STAN FAKTYCZNY: Agencja Nieruchomości Rolnych aktem notarialnym z 24 października 1995 r. nieodpłatnie przekazała na własność gminy miejskiej nieruchomość z przeznaczeniem na cele inwestycji infrastrukturalnych - urządzenie cmentarza. Nieruchomość przyjęto na ewidencję środków trwałych (konto 011) - obecnie wartość archiwalna wynosi 8587 zł). Opisana nieruchomość nie została wykorzystana na określony cel.

Dnia 1 lipca 2015 r. zawarto umowę pomiędzy Agencją Nieruchomości Rolnych a gminą, w której zapisano: W związku z przeznaczeniem nieruchomości na inny cel niż określony w umowie, przed upływem dziesięciu lat, licząc od daty nieodpłatnego nabycia, gmina zwróci aktualną wartość pieniężną nieruchomości, która została określona na kwotę 1 160 966 zł. Kwota stanowiąca aktualną wartość pieniężną zostanie zapłacona w 10 ratach. Gmina zapłaciła I ratę w kwocie 125 966 zł w sierpniu 2015 r. (dział 700, rozdział 70005 § 605).

Zaksięgowano (urząd nie prowadzi kont zespołu 5): Wn 080 Ma 201; Wn 201 Ma 130; Wn 810 Ma 800. Pozostałe raty roczne (9 rat), każda w kwocie 115 000 zł, na lata 2016-2024, płatne do 31 marca każdego roku zaksięgowano: Wn 640 Ma 240.

Czy należy całą wartość nieruchomości zaksięgować w 2015 r. na Wn konto 011 (przyjęcie na ewidencję środków trwałych), czy też można każdą ratę roczną księgować na Wn konta 080 i dopiero po spłacie wszystkich rat wprowadzić na ewidencję środków trwałych (Wn 011 Ma 080)?

Zobowiązania lat 2016-2024 należy ująć w sprawozdaniu finansowym Rb-Z w wierszu E2 (wartość zobowiązania wynikającego ze sprzedaży, która będzie płatna w ratach). Czy również zobowiązanie to należy ująć w sprawozdaniu budżetowym Rb-28S jako zobowiązanie niewymagalne?

ODPOWIEDŹ: Z pytania wynika, że środek trwały o wartości 8587 zł otrzymano nieodpłatnie w 1995 r. (stał się własnością gminy) i przeznaczono na inne cele, niż wskazano w akcie notarialnym. W 2015 r. doszło do zawarcia umowy, z której wynika aktualna wartość nieruchomości, określona na kwotę 1 160 966 zł. Istotne jest, że ta nieruchomość jest na stanie urzędu miasta na koncie 011 "Środki trwałe", tylko że w innej wartości początkowej niż ta z 2015 r. (ustalona w umowie zawartej z Agencją Nieruchomości Rolnych). Nie ma możliwości ponownie nabyć czegoś, co jest już naszą własnością, a z przedstawionych informacji nie wynika, aby oddano tę nieruchomość i następnie zawarto wspomnianą umowę. Należy zwrócić uwagę, że w umowie jest mowa o tym, że miasto "zwróci aktualną wartość pieniężną nieruchomości", a nie że ją nabywa ponownie (moim zdaniem, nie dochodzi do zakupu gruntu w 2015 r.). Wydatek sklasyfikowano: w dziale 700 Gospodarka mieszkaniowa, w rozdziale 70005. Gospodarka gruntami i nieruchomościami, § 605 "Wydatki inwestycyjne jednostek budżetowych", czyli jako wydatek majątkowy. Nie jest to jednak inwestycja (środek trwały w budowie), o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont), ponieważ grunt (wcześniej przeznaczony na cmentarz) nie może być ujęty jako środek trwały w budowie ze swojej istoty (nie ma możliwości dokonania ulepszenia gruntu).

Moim zdaniem, wydatek należało sklasyfikować w § 291 "Zwrot dotacji oraz płatności, w tym wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem lub wykorzystanych z naruszeniem procedur, o których mowa w art. 184 ustawy, pobranych nienależnie lub w nadmiernej wysokości", ponieważ w tym paragrafie ujmuje się zwroty niezaliczone do paragrafu 666, zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych.

Wynika to z faktu, że nabyty w 1995 r. grunt miał być przeznaczony na cmentarz, a z zawartej w 2015 r. umowy wynika, że nie został wykorzystany w tym celu, ponadto wartość aktualna nieruchomości odnosi się do zwrotu, a nie nabycia. Wydatki majątkowe, zgodnie z art. 236 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, obejmują:

● inwestycje i zakupy inwestycyjne, w tym na programy finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3, w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego,

● zakup i objęcie akcji i udziałów,

● wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego.

