić uwagę na niezmienione przepisy związane z częścią C sprawozdania Rb-Z dotyczące uzupełniających danych o niektórych zobowiązaniach jednostki samorządu terytorialnego - głównie dotyczy to wyłączeń z ograniczeń długu przepisów, które już nie obowiązują (C1. Kredyty i pożyczki oraz wyemitowane papiery wartościowe na realizację programów, projektów lub zadań finansowanych z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy).

W rozdziale tym umieszone zostały pytania Czytelników dotyczące zasad sporządzania sprawozdań w zakresie operacji finansowych m.in.: Rb-Z, Rb-N wraz z odpowiedziami eksperta.

2.1. Zobowiązania wymagalne w sprawozdaniu Rb-Z

Na koniec września nie zostały zapłacone składki na ubezpieczenia pracowników i spłaty rat pożyczek do kasy zapomogowo-pożyczkowej. Czy zobowiązania te należy ująć w sprawozdaniu Rb-Z, jeśli tak, to w której kolumnie?

W sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji należy wykazać m.in. wymagalne zobowiązania. Zgodnie z tym rozporządzeniem wymagalne zobowiązania są rozumiane jako wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Są to zobowiązania wynikające głównie z dostaw towarów i usług (np. faktur niezapłaconych w terminie), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji. Zobowiązanie staje się wymagalne w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, licząc od dnia następnego po upływie terminu płatności wskazanego w dokumencie zapłaty lub zapisanego w umowie.

W sytuacji gdy na koniec września pracownikom zostały potrącone składki na ubezpieczenia pracowników i raty pożyczek do kasy zapomogowo-pożyczkowej, lecz jednostka nie dokonała ich przelewu na odpowiednie rachunki i zgodnie z zawartymi umowami stanowiły zobowiązania wymagalne, to trzeba je ująć w wierszu E4. "Wymagalne zobowiązania" i E4.2. "Pozostałe", odpowiednio:

● w kolumnie 11 - "Pozostałe krajowe instytucje finansowe" - składki na ubezpieczenia pracowników,

● w kolumnie 13 - "Gospodarstwa domowe" - spłaty pożyczek do kasy zapomogowo-pożyczkowej.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 2 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.2. Zakup na raty w sprawozdaniu Rb-Z

W sierpniu 2016 r. samorząd województwa kupił od miasta budynek z przeznaczeniem na swoją siedzibę. Zapłata za budynek ma się odbywać w ratach w następujący sposób:

● I rata - płatna w grudniu 2016 r.,
● II rata - płatna w czerwcu 2017 r.,
● III rata - płatna w grudniu 2017 r.

W jaki sposób samorząd województwa powinien wykazać te dane w sprawozdaniu Rb-Z?

Zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych zobowiązania wynikające z umów sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach (tzw. sprzedaż na raty), mieszczą się w kategorii "kredyty i pożyczki". A tym samym zobowiązanie z tytułu zakupu budynku na raty samorząd województwa powinien wykazać w sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki" i E2.2. "Długoterminowe". Należy mieć na uwadze, że przez pojęcie "zobowiązania długoterminowe" rozumie się zadłużenie, którego pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok. Natomiast termin zapadalności to termin wynikający z umowy, do końca którego dane zobowiązanie dłużnik zobowiązał się spłacić, niezależnie od harmonogramu spłat. Jeśli zobowiązanie spłacane jest w ratach, do ustalenia zapadalności bierze się pod uwagę datę spłaty ostatniej raty.

Miasto w sporządzanym przez siebie sprawozdaniu Rb-N wykazuje należności z tytułu sprzedaży budynku na raty w wierszu N2. "Pożyczki" i N2.2. "Długoterminowe". W taki sam sposób powinny postępować wszystkie jednostki sektora finansów publicznych w przypadku zakupu na raty czy też sprzedaży na raty.

PODSTAWA PRAWNA:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.3. Kredyty w sprawozdaniu Rb-Z

Gmina na koncie 134 "Kredyty bankowe" ma zaewidencjonowane zaciągnięte kredyty i odsetki od tych kredytów. Czy w sprawozdaniu Rb-Z należy wykazać zobowiązania ujęte na koncie 134 - kwotę kredytów wraz z odsetkami, czy tylko stan zadłużenia z tytułu samych kredytów?

W sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji w części A wykazuje się wartość nominalną zobowiązań jednostki na koniec danego okresu sprawozdawczego według tytułów dłużnych oraz wobec grup wierzycieli. Do określenia wartości nominalnej zobowiązań według tytułów dłużnych stosuje się rozporządzenie Ministra Finansów z 30 marca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji, zgodnie z którym wartość zaciągniętych kredytów i pożyczek oblicza się według wartości nominalnej rozumianej jako kwota świadczenia głównego z tytułu zaciągniętego kredytu lub pożyczki należna do zapłaty w dniu wymagalności zobowiązania (§ 3 ust. 1). W sprawozdaniu Rb-Z w układzie przedmiotowym prezentowane są zobowiązania wynikające z tytułów dłużnych, m.in. kredytów i pożyczek, przez które należy rozumieć zobowiązania wynikające z:

● zaciągniętych kredytów i pożyczek,

● umów sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach (tzw. sprzedaż na raty),

● umów leasingu zawartych z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy (tzw. leasing finansowy),

● umów nienazwanych o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu,

● umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, w przypadku gdy umowa ta ma wpływ na poziom długu publicznego,

● papierów wartościowych, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny), z wyłączeniem akcji oraz innych papierów udziałowych.

Do kredytów i pożyczek nie zalicza się zobowiązań krótkoterminowych wynikających z umów nienazwanych, powstających w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawców lub producentów odroczenia terminu zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót (tzw. kredyt handlowy).

Gmina w sprawozdaniu Rb-Z w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki" powinna wykazać zobowiązania wynikające z zaciągniętych kredytów i pożyczek w wartości nominalnej, czyli bez odsetek.

PODSTAWY PRAWNE:

● § 2 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 30 marca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji (Dz.U. Nr 57, poz. 366)

2.4. Kredyt wymagalny w sprawozdaniu Rb-Z

W związku z trudną sytuacją finansową gmina nie spłaciła raty kredytu w terminie, co spowodowało, że zobowiązania te stały się wymagalne. Czy raty te należy wykazać w sprawozdaniu Rb-Z w wierszu "Wymagalne zobowiązania"?

W sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki" wykazuje się zobowiązania wynikające z zaciągniętych kredytów i pożyczek, jak również z umów sprzedaży, umów leasingu finansowego, a także z umów nienazwanych o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu. Do danych wykazywanych w tym wierszu należy również zaliczać zobowiązania z tytułu umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, w przypadku gdy umowa ta ma wpływ na poziom długu publicznego, jak również papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny), z wyłączeniem akcji oraz innych papierów udziałowych. Do kredytów i pożyczek nie zalicza się zobowiązań krótkoterminowych wynikających z umów nienazwanych, powstających w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawców lub producentów odroczenia terminu zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót (tzw. kredyt handlowy).

Natomiast wymagalne zobowiązania to wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Są to zobowiązania wynikające głównie z dostaw towarów i usług (np. faktur niezapłaconych w terminie), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji. Należy mieć na uwadze, że kategoria ta nie obejmuje zobowiązań wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów oraz przyjętych depozytów, a także odsetek za opóźnienie od wymagalnych zobowiązań. W przypadku gdy zostanie zawarta ugoda pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem i zobowiązanie uprzednio wymagalne zostanie zrestrukturyzowane (tj. wierzyciel wyznaczy nowy harmonogram spłat), zobowiązanie przestaje być wymagalne i nie wykazuje się go w wierszu E4. Natomiast gdy termin spłaty zrestrukturyzowanego zobowiązania wykracza poza jeden rok, licząc od pierwotnego terminu płatności, takie zobowiązanie może spełniać przesłanki umowy nienazwanej kwalifikowanej do kategorii kredyty i pożyczki. Zobowiązanie staje się wymagalne w rozumieniu niniejszego rozporządzenia, licząc od dnia następnego po upływie terminu płatności wskazanego w dokumencie zapłaty lub zapisanego w umowie (§ 2 ust. 1 pkt 4 instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych).

W związku z tym niespłacone w terminie raty kredytów przez gminę należy wykazywać nadal w wierszu E2. "Kredyty pożyczki".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 2 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.5. Pożyczka z NFOŚiGW w sprawozdaniu Rb-Z

Gmina ma zaciągniętą pożyczkę w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). W której kolumnie sprawozdania Rb-Z należy ją wykazać?

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zwany dalej "Narodowym Funduszem", jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (art. 400 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska). Zgodnie z § 2 ust. 2 pkt 1 lit. b instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych w sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji w układzie podmiotowym prezentowane są zobowiązania m.in. wobec wierzycieli z grupy II, która obejmuje agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, uczelnie publiczne, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nadzorowane przez ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów i uczelnie medyczne, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, państwowe instytucje kultury, państwowe instytucje filmowe oraz inne państwowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw państwowych, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.

A zatem pożyczka z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, powinna zostać wykazana w kolumnie 6 - grupa II, do której zalicza się m.in. państwowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych. Natomiast co do wiersza należy ustalić, czy jest ona długo- czy krótkoterminowa. "Zobowiązania długoterminowe" to zadłużenie, którego pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok. Przez pierwotny termin zapadalności należy rozumieć termin wynikający z umowy, do końca którego dłużnik zobowiązał się spłacić dane zobowiązanie, niezależnie od harmonogramu spłat.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 400 ust. 1 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 672; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 831)

● § 2 ust. 2 pkt 1 lit. b załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.6. Pożyczka na wyprzedzające finansowanie z BGK w sprawozdaniu Rb-Z

Gmina zaciągnęła pożyczkę na wyprzedzające finansowanie w Banku Gospodarstwa Krajowego. W której kolumnie sprawozdania Rb-Z należy ją wykazać?

Pożyczka na wyprzedzające finansowanie w Banku Gospodarstwa Krajowego jest pożyczką udzielaną z budżetu państwa. A w związku z tym zaciągnięta przez gminę pożyczka powinna być wykazana w sprawozdaniu Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki" w kolumnie 5 - grupa I.

2.7. Samorządowa instytucja kultury a dane w części E sprawozdania Rb-Z

Czy samorządowa instytucja kultury, która na koniec okresu sprawozdawczego ma zobowiązania wymagalne, powinna wykazywać dane w sprawozdaniu Rb-Z w części E?

Zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych część E - Zobowiązania z tytułu odsetek jednostek posiadających osobowość prawną z wyłączeniem jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń wypełniają samorządowe instytucje kultury, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej oraz samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków, spółek prawa handlowego. W części tej dotyczącej zobowiązań z tytułu odsetek (naliczonych według stanu na koniec okresu sprawozdawczego) instytucja kultury powinna wykazać zobowiązania z tytułu odsetek w podziale na odsetki od zobowiązań niewymagalnych (takich jak kredyty, pożyczki, wyemitowane dłużne papiery wartościowe, przyjęte depozyty) oraz od zobowiązań wymagalnych.

Należy mieć na uwadze, że naliczone odsetki powinny uwzględniać odsetki naliczone od początku danego okresu odsetkowego do dnia, na który sporządza się sprawozdanie, włącznie. W przypadku zobowiązań wymagalnych powinno się uwzględniać odsetki naliczone od dnia, kiedy powstało zobowiązanie wymagalne, do dnia, na który sporządza się sprawozdanie, włącznie. Naliczone odsetki, nieważne o jakiej wartości, powinny być wykazane w kolumnie 4 - "Odsetki naliczone od zobowiązań wymagalnych".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 10 ust. 1 i 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.8. Należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawozdaniu Rb-N

Czy należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych powinny być wykazywane w sprawozdaniu Rb-ZN czy w sprawozdaniu Rb-N?

Należności z tytułu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, wypłaconych przez gminę (ośrodki pomocy społecznej) z dotacji celowej otrzymanej z budżetu państwa na realizację zadań bieżących z zakresu administracji rządowej, należy wykazać w sprawozdaniu Rb-N - odpowiednio w przypadku należności:

● wymagalnych - w wierszu N4. "Należności wymagalne" i N4.2. "Pozostałe",

● niewymagalnych - w wierszu N5. "Pozostałe należności" i N5.3. "Z tytułu innych niż wymienione powyżej".

Świadczenia rodzinne i koszty ich obsługi, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa (art. 33 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych). Zadania te realizuje organ właściwy w zakresie świadczeń rodzinnych jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Organ właściwy może upoważnić, w formie pisemnej, swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach świadczeń rodzinnych, a także do wydawania w tych sprawach decyzji. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych podlegają zwrotowi łącznie z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na rachunek bankowy wskazany przez organ właściwy. Odsetki są naliczane od pierwszego dnia miesiąca następującego po dniu wypłaty świadczeń rodzinnych do dnia spłaty (art. 20 ust. 3 oraz art. 30 ust. 8 ww. ustawy).

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 20 ust. 3, art. 30 ust. 8, art. 33 ust. 2 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz.U z 2016 r. poz. 1518; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● rozdział 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.9. Pożyczka udzielona OSP w sprawozdaniu Rb-N

Gdzie w sprawozdaniu w Rb-N należy wykazać pożyczkę długoterminową udzielona OSP?

Jednostka samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych.

W układzie przedmiotowym sprawozdania prezentuje się należności wynikające m.in. z tytułu pożyczek jako wartość należności wynikających z udzielonych kredytów i pożyczek (§ 13 ust. 1 pkt 2 instrukcji). Przez pojęcie "należności długoterminowe" rozumie się należności, których pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok. Pierwotny termin zapadalności to termin wynikający z umowy, do końca którego dłużnik zobowiązał się spłacić dane zobowiązanie, niezależnie od harmonogramu spłat.

Udzieloną przez jednostkę samorządu terytorialnego pożyczkę długoterminową dla OSP należy wykazać w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N2. "Pożyczki" i N2.2. "Długoterminowe" w kolumnie 14 - "Instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.10. Należności pozostałe do zapłaty z tytułu udziałów PIT w sprawozdaniu Rb-N

W którym wierszu i w której kolumnie sprawozdania Rb-N należy wykazać należności pozostałe do zapłaty z tytułu udziałów PIT?

W sprawozdaniu Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych występuje wiersz N5.2. "Z tytułu podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne", gdzie wykazywane są należności z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Należy jednak mieć na uwadze, że dane w tym wierszu mogą jedynie wystąpić w tych jednostkach, dla których te tytuły stanowią źródło dochodów. W związku z tym należności pozostałe do zapłaty z tytułu udziałów PIT w jednostkach samorządu terytorialnego za: I, II, III kwartały należy wykazać w wierszu N5.2 w kolumnie 5 - grupa I.

