9/2016, data dodania: 29.08.2016 Czy urząd skarbowy może żądać od nabywcy zwrotu VAT ze względu na nierozliczenie podatku przez sprzedawcę
Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług reklamowych. Jestem czynnym podatnikiem VAT składającym miesięczne deklaracje VAT-7. Czy urząd skarbowy może żądać ode mnie zwrotu kwoty, którą wcześniej mi wypłacił z tytułu rozliczenia VAT od faktury za usługi budowlane (remont mojego biura), z powodu nierozliczenia faktury przez firmę świadczącą mi usługi? Faktura była wystawiona i rozliczona trzy lata temu, ale firma, która robiła dla mnie remont, dopuściła się nieprawidłowości i, między innymi, nie rozliczyła faktury mi wystawionej.
PROBLEM
RADA
Sam tylko fakt, że podatnik prowadzący firmę budowlaną nie rozliczył VAT z wystawionej Panu faktury, nie stanowi podstawy do zakwestionowania przez organy podatkowe prawa do odliczenia. Dlatego gdy efektem skorzystania z tego prawa było wystąpienie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, która została zwrócona na rachunek bankowy, urząd nie ma w takim przypadku podstaw do żądania jej zwrotu. Nie jest jednak wykluczone, że przyczyna żądania przez organ podatkowy zwrotu VAT jest inna. Szczegóły w uzasadnieniu.
UZASADNIENIE
Podstawowym uprawnieniem podatników VAT jest prawo do obniżania kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego, nazywane potocznie prawem do odliczenia. Prawo to przysługuje, co do zasady, w zakresie, w jakim nabywane przez podatników towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT).
Istnieją ograniczenia prawa do odliczenia, z których najważniejsze określają przepisy art. 88 ustawy o VAT. Z przepisów tych (ani z żadnych innych przepisów) nie wynika, aby prawo do odliczania podatku naliczonego było zakazane ze względu na fakt, że sprzedawca nie rozliczył VAT wykazanego na wystawionej nabywcy fakturze.
UWAGA!
Z żadnych przepisów regulujących zasady odliczania podatku naliczonego VAT nie wynika, aby było zakazane odliczanie VAT ze względu na fakt, że sprzedawca nie rozliczył VAT wykazanego na wystawionej nabywcy fakturze.
A zatem sam tylko fakt, że podatnik prowadzący firmę budowlaną nie rozliczył VAT z wystawionej Panu faktury za usługi budowlane, nie stanowi podstawy do zakwestionowania przez organy podatkowe prawa do odliczenia. Jednocześnie z tego samego powodu organ podatkowy nie ma podstaw żądać zwrotu wypłaconej na rachunek bankowy nadwyżki VAT.
Żądanie przez organ podatkowy zwrotu otrzymanego wcześniej VAT na rachunek mogłoby mieć miejsce tylko wówczas, gdyby wystąpiło jedno ze zdarzeń zabraniających korzystania przez Pana z prawa do odliczenia. Chodzi tutaj o przypadki wymienione w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT, gdy faktury nie stanowią podstawy do odliczania z nich podatku naliczonego.
Sytuacje, gdy faktury nie stanowią podstawy do odliczania z nich podatku naliczonego (art. 88 ust. 3a ustawy o VAT)
| 1. | Sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi przez podmiot nieistniejący |
| 2. | Transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku |
| 3. | Wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne: a) stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności b) podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością c) potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności |
| 4. | Faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego |
| 5. | Wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności |
Organ podatkowy, pozbawiając prawa do odliczenia VAT, musi podać jego podstawę prawną, wskazując jeden z wymienionych przypadków. Z treści pytania nie wynika jednak, aby miała miejsce sytuacja wskazana w tabeli.
Ewentualne uznanie, że faktury zostały wystawione przez podmiot nieistniejący, czyli podmiot, który istniał tylko na fakturach, niezarejestrowany, nie oznacza, że automatycznie można pozbawić nabywcę prawa do odliczenia VAT. TSUE w wyroku z 22 października 2015 r. w sprawie C-277/14 PPUH Stehcemp sp.j. Florian Stefanek, Janina Stefanek, Jarosław Stefanek (Polska) uznał, że nie można pozbawić podatnika prawa do odliczenia VAT z uwagi tylko na to, że faktura została wystawiona przez podmiot, który należy uważać za podmiot nieistniejący, i nie ma możliwości ustalenia tożsamości rzeczywistego dostawcy towarów. Aby można było pozbawić nabywcę prawa do odliczenia VAT, musi zostać wykazane na podstawie obiektywnych przesłanek i bez wymagania od podatnika, aby dokonał ustaleń, do których nie jest on zobowiązany, że ów podatnik wiedział lub powinien był wiedzieć, iż dostawa lub usługa wiązała się z przestępstwem w zakresie VAT.
Jak z tego wynika, samo ustalenie przez urząd, że wystawca faktury jej nie rozliczył, nawet gdy był niezarejestrowanym podatnikiem, nie daje podstaw do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia VAT.
Inny scenariusz miałby miejsce, gdyby nie uregulował Pan kwoty wynikającej z faktury za usługi budowlane, o której mowa. Wówczas - po upływie 150 dni od dnia upływu terminu płatności - byłby Pan obowiązany do korekty odliczonej kwoty podatku wynikającej z tej faktury (art. 89b ust. 1 ustawy o VAT). Gdyby w takim przypadku nie dokonał Pan korekty, obecnie organy podatkowe byłyby uprawnione do wyegzekwowania tego od Pana.
Podstawa prawna:
● art. 86 ust. 1, art. 88 oraz art. 89b ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 710; ost.zm. Dz.U. z 2016 r. poz. 1228
Tomasz Krywan
doradca podatkowy
