KOMENTARZ: Na podstawie przepisu art. 40 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym w oparciu o upoważnienia ustawowe gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

ZAPAMIĘTAJ!

Opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach.

Opłatę targową pobiera się niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko.

Rada gminy, w drodze uchwały, określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat określonych w ustawie, z tym że stawka opłaty targowej nie może przekroczyć 758,47 zł dziennie (art. 19 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Kwota maksymalna opłaty ustalona jest na podstawie przepisu pkt 4 lit. a obwieszczenia Ministra Finansów z 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r.

Rada gminy może zarządzić pobór tych opłat w drodze inkasa oraz określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso, a także może wprowadzić obowiązek prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, zobowiązanych do uiszczania opłaty miejscowej, oraz określić szczegółowy zakres danych zawartych w tej ewidencji, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego poboru opłaty miejscowej.

Zmiana przepisów z dniem 1 stycznia 2016 r.

Ustawą z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw dokonano istotnych zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym).

W wyniku wprowadzonych zmian w art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przyznano radzie gminy fakultatywną możliwość wprowadzenia opłaty targowej z zaznaczeniem, że opłatę targową pobiera się od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach (patrz: tabela).

Tabela. Zmiana art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Do momentu wejścia w życie nowego zapisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, opłata ta miała charakter obligatoryjny, a jednostka samorządu terytorialnego decydowała w uchwale o jej wysokości. Opłata targowa pobierana jest niezależnie od należności przewidzianych w odrębnych przepisach za korzystanie z urządzeń targowych oraz za inne usługi świadczone przez prowadzącego targowisko.

ANALIZA PRAWNA: Od 1 stycznia 2016 r. weszły w życie istotne zmiany w ustawie z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie opłaty:

● miejscowej,

● uzdrowiskowej,

● targowej

- wprowadzone ustawą o zmianie ustawy o samorządzie gminnym.

W związku z tym, w niektórych przypadkach, konieczne jest podjęcie stosownych uchwał przez rady gmin, w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatków i opłat lokalnych. Dotyczy to także opłaty targowej.

Od 1 stycznia 2016 r. pobieranie przez gminy opłat: miejscowej, uzdrowiskowej i targowej nie jest obowiązkowe, a uzależnione od woli organu stanowiącego wyrażonej w uchwale. Pobór tych opłat wymaga więc podjęcia przez rady gmin uchwał w sprawie ich wprowadzenia, niezależnie od uchwalenia wysokości obowiązujących stawek, których wysokość na 2016 r. nie może przekroczyć kwot określonych w obwieszczeniu Ministra Finansów z 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r.

Rada gminy nie może więc pobierać opłaty targowej na podstawie uchwały obowiązującej w 2014 r., ponieważ opłata ta zmieniła swój prawny charakter. Obecnie jest dowolnie pobierana przez gminy, wcześniej natomiast podstawę jej pobierania stanowił przepis ustawowy, a wola rady ograniczała się jedynie do ustalenia obowiązującej na terenie gminy dziennej stawki opłaty targowej.

Obecnie podjęcie takiej uchwały jest konieczne dla legalności poboru opłaty. Ponadto pobieranie opłaty nadal na podstawie uchwały z 2014 r. jest niezgodne z prawem, ponieważ po zmianie przepisów organ stanowiący gminy nie wypowiedział się o zamiarze poboru tej opłaty od stycznia 2016 r., a podstawa prawna pobierania opłaty o charakterze obligatoryjnym wygasła wraz ze zmianą charakteru tej opłaty, czyli z dniem 31 stycznia 2015 r., nawet jeśli uchwała taka nie została uchylona przez radę gminy.

Tym samym pobór opłaty targowej po 1 stycznia 2016 r. wymaga zawsze podjęcia uchwały w sprawie jej wprowadzenia. Stanowisko takie znalazło swoje potwierdzenie w Komunikacie Ministra Finansów z 28 września 2015 r. (patrz: Komunikat Ministerstwa Finansów) "Zmiany w podatkach lokalnych ważne dla gmin".

Komunikat Ministerstwa Finansów

z 28 września 2015 r.