Ponadto § 13 ust. 1 pkt 4 instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych stanowi, że w kategorii "depozyty" jednostka nie wykazuje środków znajdujących się na rachunku bankowym na koniec IV kwartału, otrzymanych od innej jednostki lub na rzecz innej jednostki, które będzie zobowiązana zwrócić w wyniku rozliczenia w następnym kwartale, z uwzględnieniem okresu przejściowego, np. dotacji. Takie środki wykazuje jednostka, której zostały one zwrócone w kwartale następnego roku budżetowego i zaliczone przez nią do środków poprzedniego okresu sprawozdawczego, czyli IV kwartału. Jednostka nie wykazuje również środków, które otrzymała na rachunek, a które dotyczą wykonania zobowiązań przyszłego okresu sprawozdawczego - kwartału następnego roku budżetowego. Takie środki jako depozyt wykazuje jednostka, która przekazała te środki np. na wynagrodzenia dla pracowników innej jednostki ponoszone w następnym okresie sprawozdawczym, tj. w I kwartale roku budżetowego.

A tym samym należności z tytułu udziałów PIT za grudzień przekazane w styczniu jednostka samorządu terytorialnego wykazuje w wierszu N3. "Gotówka i depozyty" i N3.2. "Depozyty na żądanie", a nie tak jak w poprzednich okresach sprawozdawczych.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.11. Należności pozostałe do zapłaty z tytułu VAT w sprawozdaniu Rb-N

Jak prawidłowo samorządowy zakład budżetowy powinien wykazać w sprawozdaniu Rb-N należności pozostałe do zapłaty z tytułu rozliczenia VAT?

W sprawozdaniu Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych występuje wiersz N52. "Z tytułu podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne", gdzie wykazywane są należności z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Należy jednak mieć na uwadze, że dane w tym wierszu mogą jedynie wystąpić w tych jednostkach, dla których te tytuły stanowią źródło dochodów. Wszelkie inne należności z tych tytułów, powstałe wskutek rozliczeń, w tym nadpłat na rzecz jednostki, która jest jedynie ich płatnikiem, należy wykazać w wierszu N5.3. W związku z tym należności pozostałe do zapłaty z tytułu rozliczenia VAT samorządowy zakład budżetowy powinien wykazać w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N5.3. "Z tytułu innych niż wymienione powyżej" w kolumnie 5 - grupa I.

PODSTAWA PRAWNA:

● rozdział 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.12. Środki pieniężne z wrzutni nocnej w sprawozdaniu Rb-N

Jednostka sektora finansów publicznych korzysta w banku z wrzutni nocnych. Czy w sprawozdaniu Rb-N wykazuje się takie środki pieniężne, które w jednostce ujmowane są jako środki w drodze?

Depozyty, zgodnie § 13 ust. 1 pkt 4 instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, to wartość należności wynikających ze złożonych depozytów, a przede wszystkim do depozytów zalicza się depozyty złożone w banku. Tą kategorią są również objęte depozyty mające charakter swoistego rodzaju gwarancji (np. depozyty złożone w celu zabezpieczenia należytego wykonania umów), a w związku z tym należy wykazywać ten typ depozytów, jeżeli jednostka sporządzająca sprawozdanie złożyła taki depozyt w innym podmiocie. Natomiast nie wykazuje się tu depozytów, o których mowa powyżej, wpłaconych na rachunek jednostki przez podmioty zewnętrzne biorące udział w postępowaniu przetargowym (lub podobnym). Należy jednak mieć na uwadze, że inne zasady mają zastosowanie przy sporządzaniu sprawozdania za IV kwartały. W wierszu N3.2. "Depozyty na żądanie" wykazuje się wartość depozytów na żądanie, tj. przede wszystkim stan środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych, które w każdej chwili mogą być zamienione na gotówkę w całości lub w części bez znaczących ograniczeń; głównie dotyczy to sald na rachunku bieżącym jednostki. W tej kategorii mieszczą się również wszelkie depozyty, złożone przez jednostkę, której dotyczy sprawozdanie, w postaci np. kaucji, bez wskazanego terminu zwrotu.

W przypadku środków pieniężnych pobranych z kasy, ale jeszcze niezaksięgowanych na rachunku bankowym, bo jednostka skorzystała z wrzutni nocnych w banku, czyli "środków pieniężnych w drodze", powinny zostać wykazane w sprawozdaniu Rb-N za I, II i III kwartały w wierszu N3.2. "Depozyty na żądanie". Co do właściwej kolumny, to "środki pieniężne w drodze" należy wykazać "w miejscu docelowym", czyli w kolumnie 10 - banki.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.13. Subwencja oświatowa w sprawozdaniu Rb-N za IV kwartały

Czy w sprawozdaniu Rb-N sporządzanym przez jednostkę samorządu terytorialnego (powiat) należy wykazać subwencję oświatową, która wpłynie na rachunek budżetu powiatu w 2016 r., a dotyczy stycznia 2017 r., oraz udziały w podatku dochodowym od osób fizycznych, które wpłyną na rachunek w 2017 r. za 2016 r.?

W sprawozdaniu Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych na koniec IV kwartału w kategorii "Depozyty" jednostka nie wykazuje środków znajdujących się na rachunku bankowym, otrzymanych od innej jednostki lub na rzecz innej jednostki, które będzie zobowiązana zwrócić w wyniku rozliczenia w następnym kwartale, z uwzględnieniem okresu przejściowego, np. dotacji. Takie środki wykazuje jednostka, której zostały one zwrócone w kwartale następnego roku budżetowego i zaliczone przez nią do środków poprzedniego okresu sprawozdawczego, czyli IV kwartału. Jednostka nie wykazuje również środków, które otrzymała na rachunek, a które dotyczą wykonania zobowiązań przyszłego okresu sprawozdawczego - kwartału następnego roku budżetowego. Takie środki jako depozyt wykazuje jednostka, która przekazała te środki np. na wynagrodzenia dla pracowników innej jednostki ponoszone w następnym okresie sprawozdawczym, tj. w I kwartale roku budżetowego.

A tym samym w sprawozdaniu Rb-N za IV kwartały powiat powinien uwzględnić zapisy instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych (§ 13 ust. 1 pkt 4) i nie wykazywać w wierszu N3.2 "Depozyty na żądanie" środków na rachunku bankowym z tytułu subwencji ogólnej części oświatowej, która wpłynie w grudniu 2016 r. na styczeń 2017 r., ponieważ zostaną one wykazane w Ministerstwie Finansów. Odmiennie natomiast należy postąpić w przypadku udziałów w podatku dochodowym od osób fizycznych, które wpłyną w styczniu 2017 r., lecz dotyczą 2016 r. - wówczas powiat powinien je wykazać w wierszu N3.2., ponieważ Ministerstwo Finansów ich nie wykazuje.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.14. Refundacja z PUP w sprawozdaniu Rb-N

W jednostce budżetowej na koniec okresu sprawozdawczego wystąpiły należności wobec urzędu pracy z tytułu refundacji wydatków za staże. Czy jednostka, sporządzając sprawozdanie Rb-N powinna wykazywać takie należności pochodzące z refundacji wydatków od urzędu pracy?

Jednostka budżetowa sporządza sprawozdanie Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych. Należy mieć na uwadze, że należności wykazywane w sprawozdaniu Rb-N nie dotyczą tylko strony dochodowej - jednostka powinna również uwzględnić należności powstałe po stronie wydatkowej. W związku z tym w sprawozdaniu Rb-N należy wykazać także należności z tytułu refundacji wydatków z urzędu pracy. W sytuacji gdy termin płatności nie minął, trzeba je wykazać w wierszu N5. "Pozostałe należności" i N5.3. "Z tytułu innych niż wymienione powyżej" w kolumnie 7 - grupa III.

PODSTAWA PRAWNA:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.15. Środki Funduszu Pracy w sprawozdaniu Rb-N

Czy środki Funduszu Pracy gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym przez powiatowe urzędy pracy, którymi te urzędy dysponują, powinny być wykazane w sprawozdaniu Rb-N?

W sprawozdaniu Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktów finansowych wykazuje się m.in. depozyty w wierszach:

● N3.2. "Depozyty na żądanie",

● N3.3. "Depozyty terminowe".

Depozyty na żądanie to przede wszystkim środki pieniężne zgromadzone na rachunkach bankowych, które w każdej chwili mogą być zamienione na gotówkę w całości lub w części bez znaczących ograniczeń. Głównie depozyty te dotyczą sald na rachunku bieżącym jednostki. W tej kategorii mieszczą się również wszelkie depozyty złożone przez jednostkę, której dotyczy sprawozdanie, w postaci np. kaucji, bez wskazanego terminu zwrotu. W sytuacji gdy środki znajdują się na rachunku bankowym, należy je wykazać w kolumnie 10 - banki. Środki Funduszu Pracy gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym przez powiatowe urzędy pracy, którymi te urzędy dysponują, należy ująć w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N3.2. "Depozyty na żądanie".

PODSTAWA PRAWNA:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.16. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność w sprawozdaniu Rb-N

Czy w sprawozdaniu Rb-N należy ujmować rozłożone na raty kwoty za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność?

Tak, jeżeli przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność dotyczy majątku jednostki samorządu terytorialnego, to należność tę należy wykazać w sprawozdaniu Rb-N.

W przypadku rozłożenia należności na raty kwotę tę wykazuje się w wierszu N2. "Pożyczki" w odpowiedniej kolumnie sprawozdania.

Przekształcenia prawa użytkowania wieczystego we własność dokonuje się na podstawie ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości. Jeśli użytkownik wieczysty spełnia warunki przewidziane w tej ustawie i złoży w tej sprawie wniosek do jednostki samorządu terytorialnego, wówczas organ wykonawczy wydaje decyzję. W decyzji tej ustala się opłatę, która na wniosek użytkownika wieczystego może zostać rozłożona na raty na czas nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 20 lat, chyba że wnioskodawca wystąpi o okres krótszy niż 10 lat.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 4 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (j.t. Dz.U. z 2012 r. poz. 83; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 373)

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.17. Zgodność danych wykazanych w sprawozdaniu Rb-N i w sprawozdaniu Rb-27S

Czy dane wykazane w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N4. powinny być zgodne w jednostce z danymi wykazanymi w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Zaległości netto" pomniejszone o odsetki?

Jednostka samorządu terytorialnego sporządza sprawozdanie Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, natomiast sprawozdanie Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego - zgodnie z rozporządzeniem o sprawozdawczości budżetowej.

W rozstrzygnięciu problemu pomocne może być orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych z 5 października 2006 r. (DF/GKO-4900-56/69-70/06/1670): O tym, jakie dane (spośród danych zawartych w ewidencji księgowej) należy przenosić do określonego sprawozdania, przesądza instrukcja sporządzania poszczególnych sprawozdań. Taka instrukcja obowiązuje wszystkie jednostki sporządzające dane sprawozdanie, co służy zapewnieniu jednolitości i jednoznaczności zbieranych informacji. Jakakolwiek dowolność w doborze danych (wg uznania osób sporządzających sprawozdania, a nie wg instrukcji) naruszałaby wiarygodność sprawozdań - zarówno jednostkowych, jak i zbiorczych.

Sprawozdanie Rb-N jest sprawozdaniem nie tylko z dochodów, ale również z wydatków. A zatem uważam, że nie ma takiej możliwości, aby dane z dwóch różnych sprawozdań wykazywały zgodność.

PRZYKŁAD

1. W jednostce wystąpiły należności wymagalne z tytułu nierozliczonej zaliczki przez pracownika, które powinny być wykazane w sprawozdaniu Rb-N, natomiast w sprawozdaniu Rb-27S nie należy ich wykazywać.

2. W jednostce samorządu terytorialnego wystąpiła sprzedaż mieszkania komunalnego w ratach, gdzie jedna z rat stała się zaległością. Dane z tego tytułu wystąpią sprawozdaniu Rb-N w wierszu N2. "Pożyczki", a w sprawozdaniu Rb-27S - w kolumnie "Zaległości netto".

Przedstawiono tylko dwa przykłady, ale można je mnożyć. A w związku z tym należy stwierdzić, że nie ma takiej możliwości, aby wymagać zgodności pomiędzy sprawozdaniem Rb-N wierszem N4. a danymi wykazanymi w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Zaległości netto" pomniejszonymi o odsetki.

Wymaganie zgodności skutkowałoby wykazaniem nierzetelnej sytuacji finansowej jednostki samorządu terytorialnego, a zarazem zniekształceniem jej stanu faktycznego: Wszelkie nieprawdziwe dane, niezgodne z prowadzoną ewidencją księgową, wprowadzają w błąd otrzymującego sprawozdanie, a także mogą prowadzić do fałszowania sprawozdawczości zbiorczej, na podstawie której podejmuje się decyzje dotyczące finansów publicznych (orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych - BDF1/4900/94/105/10/2584 z 6 grudnia 2010 r.).

PODSTAWY PRAWNE:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

2.18. Korekta sprawozdania Rb-N i sprawozdania Rb-Z

Czy jednostka samorządu terytorialnego powinna dokonywać korekty sprawozdania Rb-Z lub Rb-N w przypadku stwierdzenia błędnego wykazania danych w poszczególnych kolumnach?

Zasady sporządzania korekty sprawozdania Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji oraz sprawozdania Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych zostały uregulowane w § 10 ust. 5 rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych. Określone tu zasady obowiązują wszystkie jednostki sektora finansów publicznych, które sporządzają sprawozdania na podstawie tego rozporządzenia.

Kierownik jednostki dokonuje korekty sprawozdania w przypadku gdy stwierdzono nieprawidłowości zarówno w toku kontroli formalno-rachunkowej, jak i kontroli merytorycznej. Korekta taka powinna być sporządzona i złożona przed włączeniem danych zawartych w sprawozdaniach jednostkowych do sprawozdań łącznych lub zbiorczych.

Zgodnie z ww. § 10 ust. 5 w przypadku zmiany stanu faktycznego w ewidencji księgowej lub w przypadku stwierdzenia błędu w uprzednio przekazanym sprawozdaniu jednostka niezwłocznie sporządza oraz przekazuje korektę sprawozdania nieodpowiadającego stanowi faktycznemu do jednostki będącej odbiorcą tego sprawozdania. Jednostki nie sporządzają korekty, jeżeli od końca okresu sprawozdawczego upłynęło 6 miesięcy, a zmiana, o której mowa w zdaniu poprzednim, stanowi mniej niż 0,001% PKB za rok budżetowy, którego sprawozdanie dotyczy, lub w przypadku braku informacji - za ostatni znany okres. A zatem aby jednostka nie sporządzała korekty sprawozdań w zakresie operacji finansowych, musi spełnić dwa warunki:

● warunek 1 - musi minąć 6 miesięcy od końca okresu sprawozdawczego,

● warunek 2 - błędna kwota musi być mniejsza niż 0,001% PKB za rok budżetowy, którego sprawozdanie dotyczy lub w przypadku braku informacji za ostatni znany okres.

W przypadku niespełnienia tych dwóch warunków nieważne, jaki błąd w sprawozdaniu występuje - czy dotyczy błędnie wykazanych danych w poszczególnych kolumnach czy też wierszach - należy sporządzić korektę sprawozdania.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 10 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.19. Forma przekazywania sprawozdań przez samorządową instytucję kultury i SPZOZ

W jakiej formie samorządowa instytucja kultury czy też samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SPZOZ) powinny przekazywać sprawozdania Rb-Z i Rb-N oraz roczne sprawozdania jednostkowe Rb-UZ i Rb-UN?

