Nowelizacja ustawy o VAT, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r., zmienia zasady rozliczeń dla wielu podatników. Najwięcej problemów, jak zwykle, sprawia rozliczenie na przełomie roku, gdy umowy są podpisane i zaliczki wpłacone jeszcze w starym roku, a transakcja ma miejsce już w nowym roku. Przedstawiamy zasady rozliczeń w okresie przejściowym.
Rozliczenie VAT na przełomie 2016 i 2017 r.
Lp. | Czego dotyczy zmiana | Na czym polega zmiana | Jak stosować nowe przepisy |
1 | 2 | 3 | 4 |
1. | Roboty budowlane | Roboty budowlane wymienione w poz. 2-48 załącznika nr 14 do ustawy zostały objęte odwrotnym obciążeniem, gdy (art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy): ● są świadczone przez podwykonawców, ● świadczący usługę i zleceniodawca są podatnikami VAT czynnymi. | 1. Nowe przepisy stosuje się do usług, które zostały wykonane od 1 stycznia 2017 r. (art. 5 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). 2. W przypadku zapłaty w 2016 r. zaliczki (zarówno części, jak i 100% ceny) na poczet wykonanych od 2017 r. robót budowlanych, dla których podatnikiem stał się nabywca, korekty rozliczenia tej zapłaty należy dokonać w deklaracji za okres, w którym wykonano usługę (art. 8 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). Całość usługi będzie opodatkowana według nowych zasad. |
2. | Sprzedaż praw do emisji gazów | Usługi sprzedaży praw do emisji gazów są objęte odwrotnym obciążeniem, tylko gdy sprzedawca i nabywca są podatnikami VAT czynnymi (art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy). | Nabywca praw do emisji gazów, który nie jest podatnikiem VAT czynnym, jeśli (art. 6 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.): ● dokonał zapłaty w 2016 r. całości lub części należności, a ● usługa została wykonana w 2017 r., jest zobowiązany rozliczyć VAT od pozostałej należności na dotychczasowych zasadach (obowiązujących do końca 2016 r.). Gdy zaliczka wyniosła 100% nie koryguje rozliczeń. |
3. | Towary objęte odwrotnym obciążeniem | Nowe towary, w tym procesory, zostały objęte odwrotnym obciążeniem. Nowe zasady rozliczeń mają zastosowanie, gdy obie strony transakcji są podatnikami VAT czynnymi, a w przypadku procesorów, gdy dostawa ma miejsce w ramach jednolitej gospodarczo transakcji o wartości przekraczającej 20 000 zł. | 1. W przypadku zapłaty w 2016 r. zaliczki (zarówno części, jak i 100% ceny) na poczet dostaw towarów objętych po zmianie odwrotnym obciążeniem, które zostały dokonane od 2017 r., korektę rozliczenia tej zapłaty należy dokonać w deklaracji za okres, w którym miała miejsce dostawa (art. 8 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). Całość dostawy będzie opodatkowana według nowych zasad. 2. W przypadku zawarcia przed 1 stycznia 2017 r. umowy lub umów, w ramach których występują dostawy procesorów, nowe zasady rozliczeń mają zastosowanie do dostaw dokonanych od 1 stycznia 2017 r., jeżeli łączna wartość tych dostaw, bez kwoty podatku, przekracza od tego dnia 20 000 zł. |
4. | VAT naliczony | Odliczenie VAT naliczonego od WNT, importu usług, dostaw towarów i usług objętych odwrotnym obciążeniem będzie możliwe za ten sam okres rozliczeniowy, za który został rozliczony VAT należny, jeśli nastąpiło to w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy. | Nowe zasady rozliczeń mają zastosowanie od rozliczenia za styczeń lub I kwartał 2017 r. (art. 9 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.) |
5. | Zwrot VAT - czynności sprawdzające | W ramach czynności sprawdzających organ podatkowy może sprawdzić rozliczenia u kontrahenta podatnika (tzw. kontrole krzyżowe). | Organ podatkowy może stosować nowe uprawnienie również do okresów rozliczeniowych przypadających przed 1 stycznia 2017 r. (art. 10 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
6. | Zwrot VAT | Nowe warunki uzyskania zwrotu VAT w terminie 25 dni | Od rozliczenia za styczeń lub I kwartał 2017 r. (art. 11 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.) |
7. | Odmowa rejestracji VAT | Urząd skarbowy może odmówić zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego. | Nowe przepisy stosuje się do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych również przed 1 stycznia 2017 r. (art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
8. | Wykreślenie podatnika | Poszerzono zakres przypadków, gdy urząd skarbowy może wykreślić podatnika z rejestru VAT. | Nowe przepisy stosuje się do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych również przed 1 stycznia 2017 r. (art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