Pojęcia inwestycji wprost nie zdefiniowano w uofp, natomiast w rozporządzeniu w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont inwestycje utożsamiono ze środkiem trwałym w budowie. Grunt nie może być "w budowie".

Zgodnie z zasadami wyceny wynikającymi z art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, środki trwałe wycenia się według cen nabycia (pierwotnie to było 8587 zł) lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych - w omawianym przypadku to kwota 1 160 966 zł), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości (grunty nie podlegają umorzeniu ani amortyzacji).

W związku z tym skutek przeszacowania odnosimy zapisem:

● Wn konto 011 "Środki trwałe",

● Ma konto 800 "Fundusz jednostki".

Koszt wynikający z ustalonej rezerwy na przyszłe wydatki można ująć zapisem:

● Wn konto 761 "Pozostałe koszty operacyjne",

● Ma konto 640 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów" (ponadto 998 oraz 999),

a w dacie odniesienia do właściwego okresu sprawozdawczego:

● Wn konto 640 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów",

● Ma konto 240 "Pozostałe rozrachunki",

w którym zostanie dokonana płatność:

● Wn konto 240 "Pozostałe rozrachunki",

● Ma konto 130 "Rachunek bieżący jednostki".

Zgodnie z § 9 załącznika nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej, do sporządzenia sprawozdania jednostkowego Rb-28S z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego w kolumnie "Zobowiązania ogółem" wykazuje się wszystkie bezsporne zobowiązania, niespłacone do końca okresu sprawozdawczego, zatem i te wynikające z rat obciążających bieżący rok budżetowy, ponieważ musimy zaangażować środki niezbędne na uregulowanie raty bieżącego roku.

Sprawozdanie Rb-28S sporządza się za poszczególne miesiące, jak też za okres roku. Rata określona w zawartej umowie jest dla urzędu zobowiązaniem bezspornym. Natomiast to zobowiązanie nie zostanie wykazane w Rb-28S, ponieważ termin raty przypada do końca 31 marca, a sprawozdanie Rb-28S za styczeń i luty jednostki wypełniają w zakresie wydatków planowanych i wykonanych.

Sprawozdanie Rb-Z kwartalne o stanie zobowiązań według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji, zgodnie z § 1 ust. 3 załącznika nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (dalej: rozporządzenie w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych), w pozycjach odnoszących się do zobowiązań według tytułów dłużnych wykazuje się kwoty zadłużenia ogółem, w tym zobowiązania długoterminowe, przy czym przez pojęcie "zobowiązania długoterminowe" rozumie się zadłużenie, którego pierwotny termin spłaty czy też wykupu jest dłuższy niż rok. Przez pierwotny termin zapadalności należy rozumieć termin wynikający z umowy, do końca którego dłużnik zobowiązał się spłacić dane zobowiązanie, niezależnie od harmonogramu spłat.

Według pierwotnego terminu zapadalności klasyfikuje się zobowiązania na podstawie terminu ostatecznej spłaty względem terminu powstania zobowiązania. Jeżeli zobowiązanie jest spłacane w ratach, do ustalenia zapadalności jest brana pod uwagę data spłaty ostatniej raty. Mamy zatem do czynienia z zobowiązaniem długoterminowym. Umowa zawarta z Agencją Nieruchomości Rolnych mieści się w kryteriach określonych w § 2 ust. 1 pkt 2 załącznika nr 9 do rozporządzenia w sprawie sprawozdań w zakresie operacji finansowych, dlatego zobowiązania dotyczące kolejnych lat (przyszłych rat) należy wykazać w pozycji E.2.2.

PIOTR WIECZOREK

specjalista ds. rachunkowości i kontroli, niezależny doradca i certyfikowany trener

PODSTAWY PRAWNE

● art. 236 ust. 4 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 195)

● art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1893)

● załącznik nr 2, załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2010 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1978)

● załącznik nr 3 do rozporządzenia Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 289; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1954)

● załącznik nr 39 do rozporządzenia Ministra Finansów z 16 stycznia 2014 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2014 r. poz. 119; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1511)

● załącznik nr 9 do rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1773)

PRZECZYTAJ TEŻ:

Jak ująć w ewidencji wcześniejszą zapłatę rat i odsetek?