Forma, w jakiej jednostki sektora finansów publicznych przekazują sprawozdania w zakresie operacji finansowych, została określona w § 9 rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych - sprawozdania: Rb-Z, Rb-UZ, Rb-N i Rb-UN oraz Rb-ZN są sporządzane w formie dokumentu oraz w formie elektronicznej.

Należy zwrócić uwagę, że roczne sprawozdania jednostkowe Rb-UZ i Rb-UN sporządza się tylko w przypadku gdy jednostka ma zobowiązania lub należności podlegające wykazaniu w tych sprawozdaniach (§ 6 ust. 3 ww. rozporządzenia). Sprawozdanie Rb-Z, Rb-N oraz roczne Rb-UZ i Rb-UN kierownicy samorządowych instytucji kultury, SPZOZ przekazują do zarządu jednostki samorządu terytorialnego w formie dokumentu i plik bazy danych. Zarówno kierownik samorządowej instytucji kultury, jak i kierownik SPZOZ mogą złożyć sprawozdania Rb-Z, Rb-N, Rb-UZ, Rb-UN wyłącznie w formie elektronicznej, ale tylko wtedy, gdy sprawozdania zostaną opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP, a następnie zostaną przekazane odbiorcy sprawozdań (zarządowi jednostki samorządu terytorialnego) na elektroniczną skrzynkę podawczą, o której mowa w ustawie z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Jeśli zostanie spełniony ten warunek, wówczas nie trzeba już przekazywać sprawozdań w formie dokumentu.

PODSTAWY PRAWNE:

● ustawa z 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1114; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)

● § 6 ust. 3, § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

2.20. Podpisy na sprawozdaniach Rb-N i Rb-Z kierownika jednostki obsługującej

Od 1 stycznia 2016 r. funkcjonuje centrum usług wspólnych. Czy kierownik jednostki obsługującej podpisuje również sprawozdania Rb-N i Rb-Z, podobnie jak sprawozdania Rb-27S i Rb-28S?

Sprawozdanie Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych i sprawozdanie Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji sporządza się na podstawie rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, natomiast sprawozdanie Rb-27S i sprawozdanie Rb-28S - na podstawie rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej. Rozporządzenie o sprawozdawczości budżetowej w § 14 stanowi, że sprawozdanie podpisują główny księgowy (skarbnik) i kierownik jednostki (dysponent funduszu, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego, kierownik jednostki obsługującej), zaś w rozporządzeniu w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych nie występuje pojęcie "kierownik jednostki obsługującej". A zatem obowiązek sporządzania i składania sprawozdań Rb-N i Rb-Z ciąży na kierowniku jednostki - na wzorach sprawozdań widnieje adnotacja "podpis kierownika jednostki". A tym samym uważam, że do czasu dostosowania rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych sprawozdanie powinien podpisywać kierownik jednostki, a nie kierownik jednostki obsługującej.

PODSTAWY PRAWNE:

● rozporządzenie Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● § 14 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3. Najczęstsze nieprawidłowości dotyczące sporządzania sprawozdań

Jak wynika z protokołów pokontrolnych, najczęściej stwierdzane uchybienia w zakresie sprawozdawczości dotyczą:

● wykazywania danych niezgodnych z ewidencją księgową,

● sporządzania niekompletnych sprawozdań,

● nieskładania sprawozdań negatywnych (zerowych),

● wykazywania danych w złotych, a nie w złotych i groszach,

● wykazywania kwot należności/zobowiązań wraz z odsetkami,

● ujmowania należności/zobowiązań w niewłaściwej kategorii,

● ujmowanie należności/zobowiązań w niewłaściwej grupie dłużników/wierzycieli.

Aby je wyeliminować, trzeba poznać i ustalić ich rodzaje, źródła i przyczyny powstania, rozmiary, a także osoby za to odpowiedzialne.

Niesporządzenie lub nieprzekazanie w terminie sprawozdania z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania albo wykazanie w tym sprawozdaniu danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych (art. 18 pkt 2 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych).

Prezentowane w tym rozdziale uchybienia dotyczą sporządzania sprawozdań budżetowych i w zakresie operacji finansowych - ekspert wskazuje, co należy zrobić, aby ich nie popełniać.

3.1. Data wpływu na sprawozdaniach

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niezamieszczanie daty wpływu na sprawozdaniach sporządzanych przez kierowników jednostek organizacyjnych składanych do jednostek otrzymujących sprawozdania.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Na wpływającej papierowej dokumentacji o charakterze finansowym lub mającej wpływ na gospodarkę finansową jednostki samorządu terytorialnego należy umieszczać pieczęć zawierającą m.in. datę wpływu, stosownie do § 42 ust. 1 i 2 w związku z § 7 pkt 6 załącznika nr 1 - Instrukcja kancelaryjna do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych.

Przesyłki na nośniku papierowym punkt kancelaryjny rejestruje na podstawie:

1) danych zawartych w treści pisma - w przypadku gdy istnieje możliwość otwarcia koperty i zapoznania się z treścią pisma,

2) danych na kopercie, w której są zamknięte pisma - w przypadku gdy nie ma możliwości otwarcia koperty.

Po zarejestrowaniu przesyłki na nośniku papierowym punkt kancelaryjny umieszcza i wypełnia pieczęć wpływu na pierwszej stronie pisma lub, w przypadku gdy nie ma możliwości otwarcia koperty, na kopercie.

Pieczęć wpływu oznacza odcisk pieczęci lub nadruk umieszczany na przesyłkach wpływających na nośniku papierowym, zawierający co najmniej nazwę podmiotu, nazwę punktu kancelaryjnego, datę wpływu, a także miejsce na umieszczanie numeru z rejestru przesyłek wpływających i ewentualnie informację o liczbie załączników.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 7 pkt 6, § 42 ust. 1 i 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych (Dz.U. Nr 14, poz. 67)

3.2. Ewidencja księgowa zobowiązań wymagalnych

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Wykazywanie danych w zakresie zobowiązań wymagalnych bez prowadzenia ewidencji księgowej w tym zakresie.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Zobowiązania w ewidencji księgowej powinno się ujmować również według terminów płatności. Jeśli stosowane w jednostce oprogramowanie nie daje takiej możliwości, należy zwrócić się do autora oprogramowania z prośbą o wprowadzenie takiej opcji. W przypadku ksiąg prowadzonych ręcznie termin płatności należy odnotowywać w karcie wydatków (analityka).

PODSTAWY PRAWNE:

● rozporządzenie Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.3. Sporządzanie sprawozdań łącznych i zbiorczych

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niesporządzanie sprawozdań zbiorczych i łącznych w szczegółowości sprawozdań jednostkowych.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Sprawozdania zbiorcze i łączne należy sporządzać na podstawie sprawozdań jednostkowych jednostek podległych oraz sprawozdania jednostkowego jednostki samorządu terytorialnego jako jednostki budżetowej i jako organu. Taki wymóg wynika z § 6 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej oraz § 4 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych. Najczęściej nie są sporządzane sprawozdania jednostkowe urzędu jako jednostki budżetowej.

PODSTAWY PRAWNE:

● rozporządzenie Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.4. Podpisy na sprawozdaniach

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niezamieszczanie podpisów kierownika jednostki (kierownika jednostki obsługującej) i głównego księgowego na sprawozdaniach Rb-27S i 28S pozostających w aktach jednostki.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Na sprawozdaniach jednostkowych należy zamieszczać odręczny podpis kierownika jednostki (kierownika jednostki obsługującej) i głównego księgowego oraz pieczątkę z imieniem i nazwiskiem osoby podpisującej. Sprawozdania, zgodnie z § 14 ust. 1 rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej i wzorami tych sprawozdań, podpisują główny księgowy (skarbnik) i kierownik jednostki (dysponent funduszu, przewodniczący zarządu jednostki samorządu terytorialnego, kierownik jednostki obsługującej). Obowiązek ten dotyczy również tych egzemplarzy sprawozdań, które przeznaczone są do akt jednostki sporządzającej sprawozdania.

PODSTAWA PRAWNA:

● rozporządzenie Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.5. Kontrola sprawozdań pod względem formalno-rachunkowym oraz merytorycznym

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Brak adnotacji o sprawdzeniu pod względem formalno-rachunkowym sprawozdań otrzymanych od jednostek podległych. Fakt zaniechania dokonywania kontroli formalnej otrzymywanych sprawozdań potwierdzają nieprawidłowości polegające na tym, że złożone przez jednostki sprawozdania nie zawierają np. podpisu kierownika jednostki.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Sprawozdania należy sporządzać rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym. Stosownie do § 9 ust. 3 i 4 rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej oraz § 10 ust. 6 rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych jednostki będące odbiorcami sprawozdań powinny sprawdzić prawidłowość otrzymywanych sprawozdań pod względem formalno-rachunkowym. Jednostki te mogą również kontrolować merytoryczną prawidłowość złożonych sprawozdań; w tym celu mogą żądać przedstawienia wskazanych ksiąg rachunkowych i dokumentów. Nie należy przyjmować sprawozdań, które nie zawierają podpisu kierownika.

PODSTAWY PRAWNE:

● § 9 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

● § 10 ust. 6 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.6. Należności w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Należności" danych w zakresie poszczególnych źródeł dochodów za okresy kończące kwartał czy za rok.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Stosownie do § 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej sprawozdania jednostkowe z wykonania planu dochodów budżetowych:

1) jednostki budżetowe, gminy, miasta na prawach powiatu, powiaty i samorządy województw oraz związki jednostek samorządu terytorialnego za styczeń, luty, kwiecień, maj, lipiec, sierpień, październik, listopad oraz grudzień - wypełniają w zakresie wpływów planowanych i wykonanych;

2) jednostki budżetowe, powiaty i samorządy województw oraz związki jednostek samorządu terytorialnego za marzec, czerwiec, wrzesień i za rok - wypełniają kolumny:

● "Plan (po zmianach)",

● "Należności",

● "Potrącenia",

● "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)",

● "Dochody otrzymane",

● "Saldo końcowe";

3) gminy oraz miasta na prawach powiatu za: marzec, czerwiec, wrzesień i za rok - wypełniają kolumny:

● "Plan (po zmianach)",

● "Należności",

● "Potrącenia",

● "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)",

● "Dochody otrzymane",

● "Saldo końcowe",

● "Skutki obniżenia górnych stawek podatków obliczone za okres sprawozdawczy",

● "Skutki udzielonych ulg i zwolnień...",

● "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy".

W kolumnie "Należności" wykazuje się: salda początkowe (należności pozostałych do zapłaty zmniejszone o nadpłaty), powiększone o kwoty przypisów należności z tytułu dochodów budżetowych, po zmniejszeniu ich o kwoty odpisów. W sytuacji gdy kwota nadpłat i odpisów przewyższa kwotę należności pozostałych do zapłaty i przypisów, to różnicę wykazuje się jako liczbę ujemną. W kolumnie tej wykazuje się również zaległości podatkowe zabezpieczone hipoteką. Natomiast nie wykazuje się tu należności długoterminowych.

Dochody budżetowe wykonane bez przypisu należności, dla których przepisy odrębne nie przewidują przypisu, w kolumnie "Należności" należy wykazać w wysokości zrealizowanych dochodów, na podstawie ewidencji analitycznej do konta rachunku bieżącego - subkonto dochodów oraz do kasy jednostki i zapłaconych kartą płatniczą. A tym samym samorządowe jednostki budżetowe oraz jednostki samorządu terytorialnego w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Należności" powinny wykazywać dane w okresach sprawozdawczych kończących kwartał oraz za rok w zakresie wszystkich źródeł dochodów.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 3 ust. 1 pkt 2, § 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.7. Środki pieniężne w kasie w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie środków pieniężnych w kasie nieodprowadzonych na rachunek bankowy za wszystkie okresy sprawozdawcze przez samorządowe jednostki budżetowe w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Dochody wykonane".

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" wykazuje się dochody wykonane na podstawie ewidencji analitycznej do rachunku bieżącego - subkonto dochodów oraz do kasy jednostki i zapłaconych kartą płatniczą (§ 3 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej). A tym samym samorządowe jednostki budżetowe (np. szkoły, ośrodki pomocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, powiatowe zarządy dróg itp.) w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie 7 "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" za poszczególne okresy sprawozdawcze roku budżetowego powinny wykazywać zarówno wpływ na rachunek bankowy (konto 130 "Rachunek bieżący jednostki"), jak i środki w kasie nieodprowadzone na rachunek bankowy (konto 101 "Kasa") oraz zapłatę kartą płatniczą.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 3 ust. 1 pkt 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.8. Skutki finansowe wynikające ze zwolnień i ulg w podatkach i opłatach wprowadzonych przepisami uchwał w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Wykazywanie w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie 13 "Skutki udzielonych ulg i zwolnień..." kwot, które zostały ustalone według stawek określonych przez Ministra Finansów, a nie uchwałą rady gminy.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 10 załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej w kolumnie "Skutki udzielonych ulg i zwolnień..." wykazuje się (bez ulg i zwolnień ustawowych) skutki finansowe wynikające ze zwolnień i ulg w podatkach i opłatach wprowadzonych przepisami uchwał rad gmin lub miast na prawach powiatu, wydanymi na podstawie ustawowych upoważnień. Dane ujmowane w tej kolumnie wylicza się na podstawie stawki określonej przez radę gminy, natomiast skutki obniżenia stawki podatkowej wykazywane umieszcza się w kolumnie 12 "Skutki obniżenia górnych stawek podatków obliczone za okres sprawozdawczy", w której - zgodnie z instrukcją - wykazuje się kwoty stanowiące różnicę pomiędzy dochodami, jakie gmina lub miasto na prawach powiatu mogłyby uzyskać, stosując górne stawki podatkowe, a dochodami, jakie powinny uzyskać, stosując niższe stawki uchwalone przez radę gminy lub miasta na prawach powiatu. W przypadku zastosowania przez gminę lub miasto na prawach powiatu obniżenia górnej stawki, różnicę - pomiędzy stawką górną a przyjętą w uchwale przez radę gminy lub miasta na prawach powiatu, przemnożoną przez podstawę opodatkowania - wykazuje się w kolumnie 12 sprawozdań dotyczących dochodów budżetowych narastająco od początku roku do końca okresu sprawozdawczego.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 3 ust. 1 pkt 10 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.9. Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Błędne wykazywanie przez gminę danych w sprawozdaniu Rb-27S w kolumnie "Rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, zwolnienie z obowiązku pobrania, ograniczenie poboru".

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 11 lit. b załącznika nr 39 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej w kolumnie "Skutki decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa, obliczone za okres sprawozdawczy" wykazuje się również skutki ulg podatkowych, umarzania, rozkładania na raty i odraczania terminów płatności należności z tytułu podatków i opłat stanowiących dochody gminy lub miasta na prawach powiatu, a także zwolnienia z obowiązku pobrania bądź ograniczenia poboru tych należności, udzielanych w trybie art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W kolumnie tej nie wykazuje się skutków finansowych wynikających z ugody zawartej w bankowym postępowaniu ugodowym, a także będących wynikiem orzeczeń wydanych przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze jako organu II instancji. A zatem w kolumnie tej gmina nie wykazuje decyzje wydanych w latach poprzedzających rok, w którym sporządza się sprawozdanie.