9. | Odpowiedzialność | Pełnomocnik, który złoży zgłoszenie rejestracyjne w imieniu podatnika, może być pociągnięty do odpowiedzialności za jego zaległości. | Nowe przepisy stosuje się do zgłoszeń rejestracyjnych złożonych od 1 stycznia 2017 r. (art. 13 ust. 1 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
10. | Wykreślenie | Podatnik, który przez trzy kolejne miesiące lub kwartał złoży puste deklaracje VAT lub nie złoży ich w ogóle, może być wykreślony z rejestru podatników VAT UE. | Nowe przepisy stosuje się z uwzględnieniem okresów przypadających przed 1 stycznia 2017 r. (art. 13 ust. 2 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
11. | Deklaracje VAT | Deklaracje VAT-7/VAT-7K/VAT-8/VAT-9M/VAT-13/VAT-14 należy składać w formie elektronicznej. | Od rozliczenia za styczeń lub I kwartał 2017 r. mają taki obowiązek podatnicy, którzy są (art. 14 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.): 1) obowiązani do zarejestrowania się jako podatnicy VAT UE, 2) dostawcami towarów wymienionych w załączniku nr 11 do ustawy o VAT lub świadczącymi usługi wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dla których podatnikiem jest nabywca, lub nabywcami tych towarów i usług, 3) płatnikami sporządzającymi PIT za dany rok za więcej niż pięciu podatników. Elektronicznie muszą być też składane deklaracje w imieniu klientów przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą obejmującą prowadzenie ksiąg podatkowych (biura rachunkowe). |
12. | Kwartalne rozliczenie | Utrata prawa do rozliczeń kwartalnych przez podatników, którzy nie mają statusu małego podatnika, oraz przez podatników rozpoczynających działalność | Od rozliczenia za styczeń 2017 r. podatnicy ci muszą składać miesięczne deklaracje. Zasady te stosuje się również do podatników, którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni po 30 września 2016 r. i nie spełniają w 2017 r. warunków do rozliczeń kwartalnych (art. 15 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
13. | Informacje podsumowujące | Unijne i krajowe informacje podsumowujące należy składać wyłącznie za okresy miesięczne i tylko w formie elektronicznej. | Nowe zasady składania informacji podsumowujących obowiązują od rozliczenia za styczeń 2017 r. (art. 14 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
14 | Sankcje VAT | Obowiązują nowe sankcje w postaci dodatkowego zobowiązania w wysokości 30% lub 100%. Zlikwidowano także sankcje dla dłużnika, który nie skorygował we wskazanym terminie odliczonego VAT z niezapłaconej faktury. | 1. Nowe sankcje mogą być stosowane od rozliczenia za styczeń lub I kwartał (art. 11 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). 2. Zlikwidowana sankcja może być nadal stosowana do rozliczeń przypadających do końca 2016 r. (art. 12 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
15 | Upoważnienie banku przez dostawcę towarów wrażliwych | Podatnik, który dokonuje dostaw towarów wrażliwych wymienionych w załączniku nr 13 do ustawy, musi upoważnić bank do przekazywania informacji o rachunku, na który dokonywana jest zapłata za te dostawy. | Podmioty, które przed 1 stycznia 2017 r. zostały wpisane do wykazu podatników, którzy złożyli kaucję gwarancyjną, są obowiązane w terminie do 31 stycznia 2017 r. do upoważnienia banku, aby przekazywał organom podatkowym informacje o rachunku (art. 17 ust. 1 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
16 | Zapłata za towary wrażliwe z załącznika | Kupujący towary wymienione w załączniku nr 13 do ustawy, aby nie ponosił solidarnej odpowiedzialności ze sprzedawcą, musi m.in. dokonać całości zapłaty na rachunek, co do którego sprzedawca upoważnił bank, aby przekazywał informacje organom podatkowym. | Zapłata na wskazany rachunek musi być dokonywana od 1 lutego 2017 r. (art. 20 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). |
17 | Zwolnienie podmiotowe | Podwyższono limit zwolnienia podmiotowego z 150 000 zł do 200 000 zł. | Ze zwolnienia mogą korzystać podatnicy, u których w 2016 r. wartość sprzedaży była wyższa niż 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł (art. 18 ustawy zmieniającej z 1 grudnia 2016 r.). Podatnicy, którzy rozpoczęli w 2016 r. wykonywanie czynności opodatkowanych, u których łączna wartość sprzedaży, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, przekroczyła 150 000 zł i nie przekroczyła 200 000 zł, również mogą skorzystać ze zwolnienia w 2017 r. |