Zakup artykułów spożywczych na zajęcia kulinarne uczestników środowiskowego domu samopomocy należy klasyfikować w § 422 "Zakup środków żywności".

W pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę, że zgodnie z § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (dalej: rozporządzenie w sprawie środowiskowych domów samopomocy), usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na:

● nauce,

● rozwijaniu,

● podtrzymywaniu

umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym obejmujących m.in. trening funkcjonowania w codziennym życiu, w którym mieści się trening kulinarny.

W akcie tym jest również mowa o całodobowym wyżywieniu dla uczestników skierowanych na pobyt całodobowy w formie posiłków lub produktów żywnościowych do przygotowania posiłków przez uczestnika. W § 15 rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy ustalono, że dom umożliwia uczestnikom skierowanym na pobyt dzienny spożywanie gorącego posiłku, przyznanego w ramach zadania własnego gminy, tj. zapewnia posiłek osobom tego pozbawionym i dożywia dzieci lub w ramach treningu kulinarnego.

W rozporządzeniu Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych przewidziano § 422 "Zakup środków żywności", który obejmuje pełne wydatki na zakup produktów żywnościowych, w szczególności:

● dla osób korzystających z internatów i stołówek,

● dla dzieci w żłobkach, klubach dziecięcych, u dziennych opiekunów i w przedszkolach,

● chorych w szpitalach,

● krwiodawców,

● podopiecznych w zakładach opiekuńczych,

● wychowanków zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich,

● uczestników obozów, więźniów, żołnierzy.

Opłaty za wyżywienie obejmują odpowiednie podziałki dochodów. Paragraf ten zawiera także wydatki na zakup i utrzymanie inwentarza żywego przeznaczonego do uboju na własne potrzeby wymienionych zakładów. Z objaśnień zatem wynika, że nie chodzi tylko o jednostki całodobowe, ponieważ np. przedszkola do takich jednostek nie są zaliczane.

W praktyce artykuły spożywcze bywają również klasyfikowane w § 421 "Zakup materiałów i wyposażenia", przy czym do paragrafu tego nie zalicza się zakupów dokonanych z paragrafu:

● 422 "Zakup środków żywności",

● 423 "Zakup leków, wyrobów medycznych i preparatów biobójczych",

● 424 "Zakup pomocy naukowych, dydaktycznych i książek"

● 425 "Zakup sprzętu i uzbrojenia",

a także zakupów dóbr przekazywanych osobom fizycznym w ramach deputatów i innych świadczeń w naturze dokonywanych z wydatków osobowych, jak również w roku budżetowym 2010 zakupów dokonanych z paragrafów 474 i 475.

Aby móc jednak stosować § 421, należy wyeliminować możliwość posłużenia się § 422. Należy zatem rozróżnić cele, które realizujemy dzięki zakupowi artykułów spożywczych:

● uczymy umiejętności w ramach treningu kulinarnego, w związku z tym kupujemy produkty żywnościowe do przygotowania posiłków przez uczestnika,

● zapewniamy posiłki dla uczestników skierowanych na pobyt całodobowy (przygotowany przez osoby niebędące uczestnikami) oraz posiłek przyznany w drodze decyzji administracyjnej.

Jak widać, cele te mocno się ze sobą wiążą. Różnica między nimi polega na tym, że w pierwszym przypadku zużycie artykułu spożywczego niekoniecznie prowadzi do wytworzenia posiłku nadającego się do spożycia, natomiast w drugim - posiłki przygotowywane są z reguły przez wykwalifikowany personel i powinny, co do zasady, nadawać się do zjedzenia. Zapewnienie posiłku wiąże się zatem z pełnymi wydatkami na zakup produktów żywnościowych dla korzystających zeń uczestników całodobowych (określanych również mianem podopiecznych) domu, więc artykuły spożywcze na ten cel powinny być klasyfikowane w § 422. Natomiast artykuły spożywcze kupione w celu przeprowadzenia treningu kulinarnego należałoby klasyfikować w § 421, ponieważ podczas nauki takie produkty spełniają cechy materiału i nie wszystkie trafiają do posiłku, który następnie zostaje spożyty. Nie ma sensu na siłę udowadniać, że w przypadku treningu kulinarnego artykuły spożywcze nie stanowią środków żywności, gdyż oczywiste jest, że nimi są, ponadto stosowania § 422 nie ograniczono tylko do placówek całodobowych, więc nie ma znaczenia cel treningu, gdyż przepisy § 14 rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy wyraźnie wskazują na zakup produktów żywnościowych.

PIOTR WIECZOREK

specjalista ds. rachunkowości i zarządzania ryzykiem, praktyk kontroli i szkoleniowiec, audytor systemu ISO, były pracownik jednostek sektora finansów publicznych

Podstawy prawne

● § 14, § 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. z 2010 r. Nr 238, poz. 1586)

● załącznik nr 4 do rozporządzenia Ministra Finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053)

W następnym dodatku "Rachunkowość w instytucjach pomocy społecznej" polecamy artykuł: Wywiad środowiskowy - obowiązek dowodowy jednostek pomocy społecznej.

Więcej porad związanych z prawidłowym stosowaniem podziałek klasyfikacji budżetowej w instytucjach pomocy społecznej znaleźć można na Platformie Rachunkowości Budżetowej i Prawa Pracy (www.inforrb.pl) w zakładce BAZA PORAD.