PRZYKŁAD

W sprawozdaniu Rb-27S za I i II kwartał 2017 r. gmina nie wykazuje decyzji, które zostały wydane w 2016 r., a dotyczyły odroczenia terminu płatności na I kwartał i II kwartał 2017 r. Decyzje wydane przez organ podatkowy w 2016 r. o odroczeniu terminu płatności lub rozłożeniu na raty zapłaty podatku bądź zaległości podatkowej powinny być wykazane w sprawozdaniu za 2016 r. Natomiast w poszczególnych kwartałach 2017 r. nie są już wykazywane - jednostka jedynie sprawdza, czy podatnik wpłacił zaległość i czy nie stała się należnością wymagalną.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 18 ust. 2 ustawy z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 198; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1609)

● § 3 ust. 1 pkt 11 lit. b załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.10. Udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Nieprawidłowe wykazywanie danych w sprawozdaniu Rb-27S za rok w zakresie kwoty udziałów jednostki samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, otrzymane z centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa w sprawozdaniu Rb-27S za rok wykazuje się następująco:

● w kolumnie "Plan (po zmianach)" - wykazuje się dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach,

● w kolumnie "Należności" - wykazuje się należne udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych; kwoty powinny być zgodne z kwotami wykazanymi przez Ministerstwo Finansów - Departament przekazujący udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w informacji zamieszczonej do 15 lutego roku następującego po roku budżetowym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/, w zakładce: Działalność > Finanse publiczne > Budżet państwa > Informacje budżetowe,

● w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" - wykazuje się przekazane do jednostek samorządu terytorialnego kwoty udziałów tych jednostek we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, należne za okres, którego sprawozdanie dotyczy; kwoty powinny być zgodne z kwotami wykazanymi przez Ministerstwo Finansów - Departament przekazujący udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w informacji zamieszczonej do 15 lutego roku następującego po roku budżetowym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/, w zakładce: Działalność > Finanse publiczne > Budżet państwa > Informacje budżetowe,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" - wykazuje się kwoty udziałów, które wpłynęły na rachunki bankowe jednostek samorządu terytorialnego w okresie sprawozdawczym,

● w kolumnach "Saldo końcowe" - odpowiednio wykazuje się: należności pozostałe do zapłaty, zaległości netto oraz nadpłaty wynikające z rozliczeń budżetu państwa z jednostkami samorządu terytorialnego, z tym że "zaległości netto" i "nadpłaty" powinny być zgodne z kwotami wykazanymi przez Ministerstwo Finansów - Departament przekazujący udziały jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych w informacji zamieszczonej do 15 lutego roku następującego po roku budżetowym na stronie internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mf.gov.pl/, w zakładce: Działalność > Finanse publiczne > Budżet państwa > Informacje budżetowe.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 3 ust. 3 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.11. Dochody z tytułu subwencji ogólnej części oświatowej w sprawozdaniu Rb-27S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Wykazywanie w sprawozdaniu Rb-27S za miesiące kończące kwartał i za rok dochodów z tytułu subwencji ogólnej części oświatowej w kwocie takiej samej w kolumnie "Dochody wykonane" i "Dochody otrzymane".

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Kwota dochodów z tytułu subwencji ogólnej części oświatowej w kolumnie 7 "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" i 8 "Dochody otrzymane" nie może być kwotą równą.

Dochody z tytułu subwencji ogólnej otrzymanej z budżetu państwa wykazuje się w następujący sposób:

● w kolumnie "Plan (po zmianach)" - wykazuje się dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach z tym, że kwoty planowanych dochodów powinny być zgodne z ostatnim zawiadomieniem Ministra Finansów o przyznanych kwotach subwencji ogólnej i jej poszczególnych części,

● w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" - wykazane kwoty powinny być zgodne z kwotami subwencji ogólnej i jej poszczególnych części przekazanymi przez Ministra Finansów,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" - wykazuje się kwoty subwencji ogólnej, które wpłynęły na rachunek bankowy jednostek samorządu terytorialnego w okresie sprawozdawczym.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 3 ust. 4 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.12. Źródła dochodów w sprawozdaniu Rb-27

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie danych w zakresie poszczególnych źródeł dochodów w sprawozdaniu Rb-27 w kolumnie "Należności" za miesiące kończące kwartał i za rok.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W kolumnie "Należności" wykazuje się: salda początkowe (należności pozostałych do zapłaty zmniejszone o nadpłaty), powiększone o kwoty przypisów z tytułu dochodów budżetowych, których pierwotny termin płatności przypada na dany rok budżetowy, po zmniejszeniu o kwoty odpisów. W przypadku gdy kwota nadpłat i odpisów przewyższa kwotę należności pozostałych do zapłaty i przypisów, wówczas różnicę wykazuje się jako liczbę ujemną. Jeżeli dochody budżetowe zostały wykonane bez przypisu należności, a przepisy odrębne nie przewidują przypisu dla tego rodzaju dochodów, w kolumnie "Należności" należy wykazać kwotę zrealizowanych dochodów na podstawie ewidencji analitycznej do konta rachunku bieżącego dochodów jednostki budżetowej powiększone o środki w drodze. Przy czym środki w drodze stanowią wpłaty z tytułu dochodów dokonane w kasie jednostki i nieprzekazane na moment sprawozdawczy na rachunek NBP oraz wpłaty przekazane do banków w ramach zastępczej obsługi kasowej, które nie wpłynęły na rachunek bieżący NBP do końca okresu sprawozdawczego.

W związku z tym w sprawozdaniu Rb-27 w kolumnie "Należności" należy wykazywać dane w okresie sprawozdawczym za miesiące kończące kwartał i za rok w zakresie wszystkich źródeł dochodów.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 9 ust. 2 pkt 2 i 4 załącznika nr 37 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.13. Zaangażowanie w sprawozdaniu Rb-28

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie w sprawozdaniu Rb-28 w kolumnie "Zaangażowanie" danych wynikających z zawartych umów i decyzji, których płatność przypadała na dany rok budżetowy lub mimo występujących wydatków w danym paragrafie.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Jednostki sektora finansów publicznych, zgodnie z art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, mają obowiązek ujmowania wszystkich etapów rozliczeń poprzedzających płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów - także zaangażowanie środków. W rozporządzeniu Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych przewidziano konto pozabilansowe 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego". Z opisu tego konta wynika, że służy ono do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego oraz w planie finansowym niewygasających wydatków budżetowych ujętych do realizacji w danym roku budżetowym.

Natomiast zgodnie z instrukcją określoną w załączniku nr 37 do rozporządzenia o sprawozdawczości budżetowej w kolumnie "Zaangażowanie" wykazuje się kwoty wynikające z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym. Należy zwrócić uwagę, że zaangażowanie jest etapem poprzedzającym dokonanie wydatku, a także obejmuje wartość wydatkowanych kwot w ramach zatwierdzonego planu finansowego wydatków. Zaangażowanie w sprawozdaniu budżetowym Rb-28 należy wykazać na koniec każdego okresu sprawozdawczego zgodnie ze stanem faktycznym.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2013 r. poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1954)

● § 13 ust. 3 pkt 2 załącznika nr 37 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.14. Dotacja celowa w sprawozdaniu Rb-30S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Wykazywanie przez samorządowy zakład budżetowy dotacji celowej na inwestycje oraz kosztów z tego tytułu w sprawozdaniu Rb-30S.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W sprawozdaniu Rb-30S w przychodach nie wykazuje się dotacji celowych na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji. Niemniej jednak należy mieć na uwadze, że jeśli samorządowy zakład budżetowy zaplanuje i otrzyma dotację celową na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji, to powinien ją wykazać, ale tylko i wyłącznie w części D - "Dane uzupełniające" - 1. Informacja o finansowaniu inwestycji samorządowego zakładu budżetowego. Dokonany wydatek inwestycyjny zakład wykazuje w wierszu U100 - Wydatki inwestycyjne, wskazując przy tym źródło finansowania tych wydatków. Jeśli źródło finansowania pochodziło z dotacji celowej, wówczas dane wystąpią w wierszu U202 - Dotacje celowe. W sytuacji gdy samorządowy zakład budżetowy wskaże dane w wierszu U203 - Środki własne, należy pamiętać, aby wykazać te same kwoty w części B - "Koszty i inne obciążenia" w paragrafie 607 "Wydatki inwestycyjne samorządowych zakładów budżetowych" lub 608 "Wydatki na zakupy inwestycyjne samorządowych zakładów budżetowych".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 17 ust. 3 i ust. 4 pkt 1 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015).

3.15. Odpisy amortyzacyjne w sprawozdaniu Rb-30S

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Błędne wykazywanie odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w sprawozdaniu Rb-30S za miesiące kończące kwartał i za rok w paragrafie 4720.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Zgodnie ze wzorem sprawozdania Rb-30S w części B - "Koszty i inne obciążenia" występuje wiersz I 110 (odpisy amortyzacyjne), w którym należy wykazać odpis amortyzacyjny od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych otrzymanych nieodpłatnie przez samorządowy zakład budżetowy, a także od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, na sfinansowanie których samorządowy zakład budżetowy otrzymał środki pieniężne. Natomiast w wierszu T 140 (odpisy amortyzacyjne) należy wykazać odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zakupionych ze środków własnych.

Reasumując należy stwierdzić, że w sprawozdaniu Rb-30S w części B nie może wystąpić paragraf 472 "Amortyzacja" z odpowiednią czwartą cyfrą.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 17 ust. 3 pkt 2 lit. b załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)

3.16. Zobowiązania z tytułu zakupu na raty w sprawozdaniu Rb-Z

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie w sprawozdaniu Rb-Z w wierszu "Kredyty i pożyczki" zakupów dokonanych na raty (np. zakupu na raty telefonu).

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Stosownie do zapisów instrukcji określonej w załączniku nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych (§ 2 ust. 1 pkt 2) kredyty i pożyczki to zobowiązania wynikające z:

● zaciągniętych kredytów i pożyczek,

● umów sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach (tzw. sprzedaż na raty),

● umów leasingu zawartych z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy (tzw. leasing finansowy),

● umów nienazwanych o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu,

● umów o partnerstwie publiczno-prywatnym, w przypadku gdy umowa ta ma wpływ na poziom długu publicznego,

● papierów wartościowych, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny), z wyłączeniem akcji oraz innych papierów udziałowych.

Natomiast do kredytów i pożyczek nie zalicza się zobowiązań krótkoterminowych wynikających z umów nienazwanych, powstających w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawców lub producentów odroczenia terminu zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót (tzw. kredyt handlowy).

W związku z tym wszelkie zakupy na raty zalicza się do kategorii "kredyty i pożyczki", np.:

● zakup aparatu telefonicznego (płatność przez 12 miesięcy),

● wyposażenie sali komputerowej w szkole - zakup sprzętu komputerowego (płatne w 12 równych ratach),

● zakup gruntu (płatne przez 5 lat),

● zakup budynku (płatne przez 4 lata),

● zakup samochodu (płatne przez 2 lata).

W tych wszystkich wymienionych przypadkach mamy do czynienia z umowami sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach (tzw. sprzedaż na raty). W poszczególnych okresach sprawozdawczych powinny zostać wykazane w wierszu E2. "Kredyty i pożyczki".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 2 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.17. Zobowiązania krótkoterminowe lub długoterminowe w sprawozdaniu Rb-Z

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Błędne wykazywanie w sprawozdaniu Rb-Z zobowiązań w wierszach "Krótkoterminowe" lub "Długoterminowe".

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Przez pojęcie "zobowiązania długoterminowe" należy rozumieć zadłużenie, którego pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok. Pierwotny termin zapadalności to termin wynikający z umowy, do końca którego dłużnik zobowiązał się spłacić dane zobowiązanie, niezależnie od harmonogramu spłat. Należy również mieć na uwadze, że według pierwotnego terminu zapadalności klasyfikuje się zobowiązania na podstawie terminu ostatecznej spłaty względem terminu powstania zobowiązania. Jeżeli zobowiązanie jest spłacane w ratach, do ustalenia zapadalności bierze się pod uwagę datę spłaty ostatniej raty.

PRZYKŁAD

1. Gmina zaciągnęła kredyt 20 marca 2016 r. w banku komercyjnym z terminem spłaty ostatniej raty 30 stycznia 2017 r. - jest to zobowiązanie krótkoterminowe, które należy wykazać w wierszu E2.1. "Krótkoterminowe".

2. Samorządowa instytucja kultury zaciągnęła kredyt 15 maja 2016 r. w banku komercyjnym z terminem spłaty ostatniej raty 30 grudnia 2017 r. - jest to zobowiązanie długoterminowe, które należy wykazać w wierszu E2.2. "Długoterminowe".

PODSTAWA PRAWNA:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.18. Zobowiązania zrestrukturyzowane w sprawozdaniu Rb-Z

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie w sprawozdaniu Rb-Z w części D zobowiązań zrestrukturyzowanych z terminem spłaty nieprzekraczającym roku (jednostka ponosiła dodatkowe koszty finansowe z tym związane).

