Interpretacja indywidualna z dnia 01.02.2016, sygn. IPPB4/4511-1313/15-4/MS, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, sygn. IPPB4/4511-1313/15-4/MS

1) Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w wysokości przewyższającej trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia za pracę, a więc ponad odszkodowanie, które w myśl art. 58 Kodeksu pracy mogło zostać zasądzone przez sąd pracy, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)?2) Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w wysokości przewyższającej trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia za pracę, a więc ponad odszkodowanie, które w myśl art. 58 Kodeksu pracy mogło zostać zasądzone przez sąd pracy, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 31 października 2015 r. (data wpływu 12 listopada 2015 r.) uzupełniony pismem z dnia 4 stycznia 2016 r. (data nadania 5 stycznia 2016 r., data wpływu 7 stycznia 2016 r.) na wezwanie z dnia 29 grudnia 2015 r. Nr IPPB4/4511-1313/15-2/MS (data nadania 29 grudnia 2015 r., data doręczenia 31 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia jest:

• prawidłowe w części dotyczącej braku zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• nieprawidłowe w pozostałej części.

UZASADNIENIE

W dniu 12 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego byłemu pracownikowi z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Z uwagi na braki formalne, pismem Nr IPPB4/4511-1313/15-2/MS z dnia 29 grudnia 2015 r. (data nadania 29 grudnia 2015 r., data doręczenia 31 grudnia 2015 r.) tut. organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku, poprzez wskazanie i uzupełnienie danych identyfikacyjnych Wnioskodawcy zgodnie ze wzorem wniosku ORD-IN, uzupełnienie danych o wysokości, sposobie uiszczenia i zwrotu opłaty oraz numery kont bankowych, złożenie oświadczenia i podpisu Wnioskodawcy lub osoby upoważnionej.

Pismem z dnia 4 stycznia 2016 r. (data nadania 5 stycznia 2016 r., data wpływu 7 stycznia 2016 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 27 marca 2012 r. zatrudniający Wnioskodawcę pracodawca rozwiązał z Nim umowę o pracę, zawartą na czas nieokreślony, bez wypowiedzenia, tj. w trybie określonym w art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. W przewidzianym do tego terminie, do właściwego sądu pracy, zostało złożone odwołanie od rozwiązania umowy o pracę. Pierwotnym żądaniem określonym w pozwie było przywrócenie Wnioskodawcy do pracy. W dniu rozwiązania z Wnioskodawcą umowy o pracę stosunek pracy Wnioskodawca podlegał szczególnej ochronie określonej w art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, co oznaczało, że bez zgody reprezentującego Wnioskodawcę związku zawodowego nie było dopuszczalne rozwiązanie z Wnioskodawcą stosunku pracy. W trakcie postępowania sądowego między Wnioskodawcą, a pozwanym pracodawcą doszło do zawarcia ugody sądowej. W zawartej ugodzie ustalone zostało, że pozwany pracodawca cofa swoje oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, stosunek pracy ustał na mocy porozumienia stron z dniem 27 marca 2012 r., nawiązuje się nowy stosunek pracy na warunkach określonych w ugodzie oraz, że Wnioskodawcy zostanie wypłacone odszkodowanie w określonej w tej ugodzie wysokości. Zgodnie z warunkami zawartej ugody pozwany pracodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwotę 26.500 złotych tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. W wyniku zawarcia ugody sądowej w dniu 22 września 2015 r. postępowanie w sprawie o przywrócenie do pracy zostało umorzone. Co istotne Wnioskodawca nie prowadzi i w chwili zawierania ugody nie prowadził działalności gospodarczej, jak również nie prowadził jej w chwili rozwiązania z Nim mną umowy o pracę.

Zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy sąd pracy rozpoznający sprawę z powództwa Wnioskodawcy byłby uprawniony do zasądzenia odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia umowy o pracę. Z uwagi na ponad 3-letni okres zatrudnienia u pozwanego pracodawcy okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosił 3 miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy). W konsekwencji sąd pracy byłby uprawniony do zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w wysokości maksymalnie trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę obliczanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Zgodnie z warunkami zawartej ugody kwota ustalonego odszkodowania została ustalona na kwotę wyższą niż trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, a więc ponad kwotę, która potencjalnie mogła zostać zasądzona przez sąd pracy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w wysokości przewyższającej trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia za pracę, a więc ponad odszkodowanie, które w myśl art. 58 Kodeksu pracy mogło zostać zasądzone przez sąd pracy, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)...
2. Czy wypłacone na podstawie ugody sądowej odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę w wysokości przewyższającej trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia za pracę, a więc ponad odszkodowanie, które w myśl art. 58 Kodeksu pracy mogło zostać zasądzone przez sąd pracy, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.)...

Zdaniem Wnioskodawcy.