Zmiany w podatkach i opłatach lokalnych ważne dla gmin

1 stycznia 2016 r. wejdą w życie istotne zmiany w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 849, z późn.zm.), w tym m.in. w zakresie opłat: miejscowej, uzdrowiskowej i targowej. Wynika to z uchwalenia 25 czerwca 2015 r. przez Sejm RP nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1045).

W związku z nowelizacją, w niektórych przypadkach, konieczne będzie podjęcie stosownych uchwał przez rady gmin w celu zapewnienia prawidłowego poboru podatków i opłat lokalnych.

Fakultatywność opłat

Od 1 stycznia 2016 r. pobieranie przez gminy opłat: miejscowej, uzdrowiskowej i targowej nie będzie obowiązkowe. Pobór tych opłat będzie wymagał podjęcia przez rady gmin uchwał w sprawie ich wprowadzenia, niezależnie od uchwalenia wysokości obowiązujących stawek, których wysokość na 2016 r. nie może przekroczyć kwot określonych w obwieszczeniu Ministra Finansów z dnia 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r. (M.P. poz. 735).

W związku z powyższym:

1) pobór opłat będzie wymagał zawsze podjęcia uchwały w sprawie ich wprowadzenia.

2) obniżenie wskutek deflacji górnych granic stawek ww. opłat na 2016 r. spowoduje, że stosowanie w 2016 r., na podstawie art. 20a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, stawek opłat uchwalonych przez radę gminy na 2015 r. będzie możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy stawki te nie przekroczą górnych granic stawek opłat wynikających z obwieszczenia w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r.

Prowadzenie ewidencji dla celów poboru opłaty miejscowej

Rady gmin od 1 stycznia 2016 r. zyskają uprawnienie do nałożenia obowiązku prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób zobowiązanych do uiszczenia opłaty miejscowej oraz do określenia szczegółowego zakresu danych zawartych w tej ewidencji (znowelizowany art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Niezależnie od powyższego, zgodnie z art. 56 ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw, uchwały podjęte na podstawie art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zachowują moc po dniu 1 stycznia 2016 r. - do dnia wejścia w życie uchwał wydanych na podstawie nowych, zmienionych przepisów. Niemniej wydaje się, że najwłaściwszym rozwiązaniem będzie kompleksowe uregulowanie spraw określonych w art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w nowej uchwale. (...)

Komunikat Ministra Finansów z 28 września 2015 r.

pełen tekst dostępny na:

http://www.mf.gov.pl/ministerstwo-finansow/wiadomosci/komunikaty/-/asset_publisher/6Wwm/content/zmiany-w-podatkach-lokalnych-wazne-dla-gmin

OSOBY ODPOWIEDZIALNE: Do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach (art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym). Odpowiedzialność w tym zakresie nie spoczywa jednak na organie stanowiącym, ale wykonawczym.

Zgodnie z przepisem art. 13 § 1 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, organem podatkowym, stosownie do swojej właściwości, jest naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego, wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa - jako organ pierwszej instancji.

Ponadto przepis art. 53 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ustala generalną zasadę, że to kierownik jednostki sektora finansów publicznych jest odpowiedzialny za całość gospodarki finansowej tej jednostki.

Tym samym odpowiedzialność za opisaną nieprawidłowość ponosi wójt jako organ wykonawczy gminy, zgodnie z art. 26 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi, że organem wykonawczym gminy jest wójt. Jest on także organem podatkowym zgodnie z przywołanym powyżej przepisem Ordynacji podatkowej.

ADAM BŁASZKO

 radca prawny, członek kolegium regionalnej izby obrachunkowej, wcześniej członek samorządowego kolegium odwoławczego, były pracownik izby i urzędu skarbowego

PODSTAWY PRAWNE

● art. 15, art. 17, art. 19 pkt 1 lit. a ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 849; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)

● art. 40 ust. 1, art. 41 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 1515; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)

● art. 53 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 885; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1890)

● art. 13 § 1 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1932)

● art. 9 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 1045)

● pkt 4 lit. a obwieszczenia Ministra Finansów z 5 sierpnia 2015 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 r. (M.P. z 2015 r. poz. 735)

W kolejnym numerze omówimy: Wadliwe ustalenie zakresu zobowiązań powodujących konieczność zaciągnięcia kredytu w gminie.