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W części D sprawozdania Rb-Z dotyczącej danych o krótkoterminowych zobowiązaniach wynikających z umów nienazwanych związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych wykazuje się w wierszach A i B krótkoterminowe zobowiązania według wartości nominalnej wynikające z umów nienazwanych dotyczących zrestrukturyzowanych lub przejętych przez instytucje finansowe kredytów handlowych, przez które rozumie się krótkoterminowe zobowiązania powstające w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawców lub producentów odroczenia terminu zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót budowlanych. Są to zobowiązania, które nie są wykazywane w części A. Należy zwrócić uwagę, że kredyt handlowy uważa się za zrestrukturyzowany wtedy, gdy jest podpisywana nowa umowa (zmiana umowy pierwotnej) pomiędzy stronami zmieniająca główne cechy ekonomiczne istniejącego zobowiązania do zapłaty o odroczonym terminie, do których należy zaliczyć oprocentowanie lub czas spłaty zobowiązań, ale które nie są ograniczone jedynie do prostego wydłużenia pierwotnego terminu spłaty, w tym uzgodnienia bez dodatkowych odsetek czy dyskonta, nowego harmonogramu spłat, nieprzekraczającego jednego roku liczonego od pierwotnego terminu spłaty. W związku z tym w sytuacji gdy jednostka sektora finansów publicznych podpisze aneks do umowy pierwotnej i odroczy termin zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót budowlanych i nie przekroczy jednego roku liczonego od pierwotnego terminu spłaty, ale poniesie dodatkowe koszty, np. odsetki, wówczas takie zobowiązanie należy wykazać w części D - Dane o krótkoterminowych zobowiązaniach wynikających z umów nienazwanych związanych z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych w wierszu B. "Krótkoterminowe zobowiązania zrestrukturyzowane".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 9 ust. 1 i 3 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.19. Klasyfikowanie dłużników i wierzycieli w sprawozdaniu Rb-N i Rb-Z

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Nieprawidłowe klasyfikowanie dłużników i wierzycieli w poszczególnych kolumnach sprawozdania Rb-N i Rb-Z.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W układzie podmiotowym sprawozdania Rb-N i Rb-Z prezentowane są zobowiązania i należności wobec następujących wierzycieli i dłużników:

1) jednostek należących do sektora finansów publicznych, w tym wobec:

● grupy I, obejmującej organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, państwowe jednostki budżetowe oraz państwowe fundusze celowe tworzone na podstawie odrębnych ustaw, z wyłączeniem funduszy wskazanych w grupie IV,

● grupy II, obejmującej agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, uczelnie publiczne, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nadzorowane przez ministrów, centralne organy administracji rządowej, wojewodów i uczelnie medyczne, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, państwowe instytucje kultury, państwowe instytucje filmowe oraz inne państwowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem przedsiębiorstw państwowych, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego,

● grupy III, obejmującej jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nadzorowane przez jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury oraz samorządowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem banków i spółek prawa handlowego,

● grupy IV, obejmującej Zakład Ubezpieczeń Społecznych i fundusze zarządzane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Narodowy Fundusz Zdrowia;

2) banku centralnego - rozumianego jako Narodowy Bank Polski;

3) banków - rozumianych jako banki z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (banki państwowe, banki spółdzielcze, banki w formie spółek akcyjnych);

4) pozostałych krajowych instytucji finansowych - rozumianych jako jednostki, których główną działalnością jest pośrednictwo finansowe (przy równoczesnym zaciąganiu zobowiązań na własny rachunek w wyniku przeprowadzania transakcji finansowych), z wyłączeniem banków, oraz jednostki świadczące usługi pomocnicze w stosunku do pośrednictwa finansowego. Do tej grupy podmiotów zalicza się w szczególności fundusz inwestycyjny, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, narodowy fundusz inwestycyjny, zakład ubezpieczeń, towarzystwo emerytalne, fundusz emerytalny, dom maklerski, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

5) przedsiębiorstw niefinansowych - rozumianych jako jednostki, których główną działalnością jest produkcja dóbr i obrót dobrami lub świadczenie usług niefinansowych, w szczególności przedsiębiorstwa państwowe, spółki, spółdzielnie, oddziały przedsiębiorców zagranicznych, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek zatrudniające powyżej 9 osób, grupy producenckie, niepubliczne szkoły wyższe, spółki prowadzące działalność leczniczą, agencje (z wyjątkiem agencji wykonawczych). Przy obliczaniu zatrudnienia uwzględnia się etaty w pełnym oraz niepełnym wymiarze czasu pracy na koniec danego okresu sprawozdawczego. W przypadku braku wyczerpujących informacji na temat przynależności kontrahenta do danej grupy wierzycieli dopuszcza się dokonywanie szacunków w tym zakresie;

6) gospodarstw domowych - rozumianych jako osoby lub grupy osób będące konsumentami lub producentami rynkowymi wyrobów i usług. Do tego sektora zaliczane są osoby fizyczne, w tym osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek zatrudniające do 9 osób włącznie oraz rolnicy indywidualni, szkoły niepubliczne prowadzone przez osoby fizyczne, o ile zatrudniają do 9 osób włącznie (bez względu na wymiar etatu) na koniec danego okresu sprawozdawczego. Kategoria ta obejmuje również zobowiązania wobec osób fizycznych zatrudnionych w jednostce sporządzającej sprawozdanie. W przypadku braku wyczerpujących informacji na temat przynależności do danej grupy wierzycieli dopuszcza się dokonywanie szacunków w tym zakresie;

7) instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych - rozumianych jako instytucje niekomercyjne stanowiące odrębne jednostki organizacyjne, działające na rzecz gospodarstw domowych i będące prywatnymi pozostałymi producentami nierynkowymi. Sektor ten obejmuje związki zawodowe, fundacje, stowarzyszenia, partie polityczne, kościoły lub związki wyznaniowe mające uregulowane stosunki z Rzeczpospolitą Polską oraz kluby społeczne, kluby kultury, rekreacyjne i sportowe, instytucje dobroczynne i inne organizacje społeczne oraz zawodowe finansowane z dobrowolnych wpłat pieniężnych lub w naturze od innych jednostek instytucjonalnych;

8) wierzycieli zagranicznych - rozumianych jako nierezydenci będący osobami fizycznymi mającymi miejsce zamieszkania za granicą oraz osobami prawnymi mającymi siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu. Nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów, a także obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych;

9) podmiotów należących do strefy euro - rozumianych jako nierezydenci mający siedzibę lub miejsce zamieszkania w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w którym obowiązującym środkiem płatniczym jest euro;

10) pozostałych podmiotów zagranicznych - rozumianych jako nierezydenci mający miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą w innym państwie niż w państwie członkowskim Unii Europejskiej, o którym mowa w pkt 9.

Jednostki sektora finansów publicznych przed wykazaniem poszczególnych dłużników i wierzycieli muszą analizować ich formy organizacyjne - w innym przypadku nie jest możliwe prawidłowe przypisanie danego dłużnika czy wierzyciela do odpowiedniej kolumny. Należy również zwrócić uwagę na wymóg § 15 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, który nakazuje, aby zakładowy plan kont zapewniał możliwość sporządzenia sprawozdań finansowych, sprawozdań budżetowych lub innych sprawozdań określonych w odrębnych przepisach.

PODSTAWY PRAWNE:

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● § 15 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2013 r. poz. 289; ost zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1954)

3.20. Należności z tytułu sprzedaży na raty w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Niewykazywanie w sprawozdaniu Rb-N należności z tytułu sprzedaży na raty w wierszu "Pożyczki", lecz w innym niewłaściwym wierszu sprawozdania.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Przez pojęcie "pożyczka" należy rozumieć wartość należności wynikających z udzielonych kredytów i pożyczek, jak również z umów leasingu finansowego oraz sprzedaży na raty. W tej kategorii mieszczą się również papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny), z wyłączeniem papierów udziałowych. Z kategorii tej są natomiast wyłączone udzielone kredyty handlowe, czyli zobowiązania powstające w wyniku bezpośredniego udzielenia kredytu (przez dostawców lub producentów) na transakcje dotyczące wyrobów i usług o terminie spłaty nieprzekraczającym roku. A zatem np. jeśli jednostka samorządu terytorialnego dokona sprzedaży na raty mieszkania komunalnego, gruntu czy też budynku, należności z tego tytułu powinna wykazywać w wierszu N2. "Pożyczki", z podziałem na krótko- i długoterminowe. Należy przy tym zaznaczyć, że należności długoterminowe to należności, których pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok, a pierwotny termin zapadalności to termin wynikający z umowy, do końca którego dłużnik zobowiązał się spłacić dane zobowiązanie, niezależnie od harmonogramu spłat.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.21. Środki ZFŚS w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Ujmowanie środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w sprawozdaniu Rb-N.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Sprawozdanie Rb-N nie dotyczy środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (ZFŚS). W związku z tym nie należy ujmować w nim należności tego funduszu ani stanu środków na rachunku ZFŚS. A tym samym jednostki sektora finansów publicznych w sprawozdaniu Rb-N nie wykazują środków pieniężnych w kasie, na rachunku bankowym, czy też należności tego funduszu.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 12 ust. 7 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.22. Należności wymagalne w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Nieprawidłowe wykazywanie należności wymagalnych w sprawozdaniu Rb-N.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Wymagalne należności to wartość wszystkich bezspornych należności, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Są to należności wynikające głównie z dostaw towarów i usług (np. niezapłaconych w terminie faktur), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji. Kategoria ta nie obejmuje należności wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów, depozytów, odsetek od wymagalnych należności czy też innych należności ubocznych. W sytuacji, w której zostanie zawarta ugoda pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem i należność uprzednio wymagalna zostanie zrestrukturyzowana (tj. wierzyciel wyznaczy nowy harmonogram spłat), należność przestaje być wymagalna i nie podlega wykazaniu w wierszu N4.

W sytuacji gdy termin spłaty zrestrukturyzowanej należności wykracza poza jeden rok, licząc od pierwotnego terminu spłaty, taka należność może spełniać przesłanki umowy nienazwanej podobnej w skutkach ekonomicznych do umowy pożyczki lub kredytu i być zakwalifikowana do kategorii pożyczki. Należność staje się wymagalna, licząc od dnia następnego po upływie terminu płatności wskazanego w dokumencie zapłaty lub zapisanego w umowie.

PRZYKŁAD

Jeśli na umowie lub fakturze widnieje termin płatności do 30 września 2016 r., należność ta nie powinna być wykazana w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N4. "Należności wymagalne" w okresie sprawozdawczym za III kwartał 2016 r., ponieważ należność staje się wymagalna z dniem następującym po upływie terminu płatności wskazanym w dokumencie zapłaty lub zapisanym w umowie, czyli 1 października 2016 r. W związku z tym należność ta powinna zostać wykazana w wierszu N5. "Pozostałe należności".

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 5 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.23. Nadpłaty w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Wykazywanie nadpłat podatku dochodowego od osób fizycznych i nadpłat VAT w sprawozdania Rb-N w wierszu N5.2, gdzie nie powinny znaleźć się takie dane.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: W wierszu N5.2. "Z tytułu podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne" wykazuje się łączną wartość bezspornych należności z tytułu podatków i składek na ubezpieczenia społeczne. Wypełniają jedynie jednostki, dla których te tytuły stanowią źródło dochodów. Wszelkie inne należności z tych tytułów, powstałe wskutek rozliczeń, w tym nadpłat na rzecz jednostki, która jest jedynie ich płatnikiem, należy wykazać w wierszu N5.3 "Z tytułu innych niż wymienione powyżej".

W jednostkach, w których podatki i składki na ubezpieczenie społeczne nie stanowią źródła dochodów, a należność występuje na skutek nadpłaty na rzecz jednostki, która jest jedynie ich płatnikiem, dane należy wykazać w wierszu N5.3. A tym samym nadpłatę podatku dochodowego od osób fizycznych, nadpłatę VAT czy też składek ZUS jednostka powinna wykazać w wierszu N5.3.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 14 pkt 16 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

3.24. Należności wymagalne wraz z odsetkami w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Ujmowanie w sprawozdaniu Rb-N należności wymagalnych wraz z odsetkami.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Do obliczenia wartości nominalnej należności stosuje się odpowiednio rozporządzenie wydane na podstawie art. 73 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych - aktualnie jest to rozporządzenie Ministra Finansów z 30 marca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji. Do wartości nominalnej należności nie należy doliczać odsetek, opłaty prolongacyjnej i innych należności ubocznych. W związku z tym jednostki sektora finansów publicznych ani w wierszu, N4. ani w N5. do wartości nominalnej należności nie powinny doliczać odsetek, opłaty prolongacyjnej i innych należności ubocznych, np. kosztów upomnień.

PODSTAWY PRAWNE:

● art. 73 ust. 5 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870)

● § 12 pkt 4 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

● rozporządzenie Ministra Finansów z 30 marca 2010 r. w sprawie szczegółowego sposobu ustalania wartości zobowiązań zaliczanych do państwowego długu publicznego, długu Skarbu Państwa, wartości zobowiązań z tytułu poręczeń i gwarancji (Dz.U. Nr 57, poz. 366)

3.25. Środki pieniężne w kasie w sprawozdaniu Rb-N

NIEPRAWIDŁOWOŚĆ: Ujmowanie środków pieniężnych w kasie przez samorządowe jednostki w sprawozdaniu Rb-N w kolumnie innej niż kolumna 7 - grupa III.

PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE: Kategoria "gotówka" obejmuje stan gotówki w kasie jednostki wraz z pogotowiem kasowym. Wartość tych aktywów finansowych należy zaprezentować w grupie jednostek, do której należy jednostka sporządzająca sprawozdanie. W układzie podmiotowym sprawozdania Rb-N prezentowane są należności m.in. od dłużników z grupy III, która obejmuje jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej nadzorowane przez jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury oraz samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem banków i spółek prawa handlowego. W związku z tym wszystkie jednostki samorządowe powinny wykazywać wartość nominalną gotówki w kasie jednostki według stanu na dzień sprawozdawczy w wierszu N3.1 "Gotówka" w kolumnie 7 - grupa III, do której należą te jednostki. Tą kategorią nie są objęte środki finansowe zdeponowane na rachunkach bankowych.

PODSTAWA PRAWNA:

● § 13 ust. 1 pkt 3, § 13 ust. 2 pkt 1 lit. c załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

4. Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w zakresie sprawozdawczości

W trakcie sporządzania sprawozdań w poszczególnych okresach sprawozdawczych jednostki napotykają na różne wątpliwości w zakresie wykazania danych w odpowiednich sprawozdaniach. Wynika to z faktu, że w praktyce mamy niejednokrotnie styczność z sytuacjami, których nie dało się przewidzieć w trakcie tworzenia przepisów, a w związku z tym przepisy nie wskazują wprost, w jaki sposób należy ująć odpowiednie dane. Tym samym pomocne stają się interpretacje wydane przez Ministerstwo Finansów na zadawane pytania.

4.1. Zasady ujmowania wpłat dokonywanych gotówką w placówce pocztowej w sprawozdaniu Rb-27S

Pismo MF: (...) w sprawie wykazywania w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych jednostki samorządu terytorialnego dochodów w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" oraz w kolumnie "Dochody otrzymane" - Ministerstwo Finansów informuje:

Jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostki budżetowe, podległe jednostce samorządu terytorialnego, są zobowiązane do sporządzania jednostkowych sprawozdań Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych stosownie do zasad określonych w instrukcji, stanowiącej załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2014 r. poz. 119) [Przypis redakcji: obecnie - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015].

Sprawozdanie Rb-27S z tytułu podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych, pobieranych przez jednostki samorządu terytorialnego, sporządza się na podstawie danych księgowości podatkowej.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 4 i pkt 5 instrukcji, w jednostkowym sprawozdaniu Rb-27S:

● w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" - wykazuje się dochody wykonane na podstawie ewidencji analitycznej do rachunku bieżącego - subkonto dochodów oraz do kasy jednostki i zapłaconych kartą płatniczą,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" - wykazuje się kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym.

W kolumnie "Dochody otrzymane" zbiorczego sprawozdania Rb-27S powinny być wykazane kwoty dochodów wynikające z faktycznie otrzymanych na rachunek bieżący - subkonto dochodów środków, tj. zrealizowane kasowo. Zatem wpłata (...) dokonana przez podatnika gotówką w placówce pocztowej w grudniu 2014 r., która wpłynęła na rachunek bieżący jednostki samorządu terytorialnego w 2015 r., powinna być ujęta w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" sprawozdania Rb-27S za 2014 r. oraz w kolumnie "Dochody otrzymane" sprawozdania Rb-27S, sporządzonego za okres sprawozdawczy 2015 r.