1. W ocenie Wnioskodawcy odpowiedź na pierwsze z postawionych pytań powinna być negatywna. Zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Jakkolwiek w przedstawionym stanie faktycznym niewątpliwie została zawarta ugoda sądowa, to wysokość, w jakiej została ona ustalona nie wynika wprost z przepisów ustaw odrębnych lub przepisów wykonawczych do tych ustaw.
   Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa pracy w postępowaniu toczącym się w skutek odwołania pracownika od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia sąd pracy jest uprawniony albo do wydania orzeczenia przywracającego pracownika do pracy bądź do zasądzenia na rzecz pracownika odszkodowania (art. 56 § 1 Kodeksu pracy). W przypadku uznania przez sąd pracy, że żądanie pracownika przywrócenia go do pracy jest niemożliwe lub niecelowe sąd orzeka o odszkodowaniu (art. 56 § 2 w zw. z art. 45 § 2 Kodeksu pracy). Z kolei, w myśl art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Z uwagi na ponad trzyletni okres zatrudnienia, zgodnie z art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy, ewentualnie zasądzone przez sąd pracy odszkodowanie mogłoby wynosić nie więcej niż równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę.
   Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym kwota odszkodowania wypłacona w związku z rozwiązaniem - umowy o pracę na mocy ugody sądowej została ustalona na kwotę przewyższającą trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę, a więc ponad maksymalną kwotę, która mogła zostać zasądzona przez sąd pracy. W rezultacie powyższego ustalona kwota odszkodowania nie wynikała wprost z przepisów Kodeksu pracy, lecz została ustalona swobodnie przez strony postępowania sądowego, co uniemożliwia uznanie, że jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.
2. W ocenie Wnioskodawcy odpowiedź na drugie z postawionych pytań powinna być pozytywna. Zgodnie z art. 21 ust. 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.
Wykładnia powyższego przepisu ustawy prowadzi do wniosku, że zwolnione z podatku są także inne, niż określone w art. 21 ust. 3 ustawy o PIT odszkodowania otrzymane na podstawie ugody sądowej do wysokości określonej w tej ugodzie. Tym samym, jeżeli nie zachodzą przesłanki zwolnienia odszkodowania z podatku PIT określone w art. 21 ust. 3 ustawy, w szczególności w przypadku, gdy wysokość odszkodowania nie wynika wprost z przepisów ustaw odrębnych, to, jeżeli doszło do zawarcia ugody sądowej kwota odszkodowania ustalona w tej ugodzie podlega zwolnieniu z podatku (pod warunkiem, że odszkodowanie to nie jest wypłacane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz że nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono). Decydujące jest, bowiem, że ustawodawca w art. 21 ust. 3b ustawy posłużył się odwołaniem do innych odszkodowań otrzymanych na podstawie ugody, a więc tych, które nie spełniają warunków określonych w innych przepisach ustawy o PIT.
Jednocześnie w przedstawionym stanie faktycznym oczywistym jest, że ustalona kwota odszkodowania nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą ta, bowiem nie była przez Wnioskodawcę prowadzona w czasie, gdy doszło do rozwiązania umowy o pracę oraz w czasie, gdy doszło do zawarcia ugody. Podobnie w przedstawionym stanie faktycznym nie zachodzi druga przesłanka wykluczająca zwolnienie z podatku dochodowego. Należy, bowiem wskazać, że ustalona kwota odszkodowania nie dotyczyła korzyści, które Wnioskodawca by osiągnął, gdyby szkody Mu nie wyrządzono z uwagi na fakt, że ustalone odszkodowanie nie miało waloru kompensacji utraconych przeze mnie korzyści. W ugodzie wyraźnie wskazano, że tytułem zapłaty kwoty ugody jest odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Tym samym określone w ugodzie odszkodowanie dotyczyło wyłącznie rozwiązania z Wnioskodawcą umowy o pracę i zostało ustalone w wysokości wyższej niż przewidziane zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy z uwagi na fakt, że ugoda eliminowała wszelkie konsekwencje niekorzystnego dla pozwanego pracodawcy orzeczenia sądowego nakazującego przywrócenie Wnioskodawcę do pracy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cyt. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Powołana wyżej dyspozycja przepisu zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1328 z późn. zm.) ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Ponadto, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502).

Zgodnie z art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;

Zgodnie z art. 56 § 1 ww. ustawy pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Stosownie do art. 58 ww. ustawy odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Jeżeli rozwiązano umowę o pracę, zawartą na czas określony albo na czas wykonania określonej pracy, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

Jeżeli pracodawca rozwiązał umowę o pracę w okresie wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas do upływu okresu wypowiedzenia (art. 60 Kodeksu pracy).

