Jeśli będzie Pani opłacała składki (w tym składkę chorobową)w należytej wysokości i terminowo, prawo do zasiłku chorobowego nabędzie Pani po 90-dniowym okresie wyczekiwania. Podczas pobierania zasiłku macierzyńskiego osoby prowadzące działalność gospodarczą zasadniczo muszą odprowadzać składkę zdrowotną. Podstawa wymiaru zasiłku będzie liczona z okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Będzie to suma przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (2433 zł), oraz liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniom. Szczegóły w uzasadnieniu.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, która przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, uzyskuje prawo do zasiłku chorobowego po 90 dniach terminowego opłacania składek (po tzw. okresie wyczekiwania). Jeśli natomiast osoba ta była już wcześniej ubezpieczona z innego tytułu i postanowiła kontynuować ubezpieczenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oraz przerwa między poprzednim ubezpieczeniem a ubezpieczeniem z tytułu działalności gospodarczej nie jest dłuższa niż 30 dni, wówczas nabędzie prawo do zasiłku bez okresu wyczekiwania.

PRZYKŁAD

Joanna O. prowadzi działalność gospodarczą od 1 stycznia 2016 r. Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego przystąpiła od 1 lutego 2016 r. Prawo do zasiłku chorobowego Joanna O. nabędzie dopiero od 1 maja, tj. po upływie 90 dni podlegania ubezpieczeniu.

Najniższa podstawa wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności dla osób rozpoczynających działalność (tzw. podstawa preferencyjna) w okresie pierwszych 24 miesięcy jej prowadzenia wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia (w 2016 r. - 555 zł).

Z opłacania składek ubezpieczeniowych w wysokości 30% minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

● w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności już prowadziły pozarolniczą działalność,

● wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy,

● są wspólnikami spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich oraz jednoosobowymi wspólnikami spółki z o.o.,

● są twórcami lub artystami (chyba że działalność twórczą lub artystyczną realizują w formie działalności gospodarczej).

Natomiast minimalną podstawą wymiaru składek dla osób, które nie mogą skorzystać z tzw. preferencyjnych zasad, jest podstawa w wysokości 60% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (w 2016 r. - 2433 zł).

Należy dodać, że ubezpieczony zawsze może zadeklarować wyższą podstawę wymiaru składek niż obowiązująca go minimalna podstawa, jednak podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie nie może przekraczać 250% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia (w 2016 r. - 10 137,50 zł).

UWAGA!

Maksymalna miesięczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą wynosi 10 137,50 zł.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego dla osób prowadzących działalność gospodarczą stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres 12 miesięcy poprzedzających niezdolność do pracy, pomniejszona o 13,71%.

Natomiast w przypadku podlegania ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi suma:

● przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po pomniejszeniu o 13,71%, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz

● kwoty stanowiącej iloczyn 1/12 przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe (po pomniejszeniu o 13,71%), za pełne miesiące kalendarzowe, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.

Jeżeli ubezpieczony, dla którego najniższa podstawa wymiaru składek wynosi 30% minimalnego wynagrodzenia (555 zł), zadeklaruje podstawę nie niższą niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (2433 zł), wówczas przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku za najniższą podstawę wymiaru składek przyjmuje się podstawę w wysokości 2433 zł (w 2016 r.), czyli 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego

Przykład

Osoba rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej 1 stycznia 2016 r. Do ubezpieczeń społecznych zgłosiła się z kodem 05 70 xx. Składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzała od kwoty 6000 zł (6000 zł - 13,71% = 5177,40 zł). Od 15 do 31 maja ubezpieczona stała się niezdolna do pracy. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres od stycznia do kwietnia 2016 r. Wysokość zasiłku chorobowego będzie wyliczona w następujący sposób:

Krok 1. Obliczenie różnicy pomiędzy podstawą wymiaru składek zadeklarowaną a najniższą obowiązującą za okres od stycznia do kwietnia 2016 r.:

● 6000 zł (podstawa zadeklarowana) - 2433 zł (przeciętna miesięczna najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe) = 3567 zł,

● 3567 zł - 13,71% = 3077,96 zł.

Krok 2. Obliczenie podstawy wymiaru zasiłku:

(2433 - 13,71%) + [(3077,96 zł x 4 miesiące ubezpieczenia) : 12 miesięcy] = 3125,43 zł.

Krok 3. Obliczenie zasiłku chorobowego:

● 3125,43 zł x 80% = 2500,34 zł,

● 2500,34 zł : 30 x 17 = 1416,86 zł (kwota zasiłku brutto).

Osoba, która przebywa na zwolnieniu lekarskim i ma prawo do zasiłku, może dokonać proporcjonalnego zmniejszenia najniższej obowiązującej przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Możliwość zmniejszenia podstawy wymiaru składek nie ma zastosowania do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne (art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych). Jeśli zatem będzie Pani niezdolna do pracy lub będzie Pani przebywała na zasiłku macierzyńskim, będzie Pani musiała odprowadzać składkę zdrowotną w pełnej wysokości, tj. w 2016 r. 288,95 zł.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 48-50 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 372

● art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 9 ust. 2a, art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 615

● art. 79 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 581; Dz.U. z 2016 r., poz. 652

dr Katarzyna Kalata

ekspert z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, praktyk z 13-letnim doświadczeniem w działach personalnych, wieloletni kierownik działu personalnego, audytor i szkoleniowiec