Pismo Ministerstwa Finansów z 7 października 2015 r., znak: ST2.4763.26.2015

4.2. Skutki decyzji umorzeniowych wykazywanych w rejestrach przypisów i odpisów w sprawozdaniu Rb-27S

Pismo MF: (...) w sprawie ujmowania, w sprawozdaniu Rb-27S miesięcznym/rocznym z wykonania dochodów budżetowych jednostek samorządu terytorialnego, w kolumnie 14, skutków decyzji umorzeniowych wykazywanych w rejestrach przypisów i odpisów - Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:

Jednostki samorządu terytorialnego, jako organy podatkowe, upoważnione są do określania, ustalania oraz pobierania podatków lokalnych, które zaliczane są do dochodów budżetu jednostki. Do stosowania ulg, tj. umarzania i rozkładania na raty zobowiązań podatkowych, zastosowanie mają przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) [Przypis redakcji: obecnie - j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 z późn.zm.].

Zgodnie z § 4 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 142, poz. 1020 ze zm.) [Przypis redakcji: obecnie rozporządzenie Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego - Dz.U. Nr 208 poz. 1375], do udokumentowania przypisów lub odpisów służą m.in. decyzje. Ujęcie decyzji w rejestrach przypisów i odpisów powinno następować po doręczeniu podatnikowi, zgodnie z art. 212 Ordynacji podatkowej. Natomiast decyzje umorzeniowe, wydane na podstawie art. 67d tej ustawy, wiążą organ podatkowy od chwili ich wydania. Decyzje te stanowią podstawę dokonania odpisu na koncie podatkowym podatnika.

W przypadku, gdy decyzja umorzeniowa (nieostateczna), na skutek odwołania podatnika, zostanie uchylona przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze, zdarzenie to należy ująć w księgach rachunkowych poprzez dokonanie przypisu kwoty uprzednio odpisanej na podstawie decyzji umorzeniowej.

Zatem, jeżeli na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa, wydana została przez organ podatkowy gminy decyzja dotycząca umorzenia w podatkach i opłatach stanowiących dochód gminy, wówczas skutki finansowe takiej decyzji powinny być ujęte w kolumnie 14 sprawozdania Rb-27S w wysokości zgodnej z rejestrem przypisów i odpisów, stosownie do zasad, określonych przepisami § 3 ust. 1 pkt 11 instrukcji, stanowiącej załącznik nr 34 do rozporządzenia Ministra Finansów z 27 czerwca 2006 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. Nr 115, poz. 781 z późn.zm.) [Przypis redakcji: obecnie - załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015)].

Pismo Ministerstwa Finansów z 7 kwietnia 2009 r., znak: ST2-4834-15/SZH/2009/64

4.3. Skutki wynikające z deklaracji złożonych przez podatnika za lata ubiegłe w sprawozdaniu Rb-27S

Pismo MF: (...) w sprawie sposobu wykazywania w sprawozdaniach Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych samorządowej jednostki budżetowej i jednostki samorządu terytorialnego oraz Rb-PDP z wykonania dochodów podatkowych gminy i miasta na prawach powiatu skutków wynikających z deklaracji w sprawie podatku od nieruchomości, złożonych przez podatnika w roku 2016, za lata 2013-2015 - Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje.

Obowiązek złożenia deklaracji na podatek od nieruchomości na dany rok podatkowy wynika z art. 6 ust. 9 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 716). Zgodnie z tym przepisem deklarację należy złożyć organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania w terminie do dnia 31 stycznia, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Deklaracja jest deklaracją na dany rok podatkowy, a podatek obliczony w tej deklaracji jest podatkiem do zapłaty - zgodnie z art. 21 § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa. Ponadto, w myśl art. 21 § 1 pkt 1 zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa wiąże powstanie takiego zobowiązania.

Jednostki samorządu terytorialnego sporządzają sprawozdania Rb-27S oraz Rb-PDP (oraz ich korekty) stosownie do zasad określonych przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015), zgodnie z ustalonym wzorem i w terminach wskazanych w tym rozporządzeniu.

W Instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego, stanowiącej załącznik nr 39 do ww. rozporządzenia w § 3 ust. 1 pkt 12 określono, że skutki finansowe obniżenia górnych stawek podatków, udzielonych ulg i zwolnień (bez ulg i zwolnień ustawowych) oraz decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa obliczonych za okres sprawozdawczy, dotyczące korekt deklaracji na podatek za lata ubiegłe, wykazuje się w sprawozdaniu Rb-27S za okresy sprawozdawcze w roku, w którym otrzymano od podatników korekty deklaracji.

Z kolei w § 8 ust. 3 instrukcji sporządzania sprawozdań budżetowych w zakresie budżetów jednostek samorządu terytorialnego określono, że kwoty, dotyczące skutków obniżenia górnych stawek podatków, skutków udzielonych ulg i zwolnień oraz skutków decyzji wydanych przez organ podatkowy na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa obliczonych za okres sprawozdawczy - wykazane w odpowiednich kolumnach sprawozdania Rb-PDP, powinny być zgodne z odpowiadającymi tym kwotom skutkami, wykazanymi w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów samorządowych jednostek budżetowych i jednostek samorządu terytorialnego, odpowiednio do przepisów rozporządzenia.

Mając na uwadze wymóg art. 20 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047) dotyczący wprowadzania do ksiąg rachunkowych każdego zdarzenia, które nastąpiło w okresie sprawozdawczym oraz przepisu § 9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej, zgodnie z którym kwoty wykazane w sprawozdaniach powinny być zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej, skutki finansowe wynikające z deklaracji na podatek od nieruchomości za lata 2013-2015 złożone przez podatnika w 2016 r. wykazuje się w sprawozdaniu Rb-27S za okresy sprawozdawcze w roku 2016 (w roku tym bowiem zostały złożone przez podatnika deklaracje dotyczące lat ubiegłych).

Pismo Ministerstwa Finansów z 4 sierpnia 2016 r., znak: ST2.4761.17.2016

4.4. Ujmowanie dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego w sprawozdaniach Rb-27S po zmianach

Pytanie jednostki: Miasto Bielsko-Biała zwraca się z prośbą o wyjaśnienie wątpliwości związanych z wykazywaniem przez jednostkę samorządu terytorialnego w sprawozdaniu Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych danych w zakresie dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, począwszy od I kwartału 2016 r.

Jednostki samorządu terytorialnego sporządzają sprawozdanie Rb-27S z wykonania planu dochodów budżetowych zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Instrukcja do sporządzania tego sprawozdania została określona w załączniku nr 39 do ww. rozporządzenia.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z 31 marca 2016 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie sprawozdawczości budżetowej, w załączniku nr 39 zmieniono między innymi zapisy § 3 ust. 1a. Zgodnie z nowym jego brzmieniem, w sprawozdaniach za marzec, czerwiec, wrzesień i rok budżetowy, dane do sprawozdania Rb-27S powinny być zgodne z danymi wykazanymi w informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym w zakresie dochodów budżetowych pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego:

1) z tytułu podatków i opłat - w kolumnach "Należności", "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" i "zaległości netto",

2) z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób prawnych - w kolumnach "Należności" i "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)".

Inne kolumny sprawozdania, tj. "Plan (po zmianach), "Dochody otrzymane" i "Należności pozostałe do zapłaty ogółem" zostały również opisane w instrukcji. Nie zostało natomiast w niej uregulowane, co należy wykazywać w kolumnie "nadpłaty" (z tytułu podatków i opłat) oraz w kolumnie "zaległości netto" i "nadpłaty" (z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób prawnych).

Zapisy § 9 ust. 2 rozporządzenia w sprawie sprawozdawczości budżetowej stanowią natomiast, że kwoty wykazane w sprawozdaniach powinny być zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej.

Powstaje zatem pytanie, czy w związku z postanowieniami § 3 ust. 1a pkt 1 i 2 należy wykazywać bądź nie wykazywać w sprawozdaniu Rb-27S odpowiednio "nadpłat" oraz "zaległości netto" i "nadpłat" w zakresie dochodów pobieranych przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Z uwagi na to, że dane do ww. kolumn sprawozdania muszą być zgodne z ewidencją księgową, proszę o wskazanie, z jakich kont powinny one wynikać?

Bardzo prosimy o zajęcie stanowiska w powyższej sprawie.

Pismo MF: (...) Dochody budżetowe pobierane przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego należy wykazać w sposób określony w § 2 ust. 3 oraz § 3 ust. la pkt 1 i 2 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1015).

Jednostki samorządu terytorialnego w sprawozdaniach jednostkowych sporządzanych za miesiące: styczeń, luty, kwiecień, maj, lipiec, sierpień, październik, listopad oraz grudzień - w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" - wykazują dochody budżetowe, pobrane przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, w wysokości otrzymanych wpływów na rachunek bieżący.

● Dochody budżetowe pobierane przez urzędy skarbowe na rzecz jednostki samorządu terytorialnego z tytułu podatków i opłat wykazuje się w sprawozdaniach Rb-27S za miesiące: marzec, czerwiec, wrzesień oraz za rok budżetowy w sposób następujący:

● w kolumnie "Plan (po zmianach)" wykazuje się dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach,

● w kolumnach: "Należności", "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)", "zaległości netto" wykazuje się dane zgodnie z danymi wykazanymi w informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do: 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" wykazuje się kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty,

● w kolumnie "należności pozostałe do zapłaty" wykazuje się kwoty stanowiące różnicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie "Należności" oraz kwotami wykazanymi w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)".

Dochody budżetowe z tytułu udziału jednostek samorządu terytorialnego w podatku dochodowym od osób prawnych wykazuje się w sprawozdaniach za miesiące: marzec, czerwiec, wrzesień i rok budżetowy w sposób następujący:

● w kolumnie "Plan (po zmianach)" wykazuje się dane o planowanych dochodach, zgodnie z planem po ewentualnych zmianach,

● w kolumnach: "Należności" oraz "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)" wykazuje się dane zgodnie z danymi wykazanymi w informacji udostępnionej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w dziale: Finanse publiczne. Budżet państwa, odpowiednio do: 15 kwietnia, 15 lipca, 15 października danego roku budżetowego i 10 lutego roku następującego po roku budżetowym,

● w kolumnie "Dochody otrzymane" wykazuje się kwoty dochodów otrzymanych na rachunek bankowy jednostki w okresie sprawozdawczym, pomniejszone o dokonane zwroty,

● w kolumnie "należności pozostałe do zapłaty" wykazuje się kwoty stanowiące różnicę pomiędzy kwotami wykazanymi w kolumnie "Należności" oraz kwotami wykazanymi w kolumnie "Dochody wykonane (wpływy minus zwroty)".

Przepisy § 3 ust. la pkt 1 i 2 załącznika nr 39 do ww. rozporządzenia określają sposób prezentacji danych w kolumnach sprawozdania Rb-27S. Z przepisów tych nie wynika, że należy wypełniać kolumny inne niż wskazane.

Pismo Ministerstwa Finansów z 25 sierpnia 2016 r., znak: ST2.4761.19.2016

Redakcja PORADNIKA Rachunkowości Budżetowej serdecznie dziękuje Panu Prezydentowi Miasta Bielsko-Biała oraz Skarbnikowi za udostępnienie powyższego pisma skierowanego do MF.

4.5. Zasady ujmowania w księgach rachunkowych i w sprawozdaniach  Rb-28/Rb-28S zaangażowania wydatków

Pytanie redakcji PRB: Jednostki sektora finansów publicznych, na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885 z późn.zm.), mają obowiązek ujmowania wszystkich etapów rozliczeń poprzedzających płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów - także zaangażowanie środków.

Do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych m.in. w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego służy konto pozabilansowe 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego". Z opisu tego konta, zawartego w rozporządzeniu Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont (...), wynika, że na koniec roku konto to nie wykazuje salda, a to oznacza, że zaangażowanie wydatków roku bieżącego na koniec roku nie występuje. Ponadto opis konta 998 nie precyzuje, jakim saldem zamyka się to konto na koniec poszczególnych miesięcy roku budżetowego i co to saldo oznacza. W chwili zawarcia umowy jej wartość stanowi w całości zaangażowanie wydatków budżetowych, a w przypadku częściowego zrealizowania umowy - zaangażowanie odpowiada wartości niezrealizowanej części umowy. Po wykonaniu umowy i poniesieniu wydatków związanych z tą umową zaangażowanie wydatków ma wartość zerową. W związku z tym powstaje wątpliwość dotycząca danych podawanych odpowiednio w sprawozdaniach: Rb-28/Rb-28S w kolumnie "Zaangażowanie", gdzie zgodnie z instrukcjami ich sporządzania zawartymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (załącznik nr 37 i 39) wykazuje się tu kwoty wynikające z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym.

W poprzednim stanie prawnym był jasny zapis, że w kolumnie "Zaangażowanie" wykazuje się zaangażowanie planu wydatków budżetowych roku bieżącego na podstawie obrotów strony Ma konta 998.

Wątpliwości występują także w zakresie ewidencji zaangażowania wydatków - czy prawidłowe jest przyjęcie zasady kwartalnej ewidencji zaangażowania na ostatni dzień każdego kwartału? Czy wysokość zaangażowania może przekraczać plan finansowy? Czy zaangażowanie na koniec roku musi być bezwzględnie równe wydatkom wykonanym, czy może być większe w stosunku do planu o zobowiązania przyszłego roku? Czy w przypadku wydatków dotyczących wynagrodzeń i pochodnych w polityce rachunkowości można przyjąć zapis, że za zaangażowanie uznaje się plan wydatków ujęty w planie finansowym jednostki?

Pismo MF: W sprawozdaniach miesięcznych i sprawozdaniu rocznym Rb-28 z wykonania planu wydatków budżetu państwa należy wykazywać dane w zakresie zaangażowania.

W kolumnie 7 "Zaangażowanie" powinny być wykazywane kwoty wynikające z umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie powoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym, bez względu na to, czy środki na ten cel są ujęte w planie czy też na moment sprawozdawczy jeszcze nie. Co do zasady, podejmując zobowiązanie prawne zaangażowania wydatków, powinno być zapewnione źródło finansowania, co w większości przypadków oznacza ujęcie tych wydatków w planie jednostki. Niemniej są przypadki zgodne z obowiązującymi przepisami, gdy dysponent środków budżetu państwa jest upoważniony do podejmowania zobowiązań prawnych angażujących środki budżetowe jeszcze przed zmianą planu.

Zaangażowanie w sprawozdaniu budżetowym Rb-28 należy wykazać na koniec każdego okresu sprawozdawczego zgodnie ze stanem faktycznym. Na koniec roku budżetowego wartość zaangażowania nie powinna przekraczać limitu wydatków określonych w planie finansowym jednostki budżetowej i powinna, co do zasady, być równa poniesionym wydatkom.

Jednocześnie informuję, że zaangażowanie jest etapem poprzedzającym dokonanie wydatku, a także obejmuje wartość wydatkowanych kwot w ramach zatwierdzonego planu finansowego wydatków.