Jak wynika z wniosku, w dniu 27 marca 2012 r. pracodawca Wnioskodawcy rozwiązał z Nim umowę o pracę, zawartą na czas nieokreślony, bez wypowiedzenia, tj. w trybie określonym w art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Do właściwego sądu pracy, zostało złożone odwołanie od rozwiązania umowy o pracę. Pierwotnym żądaniem określonym w pozwie było przywrócenie Wnioskodawcy do pracy. W trakcie postępowania sądowego między Wnioskodawcą, a pozwanym pracodawcą doszło do zawarcia ugody sądowej. W zawartej ugodzie ustalone zostało, że pozwany pracodawca cofa swoje oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy, stosunek pracy ustał na mocy porozumienia stron z dniem 27 marca 2012 r., nawiązuje się nowy stosunek pracy na warunkach określonych w ugodzie oraz, że Wnioskodawcy zostanie wypłacone odszkodowanie w określonej w tej ugodzie wysokości. Zgodnie z warunkami zawartej ugody pozwany pracodawca zobowiązał się do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. W wyniku zawarcia ugody sądowej w dniu 22 września 2015 r. postępowanie w sprawie o przywrócenie do pracy zostało umorzone. Zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy sąd pracy rozpoznający sprawę z powództwa Wnioskodawcy byłby uprawniony do zasądzenia odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia umowy o pracę. Z uwagi na ponad 3-letni okres zatrudnienia u pozwanego pracodawcy okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosił 3 miesiące (art. 36 § 1 pkt 3 Kodeksu pracy). W konsekwencji sąd pracy byłby uprawniony do zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w wysokości maksymalnie trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę obliczanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Zgodnie z warunkami zawartej ugody kwota ustalonego odszkodowania została ustalona na kwotę wyższą niż trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, a więc ponad kwotę, która potencjalnie mogła zostać zasądzona przez sąd pracy.

Należy zatem stwierdzić, że podstawy przyznanego odszkodowania nie stanowił art. 58 Kodeksu pracy. Skoro wysokość odszkodowania nie została ustalona w oparciu o powołane powyżej przepisy Kodeksu pracy przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest to kwota wynagrodzenia za okres wypowiedzenia określony w umowie o pracę.

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

W niniejszej sprawie, zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy sąd pracy rozpoznający sprawę byłby uprawniony do zasądzenia odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia umowy o pracę. Z uwagi na ponad 3-letni okres zatrudnienia u pozwanego pracodawcy okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosił 3 miesiące. W konsekwencji sąd pracy byłby uprawniony do zasądzenia na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w wysokości maksymalnie trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę obliczanego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Zgodnie z warunkami zawartej ugody kwota ustalonego odszkodowania została ustalona na kwotę wyższą niż trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, a więc ponad kwotę, która potencjalnie mogła zostać zasądzona przez sąd pracy. Określenie wysokości przedmiotowego odszkodowania we skazany wyżej sposób jest równoznaczne z tym, że wypłacone na tej podstawie odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych.

W przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych pod lit. a) i b) tegoż przepisu.

Zaistniały stan faktyczny wypełnia dyspozycję ww. przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, gdyż wysokość przedmiotowego odszkodowania nie wynika wprost z przepisów ustawy (Kodeksu pracy), a podstawą jego otrzymania jest ugoda sądowa.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku dochodowego jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Podkreślić należy, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje, zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem odszkodowania należy podzielić na: odszkodowanie za rzeczywiste straty i odszkodowanie za utracone korzyści. Odszkodowanie z tytułu poniesionych strat służy przywróceniu stanu majątku sprzed wystąpienia szkody.

Z powołanego wyżej przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie wszystkie odszkodowania zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia tegoż przepisu obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści. Ustawodawca w tym przepisie wyraźnie wyłączył odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści z zakresu wymienionego powyżej zwolnienia. Tym samym, wypłaty w zakresie utraconych korzyści podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie jest racjonalne. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści powinno być opodatkowane, w przeciwnym razie podatnik, który korzyść utracił, znalazłby się w sytuacji korzystniejszej niż podatnik, który korzyść osiągnął (odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionej przez niego szkody, a nie jego wzbogacenie podatek dochodowy od osób fizycznych: rok 2004, Komentarz, red. J. Marciniuk, Warszawa 2004, s. 338).

Natomiast stratą jest niewątpliwie pomniejszenie majątku poszkodowanego. Polega ona na uszczupleniu aktywów, albo na przybyciu pasywów. Odszkodowanie za stratę ma na celu wyrównanie uszczerbku w majątku na skutek zdarzeń, za które inna osoba ponosi odpowiedzialność.

Jak już wyjaśniono zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z wniosku wynika, że zgodnie z warunkami zawartej ugody kwota ustalonego odszkodowania została ustalona na kwotę wyższą niż trzymiesięczne wynagrodzenie za pracę obliczone jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy. Zatem przedmiotowe odszkodowanie należy zakwalifikować jako odszkodowanie dotyczące korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że wypłacone Wnioskodawcy odszkodowanie nie podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy. Otrzymane na podstawie ugody sądowej odszkodowanie stanowi przychód (w dacie jego otrzymania) opodatkowany na zasadach ogólnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie