Podatnik nie jest obowiązany do zmniejszenia kwoty odliczonego podatku naliczonego.

Z pytania Czytelnika wynika, iż zastanawia się on, czy w wyniku wystawienia faktur korygujących powinien on skorygować odliczony wcześniej VAT. Odliczony podatek wynika bowiem z faktur, które dokumentują usługi uznane przez sąd za czyn nieuczciwej konkurencji.

Otóż z przepisu art. 86 ust. 19a ustawy o VAT wynika, że w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał fakturę korygującą, o której mowa w art. 29a ust. 13 i 14 ustawy o VAT (czyli fakturę korygującą zmniejszającą), jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę fakturę korygującą otrzymał. Przepis ten stosuje się z zastrzeżeniem, że jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Wbrew pozorom nie zawsze jednak otrzymywanie faktur korygujących zmniejszających skutkuje obowiązkiem obniżenia kwoty podatku naliczonego. Fakturami korygującymi, o których mowa w art. 29a ust. 13 i 14 ustawy o VAT, mogą być bowiem wyłącznie faktury korygujące dokumentujące rzeczywiste zdarzenia gospodarcze. W konsekwencji obowiązek zmniejszenia kwoty odliczonego podatku naliczonego nie istnieje, jeżeli wystawienie otrzymanych faktur korygujących było bezpodstawne. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy nie dokumentują one rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, których wystąpienie skutkuje obowiązkiem wystawienia faktury korygującej.

UWAGA!

Obowiązek zmniejszenia kwoty odliczonego podatku naliczonego nie istnieje, jeżeli wystawienie otrzymanych faktur korygujących było bezpodstawne.

Taka właśnie sytuacja ma miejsce w przedstawionym w pytaniu przypadku. Jak bowiem wynika z treści pytania, na mocy wyroku sądu podatnik otrzymał kwotę, którą wpłacił swojemu kontrahentowi za świadczenie usług, gdyż sąd uznał, że był to czyn nieuczciwej konkurencji (na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji). Przyjmuje się zaś, że w takich przypadkach faktury korygujące nie powinny być wystawiane.

Stanowisko takie reprezentują także organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 czerwca 2014 r. (sygn. IPPP1/443-422/14-2/JL) czy interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 maja 2015 r. (sygn. ILPP1/4512-1-132/15-2/TK). W pierwszej z nich czytamy, że:

(...) w opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że kontrahent rzeczywiście pobrał opłaty za usługi promocyjne, marketingowe, reklamowe, jednak sąd przyznający mu odszkodowanie uznał przy tym pobieranie opłat za czyn nieuczciwej konkurencji. Skoro zatem pomiędzy stronami istniała umowa, a jednocześnie opłaty stanowiły zapłatę za określone zachowanie kontrahenta, to nawet jeśli w świetle prawa pozapodatkowego czynności kontrahenta nosiły znamiona czynu nieuczciwej konkurencji, wypłata przez niego odszkodowania nie stanowi podstawy do wystawienia faktur korygujących. W konsekwencji organ podatkowy wyjaśnił, że: (...) w opisanym stanie faktycznym faktury zostały wystawione w sposób prawidłowy i nie powinny zostać skorygowane fakturami korygującymi, gdyż nie zaistniały okoliczności wymienione w art. 106j ust. 1 ustawy, tj. po wystawieniu faktur nie podwyższono ceny, nie stwierdzono pomyłki w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury.

A zatem biorąc pod uwagę również stanowisko organów podatkowych, należy stwierdzić, że w przedstawionej sytuacji podatnik nie jest obowiązany do zmniejszenia kwoty odliczonego podatku naliczonego. Odpowiednie zastosowanie ma także interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 kwietnia 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-130/15-3/BS), w której czytamy, że:

Wnioskodawca nie ma obowiązku korekty VAT naliczonego związanego z zakupem usług marketingowych, gdyż poniesione wydatki miały związek ze sprzedażą opodatkowaną Spółki (dostawą towarów), natomiast otrzymanie rekompensaty (odszkodowania) zasądzonej przez Sąd pozostaje bez wpływu na wcześniej dokonane odliczenie podatku naliczonego.

Dodać należy, że podatnikowi przysługuje prawo do odmowy przyjęcia faktur korygujących. W takim przypadku oczywiście również nie będzie on obowiązany do zmniejszenia kwoty odliczonego podatku naliczonego. Jak wyjaśnił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w analogicznej do omawianej sytuacji interpretacji indywidualnej z 23 czerwca 2014 r. (sygn. IPPP1/443-422/14-2/JL):

Wnioskodawca nie ma obowiązku przyjmowania takich faktur korygujących, a tym samym korekty VAT naliczonego związanego z zakupem usług marketingowych, gdyż poniesione wydatki miały związek ze sprzedażą opodatkowaną (dostawą towarów), natomiast otrzymanie rekompensaty (odszkodowania) zasądzonej przez sąd pozostaje bez wpływu na wcześniej dokonane odliczenie podatku naliczonego.

Podstawa prawna:

● art. 29a ust. 13 i 14, art. 86 ust. 19a oraz art. 106j ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649

● art. 18 ust. 1 pkt 5 w zw. z art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 201, poz. 1540

Tomasz Krywan

doradca podatkowy