19/2016, data dodania: 04.10.2016 Jakie przepisy regulują zasady poboru opłat lokalnych w drodze inkasa
Opłaty lokalne są jednym ze źródeł dochodów gminnych budżetów. Podstawową formą poboru tych opłat w większości gmin jest inkaso. Jakie przepisy należy wziąć pod uwagę, zlecając pobór tych opłat w drodze inkasa?
Odpowiedź
Jako najważniejszy przepis dotyczący poboru opłat lokalnych należy wskazać art. 19 pkt 1 i pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.). Wskazuje on wprost na organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (radę gminy) jako na jedyny umocowany podmiot do określenia w formie uchwały (aktu prawa miejscowego) zasad ustalania i poboru, terminów płatności oraz wysokości stawek opłat lokalnych. W art. 19 pkt 2 u.p.o.l. ustawodawca umożliwił także dokonywanie poboru opłat w drodze inkasa. W przypadku wprowadzenia tej formy poboru rada gminy (rada miasta) określa w uchwale inkasentów jako podmioty bezpośrednio wykonujące czynności inkasa oraz należne im wynagrodzenie. Dodatkowo - w zakresie opłaty miejscowej - rada gminy (rada miasta) może zobowiązać inkasentów do prowadzenia ewidencji osób zobowiązanych do zapłaty opłaty miejscowej, określając jednocześnie zakres informacji w niej gromadzonych. Szczególnie ważna na gruncie orzeczeń sądów administracyjnych jest uregulowana kwestia prawidłowego określenia inkasentów, tj. takiego, żeby nie było wątpliwości, kto nim faktycznie jest (np. wyrok WSA w Białymstoku z 3 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Bk 26/14 oraz wyrok WSA w Łodzi z 10 października 2013 r., sygn. akt I SA/Łd 922/13).To jednak nie jedyne zasady w tym zakresie.
Uzasadnienie
Oprócz u.p.o.l. i aktów prawa miejscowego (w przypadku wprowadzenia inkasa jako formy poboru) należy jeszcze wskazać art. 21 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Jest on o tyle ważny, że w przypadku inkasa - jako przeważającej formy poboru takich opłat, jak targowa czy miejscowa - w większości gmin inkasent dokonuje czynności poboru z pomocą mających różne formy kwitariuszy poborowych.
Rada gminy (rada miasta) może zobowiązać inkasentów do prowadzenia ewidencji osób zobowiązanych do zapłaty opłaty miejscowej
Są one jednym z rodzajów druków ścisłego zarachowania, tj. na dowód pobranej należności wypisuje się pokwitowanie dokumentujące tę czynność. Takie kwitariusze przychodowe stanowią (jako dowody księgowe) podstawę do wprowadzenia uzyskanych z tego tytułu dochodów do gminnych ksiąg rachunkowych, dlatego powinny być wypisywane ze szczególną starannością i zawierać następujące obligatoryjne elementy:
● określenie rodzaju i wskazanie numeru identyfikacyjnego,
● wskazanie podmiotu (dane osobowe, nazwa, adres) dokonującego wpłaty,
● nazwa pobieranej opłaty oraz jej kwota,
● data dokonanego poboru,
● podpis inkasenta.
Tylko dowody księgowe mające wszystkie wymienione elementy będą stanowiły prawidłową podstawę do ujęcia w księgach rachunkowych danej gminy dochodów uzyskanych z tego tytułu.
MARCIN BINAŚ
PODSTAWY PRAWNE
● art. 21 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047)
● art. 19 pkt 1 i pkt 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 716)