Sprawozdanie Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego sporządza się narastająco za kolejne miesiące roku budżetowego.

Natomiast samorządowe jednostki budżetowe, gminy, miasta na prawach powiatu, powiaty i samorządy województw oraz związki jednostek samorządu terytorialnego sprawozdania jednostkowe Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych za miesiące: styczeń, luty, kwiecień, maj, lipiec, sierpień, październik, listopad oraz grudzień wypełniają tylko w zakresie wydatków planowanych i wykonanych.

Jednostki budżetowe zobowiązane zostały do prowadzenia ewidencji księgowej, uwzględniającej wszystkie etapy rozliczeń poprzedzające płatność dochodów i wydatków, a w zakresie wydatków i kosztów - również zaangażowanie środków, które oznacza prawne zaangażowanie środków ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego. Zaangażowanie jest etapem poprzedzającym dokonanie wydatku, a także obejmuje wartość wydatkowanych kwot w ramach zatwierdzonego planu finansowego wydatków. Dlatego wartość zaangażowania nie może przekraczać limitu wydatków określonego w planie finansowym jednostki budżetowej.

Jednocześnie należy odróżnić zaangażowanie od zobowiązania, które oznacza wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki (art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości). Zaangażowanie natomiast poprzedza powstanie zobowiązania oraz wydatku. Podkreślenia wymaga fakt, iż zaangażowanie środków, poprzedzające dokonanie wydatków, ujmuje się na kontach ewidencji pozabilansowej jednostki, co nie powoduje powstawania zobowiązań mających odzwierciedlenie w jej ewidencji bilansowej.

Do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej służy konto 998 "Zaangażowanie wydatków budżetowych roku bieżącego" ujęte w załączniku nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wynika z opisu do tego konta, służy ono do ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych ujętych w planie finansowym jednostki budżetowej danego roku budżetowego oraz w planie finansowym niewygasających wydatków budżetowych ujętych do realizacji w danym roku budżetowym. Na stronie Wn tego konta ujmuje się równowartość sfinansowanych wydatków budżetowych w danym roku budżetowym, a także równowartość zaangażowanych wydatków, które będą obciążały wydatki roku następnego. Natomiast na stronie Ma ujmuje się zaangażowanie wydatków, czyli wartość umów, decyzji i innych postanowień, których wykonanie spowoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych w roku bieżącym.

Ewidencja szczegółowa do konta 998 prowadzona jest według podziałek klasyfikacyjnych planu finansowego, z wyodrębnieniem planu niewygasających wydatków.

Odpowiedź Ministerstwa Finansów z 4 lipca 2016 r.

4.6. Interpretacja przepisów ustawy o finansach publicznych dotyczących pojęcia "wolne środki" oraz zasady sporządzania sprawozdania Rb-NDS

Pismo MF: (...) w sprawie interpretacji przepisów ustawy o finansach publicznych dotyczących pojęcia tzw. "wolnych środków" oraz zasad sporządzania sprawozdania Rb-NDS o nadwyżce/deficycie jednostki samorządu terytorialnego w zakresie wykazywania kwot nadwyżki z lat ubiegłych oraz "wolnych środków" przeznaczonych na pokrycie deficytu budżetowego - Ministerstwo Finansów informuje:

Stosownie do art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z wolnych środków, rozumianych jako nadwyżka środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.

Odnośnie wyjaśnień, dotyczących wykazywania danych w sprawozdaniu Rb-NDS o nadwyżce/deficycie, należy zaznaczyć, że zgodnie z zasadami określonymi w instrukcji, stanowiącej załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej, dane dotyczące przychodów należy wykazywać zgodnie z zasadami określonymi w § 13 instrukcji.

Oznacza to, że w pozycji D 13 oraz w pozycji D 131 sprawozdania Rb-NDS należy wykazać odpowiednio:

● po stronie planu - kwotę nadwyżki z lat ubiegłych, zgodną z planem budżetu uchwalonym przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego na koniec okresu sprawozdawczego, w tym kwotę zaplanowaną na pokrycie deficytu,

● po stronie wykonania - kwotę przychodów z tytułu nadwyżki z lat ubiegłych w wysokości środków osiągniętych za lata ubiegłe, w tym kwotę uruchomioną na pokrycie deficytu.

Ponadto Ministerstwo Finansów informuje, że zajmuje się wyjaśnianiem ogólnego znaczenia przepisów ustawy o finansach publicznych wtedy, gdy powstają w tym względzie uzasadnione wątpliwości. Ministerstwo, nie znając wszystkich okoliczności konkretnych spraw, nie może wypowiadać się w kwestii indywidualnego stosowania przepisów prawa.

Pismo Ministerstwa Finansów z 26 października 2016 r., znak: ST2.4763.25.2015

4.7. Sposób ujmowania papierów wartościowych w sprawozdaniu Rb-NDS

Pismo MF: (...) Sposób ujmowania papierów wartościowych, których zbywalność jest ograniczona w sprawozdaniu Rb-NDS wynika z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. Nr 298, poz. 1767).

Stanowisko takie zajęło Ministerstwo Finansów w piśmie z 19 grudnia 2013 r. nr ST2/0311/11/KBU/2013/132304 skierowanym do Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych.

W związku z powyższym zarówno po stronie przychodów, jak i rozchodów oraz w danych uzupełniających, papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona w sprawozdaniu Rb-NDS powinny być wykazywane w pozycji "Kredyty i pożyczki".

Pismo Ministerstwa Finansów z 28 czerwca 2016 r., znak: ST2.4761.15.2016

4.8. Stanowisko w sprawie ujmowania określonych danych w sprawozdaniu Rb-Z oraz Rb-N

Pismo MF: W odpowiedzi na pismo (...) w sprawie ujmowania określonych danych w sprawozdaniach Rb-Z o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz Rb-N o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych sporządzanych na podstawie rozporządzenia MF z dnia 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, Departament Długu Publicznego przedstawia następujące stanowisko.

1. Przyjęta interpretacja przez Regionalną Izbę Obrachunkową w zakresie zaliczania określonych papierów wartościowych do kategorii papiery wartościowe bądź kredyty i pożyczki jest interpretacją uproszczoną, aczkolwiek mającą uzasadnione podstawy. Należy jednak mieć na uwadze, że jedną z głównych przesłanek do zaklasyfikowania instrumentu w kategorii papiery wartościowe jest brak ograniczeń nie tylko wynikających z warunków emisji, ale i umów nabycia obligacji przez inwestorów na rynku pierwotnym. Papiery wartościowe są alternatywą dla kredytów lub pożyczek bankowych. Zatem zdarza się w praktyce, że bank zamiast udzielenia kredytu lub pożyczki finansuje jednostkę samorządu terytorialnego poprzez nabycie wyemitowanych przez nią papierów wartościowych. Charakterystyka obsługi i wykupu papieru wartościowego może być analogiczna do spłaty kapitału pożyczki w ratach wraz z odsetkami. W umowach nabycia mogą znajdować się ograniczenia polegające np. na możliwości zbycia papierów nabytych przez bank, jeżeli nastąpią opóźnienia w ich obsłudze przez emitenta - jednostkę samorządu terytorialnego. Taki papier wartościowy może być traktowany jako dywersyfikacja instrumentów w portfelu banku. Nie ma zatem rozgraniczenia w tym zakresie czy będzie to obligacja na okaziciela, czy też imienna. Przykładem tutaj mogą być skarbowe papiery oszczędnościowe, które są klasyfikowane jako pożyczki mimo że nie są imiennymi papierami wartościowymi, natomiast ich konstrukcja powoduje, że rynek wtórny został ograniczony praktycznie do zera. Zatem to często jednostka samorządu terytorialnego jako strona umowy sprzedaży wyemitowanych przez nią papierów wartościowych może ostatecznie uznać, że jednak zawarte w umowie ograniczenia co do zbywania mają taki charakter, że taki papier należałoby uznać za pożyczkę.

Pomocniczo można również wskazać na zapisy pkt. 5.Al.04 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 549/2013 z 21 maja 2013 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków narodowych i regionalnych w Unii Europejskiej (Dz.U.UE L 174/1), zwane dalej ESA2010, które stanowią, że instrumenty zbywalne są przeznaczone do obrotu na rynku regulowanym lub do obrotu pozagiełdowego, choć faktyczny obrót nie jest warunkiem koniecznym zbywalności. Do warunków koniecznych zbywalności zalicza się:

● przenoszalność lub możliwość kompensowania poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, poprzez którą następuje wyeliminowanie ryzyka z transakcji pierwotnej, w przypadku instrumentów pochodnych,

● standaryzację często wykazywaną poprzez zamienność i kwalifikowalność kodu ISIN,

● posiadacz aktywów nie zachowuje prawa regresu wobec poprzednich posiadaczy.

Wg ESA2010, aby dłużny papier był zbywalny "musi być wyznaczony do potencjalnego obrotu na zorganizowanym rynku papierów wartościowych (...), nie jest więc wymagane wykazanie faktycznego obrotu, (załącznik 7.1 Podsumowanie poszczególnych kategorii aktywów, wiersz dłużne papiery wartościowe (AF.3) , w kolumnie podsumowanie Dz.U.L 174 str. 219).

W powyższym kontekście pragnę zwrócić również uwagę na postanowienia § 2 ust. 1 instrukcji sporządzania sprawozdań stanowiącej załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych, które stanowią, że w układzie przedmiotowym prezentowane są zobowiązania, o których mowa w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 72 ust. 2 ustawy, wynikające z tytułów dłużnych takich jak papiery wartościowe rozumianych jako zobowiązania wynikające z wyemitowanych papierów wartościowych, dopuszczone do obrotu zorganizowanego, czyli takie, dla których istnieje płynny rynek wtórny. Nie chodzi zatem o fakt możliwości zbywania ad hoc, z założenia mają być one przeznaczone do zbywania w ramach obrotu zorganizowanego, niezależnie od tego czy obrót nimi faktycznie istnieje.

2. Generalnie podstawą sporządzania sprawozdań są: ewidencja księgowa jednostki, sprawozdania lub inne wiarygodne dokumenty poświadczające istnienie danego zobowiązania lub należności, tak stanowi § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych.

W przypadku powstania nadpłaty i niezwrócenia jej w terminie przez organ podatkowy powstaje zobowiązanie wymagalne, które powinno być wykazywane w sprawozdaniu Rb-Z. Zgodnie bowiem z § 3 pkt 4 rozporządzenia MF z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. Nr 298, poz. 1767) zobowiązania wymagalne, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, rozumiane są jako bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. Jeżeli jednak organ podatkowy dokona potrącenia należnego podatku z nadpłaty i w związku z tym zobowiązanie w części lub w całości wygasa, to wykazuje się zobowiązanie wymagalne w zmniejszonej wysokości o wartość dokonanego potrącenia. Podobnie powinno być w przypadku gdy organ podatkowy zaliczy nadpłatę na poczet zaległych oraz bieżących zobowiązań podatkowych. Przy tych potrąceniach lub zaliczeniach nadpłaty powodujących wygaśnięcie w całości lub części zobowiązania powinna ulec odpowiednio zmniejszeniu należność wykazywana z tytułu podatków w sprawozdaniu Rb-N. Zatem, jeżeli z ewidencji księgowej wynika powyższe, to możliwe jest wykazanie jedynie należności po potrąceniach bądź też ostatecznie wartości zerowej, gdyż w sprawozdaniu Rb-N nie wykazuje się ujemnych kwot należności.

Biorąc pod uwagę powołane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w ww. piśmie zasady rachunkowości oraz przepis art. 226 ust. 2a ustawy o finansach publicznych - kwoty nadpłat powinny być wykazane w objaśnieniach do wieloletniej prognozy jako uszczegółowienie do prognozowanej kwoty dochodów z tytułu podatku od nieruchomości (poz. 1.1.3.1 wzoru WPF).

3. W przypadku rozłożenia na raty opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, wykładania celowościowa przemawia za ujmowaniem należności z powyższego tytułu w ramach wiersza N2. pożyczki sprawozdania Rb-N. W ramach pożyczki ujmuje się należności wynikające z umowy sprzedaży nieruchomości, w której cena została rozłożona na raty (i są one oprocentowane), uregulowanej w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2014 r. poz. 518) [Przypis redakcji: obecnie - j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1774 z późn.zm.]. W chwili obecnej jednak ustawodawca przewiduje dwie metody przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności. Jedna metoda, przewidziana w art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami, zależna jest wyłącznie od woli obu stron. Przy rozłożeniu na raty ceny, taka umowa sprzedaży zaliczana jest do kategorii kredyty i pożyczki. Zasadnym jest zatem również analogiczne traktowanie należności z tytułu rozłożonych na raty opłat za przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, pomimo iż zgodnie z ustawą z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości przekształcenie dokonywane jest na podstawie decyzji, a nie umowy. Ratio legis obu rozwiązań jest podobne i polega na przeniesieniu/nabyciu własności nieruchomości. Podobne są również ich skutki ekonomiczne polegające na rozłożeniu płatności na raty, które podlegają oprocentowaniu. Powyższe przemawia za uwzględnieniem należności z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego i sprzedaży nieruchomości, gdzie oplata/cena została rozłożona na raty w sprawozdaniu Rb-N w ramach kategorii pożyczki.

Podstawowe regulacje prawne dotyczące opłaty adiacenckiej zawarte są również w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Wg definicji zawartej w art. 4 pkt 11 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że przez opłatę adiacencka rozumie się opłatę ustaloną w związku ze wzrostem wartości nieruchomości spowodowanym budową urządzeń infrastruktury technicznej z udziałem środków Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi, albo opłatę ustaloną w związku ze scaleniem i podziałem nieruchomości, a także podziałem nieruchomości. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustalana jest przez radę gminy w drodze uchwały, zaś decyzję o ustaleniu tej opłaty wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Istota opłaty adiacenckiej sprowadza się zatem do tego, że ten kto uzyskuje korzyść na skutek wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego określonymi zdarzeniami, przekazuje część tej korzyści na rzecz gminy. Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że opłata adiacencka nie jest podatkiem, ma jednak charakter daniny publicznej. W przypadku gdyby zawierana była umowa można byłoby ewentualnie rozważyć, czy nie ma to charakteru umowy wywołującej skutki podobne do umowy pożyczki. Biorąc pod uwagę ratio legis tej instytucji brak jest uzasadnienia traktowania rozłożenia na raty należności z tytułu opłaty adiacenckiej w drodze decyzji jako pożyczki.

Zgodnie z art. 147 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami opłata adiacencka może być, na wniosek właściciela nieruchomości, rozłożona na raty roczne płatne w okresie do 10 lat, a warunki rozłożenia na raty określa się w decyzji o ustaleniu opłaty. Wprawdzie należność gminy z tego tytułu podlega oprocentowaniu oraz zabezpieczeniu czyli podobnie jak rozłożona na raty opłata z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności, niemniej odbiega od istoty tego prawa (przekształcenia jednego prawa rzeczowego w inne prawo rzeczowe można traktować jako nabycie prawa majątkowego).

Biorąc pod uwagę powyższe, opłata adiacencka powinna być wykazywana w sprawozdaniu Rb-N w wierszu N5., chyba że stanie się należnością wymagalną, w takim przypadku w N4.

Pismo Ministerstwa Finansów z 12 maja 2015 r., znak: DP8.658.6.2015

4.9. Umowy cesji wierzytelności w sprawozdaniu Rb-Z i nadpłaty w sprawozdaniu Rb-N

Pismo MF: W związku z pismami (...) dotyczącymi sporządzania sprawozdań Rb-Z i Rb-N na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych przedstawiam następujące stanowisko Departamentu Długu Publicznego.

I. W zakresie uwzględniania w ramach sprawozdań Rb-Z umów cesji wierzytelności

Na wstępie należy zauważyć, że w ramach sprawozdań Rb-Z należy wykazywać m.in. zobowiązania z tytułu umów nienazwanych o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw lub robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu. Tego rodzaju zobowiązania zalicza się do kategorii "kredyty i pożyczki" i należy je wykazywać w ramach części A sprawozdania Rb-Z. Do kategorii tej jednak nie zalicza się zobowiązań krótkoterminowych (poniżej roku) wynikających z umów nienazwanych powstających w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawców lub producentów odroczenia terminu zapłaty za transakcje dotyczące usług, wyrobów i robót. Do kategorii pożyczek nie należą zatem kredyty handlowe, których cechą jest ich udzielenie bezpośrednio przez dostawcę lub producenta oraz fakt odroczenia terminu płatności poniżej roku (365 dni).

W ramach sprawozdań Rb-Z należy również wykazywać krótkoterminowe zobowiązania wynikające z umów nienazwanych dotyczących zrestrukturyzowanych lub przejętych przez instytucje finansowe kredytów handlowych. Zobowiązania takie należy wykazywać w części D sprawozdania Rb-Z. Kredyty handlowe uważa się za przejęte przez instytucje finansowe (§ 9 ust. 2 Instrukcji sporządzania sprawozdań) wtedy, gdy są spełnione łącznie dwie przesłanki:

jednostka sporządzająca sprawozdanie (jednostka sektora finansów publicznych; dłużnik) nie jest już zobowiązana z tego tytułu do dokonywania płatności na rzecz dostawcy oraz

instytucja finansowa w przypadku niedokonania płatności przez jednostkę nie ma ani bezpośrednich, ani pośrednich roszczeń w stosunku do dostawcy.

Jeżeli więc zobowiązanie wynikające z kredytu handlowego zachowuje charakter krótkoterminowy, wówczas nie zalicza się go do kategorii "kredyty i pożyczki", a jeżeli został on przejęty przez instytucję finansową, należy go wykazywać w części D sprawozdania (a nie w części A). Jeżeli zobowiązanie ma charakter długoterminowy, należy je wykazać w ramach części A sprawozdania Rb-Z. Stanowi ono tytuł dłużny. Pytania zawarte w piśmie dotyczą cesji na rzecz banku wierzytelności, jaka przysługuje przedsiębiorcy z tytułu umowy na wykonanie usługi, przy czym przedstawiono dwie sytuacje, gdy taka cesja jest podpisywana przez jednostkę sektora finansów publicznych (dłużnika) wraz z zawieraną umową na usługi oraz w trakcie wykonania umowy na usługi, a także cesji wierzytelności na rzecz innego przedsiębiorcy.

W pierwszym przypadku istotnym zdarzeniem jest fakt przejęcia przez bank wierzytelności wynikających z umowy na wykonanie usługi (wynagrodzenia za usługi) zawartej z przedsiębiorcą przez jednostkę sektora finansów publicznych. Istotnym jest również charakter wierzytelności wynikającej/wynikających z umowy zawartej między jednostką a przedsiębiorcą, które są przedmiotem cesji. Jeżeli taka umowa przewiduje odroczenie terminu płatności za wykonane usługi poniżej roku, wówczas można mówić o kredycie udzielonym przez przedsiębiorcę jednostce (kredycie handlowym), który w wyniku cesji został przejęty przez bank. Takie zobowiązanie jednostki należy wykazywać w ramach części D sprawozdania Rb-Z. Nie jest przy tym ważne, czy cesja ma miejsce wraz z zawarciem umowy przez jednostkę z przedsiębiorcą, czy w trakcie jej obowiązywania (jeżeli spełnione są przesłanki wskazane w § 9 instrukcji).

Jeżeli jednak zobowiązanie jednostki w wyniku dokonanej cesji na rzecz banku staje się zobowiązaniem długoterminowym, powinno ono być wykazywane jako pożyczka w części A sprawozdania Rb-Z.

Natomiast w przypadku, gdy cesja wierzytelności (do roku) następuje na rzecz innego przedsiębiorcy, zobowiązania jednostki nie wykazuje się w części D sprawozdania Rb-Z.

Podsumowując należy stwierdzić, że w ramach część D sprawozdania Rb-Z należy wykazywać krótkoterminowe zobowiązania związane z kredytami handlowymi, tj. umowami nienazwanymi powstającymi w wyniku bezpośredniego udzielenia przez dostawcę lub producenta odroczenia terminu płatności, które zostały przejęte przez bank (instytucję finansową). Nie zawsze zatem cesja wierzytelności na bank będzie podlegała wykazaniu w ramach tej części.

II. W zakresie sprawozdań Rb-N

W zakresie sporządzania sprawozdań Rb-N zmiany zostały wprowadzone w zakresie instrukcji sporządzania sprawozdań. Zmiany te mają charakter doprecyzowujący i są wynikiem dotychczasowych doświadczeń w sporządzaniu sprawozdań Rb-N, w szczególności w zakresie depozytów. W instrukcji sporządzania sprawozdań (§ 13 ust. 1 pkt 4) stwierdzono m.in. że w kategorii "depozyty" jednostka nie wykazuje środków znajdujących się na rachunku bankowym na koniec IV kwartału, otrzymanych od innej jednostki lub na rzecz innej jednostki, które będzie zobowiązana zwrócić w wyniku rozliczenia w następnym kwartale, z uwzględnieniem okresu przejściowego, np. dotacji. Takie środki wykazuje jednostka, której zostały one zwrócone w kwartale następnego roku budżetowego i zaliczone przez nią do środków poprzedniego okresu sprawozdawczego, czyli IV kwartału. Powyższe regulacje dotyczą sytuacji, gdy jednostka czasowo posiada środki, które po okresie przejściowym powinna zwrócić innej jednostce, która wykaże je w swoim sprawozdaniu. Taka sytuacja ma miejsce np. w przypadku rozliczenia niewykorzystanych do końca roku dotacji. Ważne jest przy tym uniknięcie sytuacji, w której środki te byłyby wykazywane podwójnie (przez różne jednostki). Jeżeli w podanym w piśmie Przykładzie, tj. środków pieniężnych, które nie zostały zwrócone przez jednostkę budżetową jednostce samorządu terytorialnego, ww. warunki nie zostały spełnione, a do tego depozyt był należny jednostce, wówczas powinny one być wykazane w sprawozdaniu jednostkowym jednostki budżetowej, jako jednostki organizacyjnej jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z Instrukcją jednostka nie wykazuje również środków, które otrzymała na rachunek, a które dotyczą wykonania zobowiązań przyszłego okresu sprawozdawczego - kwartału następnego roku budżetowego. Takie środki jako depozyt wykazuje jednostka, która przekazała te środki, np. na wynagrodzenia dla pracowników innej jednostki ponoszone w następnym okresie sprawozdawczym, tj. w I kwartale roku budżetowego. Również w tym przypadku celem regulacji jest uniknięcie podwójnego wykazywania środków. Wydaje się zatem, że w przypadku Przykładów podanych w piśmie, tj. nadpłat z tytułu podatku od nieruchomości bądź opłat za odpady komunalne, środki te powinny być wykazywane jako środki na rachunku bankowym jednostki.

Pismo Ministerstwa Finansów z 31 grudnia 2013 r., znak: DPI l/SZK/657/194/2013/RD-134879

4.10. Zasady wykazywania zobowiązań i należności Funduszu Pracy w sprawozdaniach Rb-Z i Rb-N

Pismo MF: (...) w sprawie wykazywania zobowiązań i należności Funduszu Pracy w sprawozdaniach Rb-Z i Rb-N sporządzanych przez powiatowe urzędy pracy powstałe w tych jednostkach z tytułu gospodarowania środkami Funduszu, Departament Długu Publicznego uprzejmie informuje, że najistotniejsze w powyższym zakresie jest określenie statusu (charakteru) środków będących w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego z tytułu realizacji zadań finansowanych ze środków Funduszu Pracy oraz fakt, czy informacje z powyższych operacji nie są dublowane w sprawozdaniach przekazywanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz w sprawozdaniach Funduszu Pracy. Należy mieć bowiem na uwadze, że jakkolwiek są to środki przekazywane przez Fundusz na wyodrębniony rachunek jednostek tworzących publiczne służby zatrudnienia, to jednakże z tych środków są finansowane ustawowe zadania jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku (Dz.U z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z poźn.zm.) [Przypis redakcji: obecnie - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 645 z późn.zm.], zadania powiatów w zakresie polityki rynku pracy są wykonywane przez powiatowe urzędy pracy wchodzące w skład powiatowej administracji zespolonej.

Zgodnie z § 9 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7 października 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu Pracy, kierownicy jednostek realizujących zadania finansowane ze środków Funduszu Pracy zostali zobowiązani do przekazywania dysponentowi Funduszu informacji, o których mowa w § 10, umożliwiających sporządzenie przez dysponenta Funduszu sprawozdań budżetowych i finansowych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Natomiast § 10 ww. rozporządzenia stanowi o sporządzaniu informacji z wykonania planu finansowego Funduszu obejmującej planowane i osiągnięte przychody oraz planowane i poniesione koszty w ujęciu paragrafów klasyfikacji budżetowej, a także stan środków obrotowych na początek i koniec kwartału. Zgodnie z informacją uzyskaną od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo sporządza kwartalne sprawozdania o stanie należności i zobowiązań (Rb-N i Rb-Z) wyłącznie w części dotyczącej dysponenta Funduszu. W sprawozdaniach tych nie są uwzględniane należności i zobowiązania powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy, powstałych w tych jednostkach z tytułu gospodarowania środkami Fundusz Pracy. Zatem w powyższym zakresie należności i zobowiązania powinny być ujmowane przez powiatowe urzędy pracy w sporządzanych przez nie sprawozdaniach Rb-Z i Rb-N.

Pismo Ministerstwa Finansów z 24 lutego 2012 r., znak: DPI4/MKT/657/R/Z/2012/799

4.11. Zasady sporządzania sprawozdania Rb-ZN

Pismo MF: (...)

Pożyczki udzielone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 12 sierpnia 2008 r., jak i z 26 października 2010 r. w sprawie pożyczek z budżetu państwa na wyprzedzające finansowanie w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich należy wykazywać w sprawozdaniu Rb-Z w kolumnie nr 5 - wierzyciele krajowi - grupa I. W przypadku tych pożyczek, Bank Gospodarstwa Krajowego występuje tylko w roli pośrednika. Środki na pożyczki pochodzą z budżetu państwa i to Skarb Państwa (określany w formularzu Rb-Z jako grupa I) jest faktycznym pożyczkodawcą.

Wszystkie jednostki samorządu terytorialnego (jst) realizujące zadania zlecone, w sprawozdaniu Rb-ZN, wykazują należności lub stan środków na rachunkach bankowych, które są przypisane tylko budżetowi państwa.

Sprawozdanie Rb-ZN nie jest sprawozdaniem służącym do określania stopnia wykorzystania dotacji. Jst we własnych sprawozdaniach Rb-N nie wykazują środków na rachunkach bankowych oraz należności, które są przypisane budżetowi państwa i zostały ujęte w sprawozdaniu Rb-ZN.

Sprawozdanie Rb-ZN posiada identyczny ze sprawozdaniami Rb-Z i Rb-N układ grup wierzycieli i dłużników, jak również nazwy kategorii dłużnych i aktywów finansowych, dlatego zgodnie z § 10 ust. 9 ww. rozporządzenia przy wypełnianiu sprawozdania Rb-ZN należy stosować zawarte w instrukcji wyjaśnienia dotyczące sprawozdań Rb-Z i Rb-N. Instrukcja sporządzania sprawozdań została określona w załączniku nr 9 do ww. rozporządzenia...."

Pismo Ministerstwa Finansów z 15 lutego 2011 r., znak: DP14/657/19/MKT/2011/629

4.12. Jednostki zobowiązane do sporządzania sprawozdań Rb-ZN, w tym sprawozdań zerowych

Pismo MF: W związku z pismem (...) dotyczącym sporządzania sprawozdań Rb-ZN na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. Nr 43, poz. 247 oraz z 2013 r. poz. 1344) [Przypis redakcji: obecnie - j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773], uprzejmie informuję, że zgodnie z § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia sprawozdania Rb-ZN (łączne i jednostkowe) sporządzane są przez jednostki samorządu terytorialnego wykonujące zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone odrębnymi ustawami. Sprawozdania te są przekazywane właściwemu dysponentowi środków budżetu państwa w zakresie wykonywanych zadań zleconych. Sprawozdania Rb-ZN stanowią dla dysponentów środków budżetu państwa podstawę do sporządzania sprawozdań Rb-Z oraz Rb-N w zakresie odpowiednio zobowiązań lub należności Skarbu Państwa.

Zdaniem Departamentu Długu Publicznego przytoczony przepis daje podstawę do przyjęcia, że sprawozdania Rb-ZN mają być sporządzane przez te jednostki samorządu terytorialnego, które wykonują zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone. Jeżeli jednostki takich zadań nie realizują (i nie mogą w związku z tym wykazać zobowiązań lub należności Skarbu Państwa), nie sporządzają również sprawozdań Rb-ZN. Jeżeli jednak jednostki samorządu terytorialnego realizują zadania zlecone, jednak w okresie sprawozdawczym zobowiązania lub należności nie powstały (przybrały wartość 0 zł), wówczas sprawozdania Rb-ZN należy sporządzić, wykazując wartość 0 zł (tzw. sprawozdanie zerowe). Będzie to jednocześnie informacja dla dysponenta środków budżetu państwa, że w danym okresie sprawozdawczym zobowiązania i należności Skarbu Państwa z tytułu wykonywania przez jednostki samorządu terytorialnego zadań zleconych przybrały takie właśnie wartości.

Należy też zauważyć, że uzasadnienie do rozporządzenia, o którym mowa w piśmie odnosi się właśnie do sytuacji sporządzania sprawozdań zerowych. Z obowiązku ich sporządzania zostały zwolnione sprawozdania Rb-UZ i UN (§ 6 ust. 3 rozporządzenia).

Pismo Ministerstwa Finansów z 18 marca 2014 r., znak: DPI l/SZK/657/26/2014/RD-26010

KRYSTYNA GĄSIOREK

ekonomista, specjalista w zakresie sprawozdawczości budżetowej i finansów publicznych, autor licznych publikacji w tej dziedzinie, wykładowca w wielu ośrodkach szkoleniowych w Polsce