20/2016, data dodania: 10.10.2016 Obowiązek badania sprawozdań finansowych za 2016 r. - po zmianach
Kierownik jednostki, której roczne sprawozdanie finansowe za 2016 r. podlega badaniu przez biegłego rewidenta, powinien najpóźniej w czwartym kwartale 2016 r. podpisać umowę z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdania finansowego. Rok 2016 jest pod tym względem szczególny dla krajowych instytucji płatniczych, instytucji pieniądza elektronicznego oraz alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Po raz pierwszy bowiem są one zobligowane do poddania swoich sprawozdań finansowych badaniu.
Podmioty zobowiązane do badania sprawozdań finansowych za 2016 r.
Zgodnie z art. 64 ustawy o rachunkowości badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe - kontynuujących działalność:
● banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładów reasekuracji,
● spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
● jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w tym uprawnionych do posługiwania się nazwą "EuVECA" albo "EuSEF" (patrz ramka),
| Alternatywne fundusze inwestycyjne 4 czerwca 2016 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o funduszach inwestycyjnych (ustawa z 31 marca 2016 r. o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2016 r., poz. 615; dalej: ustawa nowelizująca). Ustawa nowelizująca wprowadziła do polskiego prawa - w ślad za prawem unijnym - instytucję alternatywnych funduszy inwestycyjnych (AFI). Alternatywnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu znowelizowanej ustawy o funduszach inwestycyjnych jest instytucja wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności (w tym w ramach subfunduszu) jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Wśród form prawnych regulowanych przez tę ustawę alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi są: ● SFIO, tj. Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty. Jest to dość specyficzna forma funduszu inwestycyjnego otwartego. Statut takiego funduszu może nie tylko ograniczać grono potencjalnych nabywców, np. mogą to być tylko osoby prawne, ale także może regulować terminy i warunki, w jakich odbywa się wykup wyemitowanych jednostek, ● FIZ, tj. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty. Fundusze takie są jedną z możliwości zbiorowego pomnażania kapitału bez posiadania specjalistycznej wiedzy o rynkach finansowych. Jest to drugi często spotykany rodzaj funduszu inwestycyjnego. Emituje on certyfikaty inwestycyjne występujące w formie imiennej bądź na okaziciela. Te na okaziciela często są przedmiotem obrotu na giełdzie papierów wartościowych. FIZ-y mogą inwestować w znacznie szersze spektrum aktywów występujących na rynku - począwszy od walut, poprzez akcje i obligacje, nieruchomości, a na instrumentach pochodnych kończąc, ● alternatywna spółka inwestycyjna (ASI). ASI może prowadzić działalność w formie spółki kapitałowej (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej lub spółki europejskiej) lub w formie spółki osobowej (spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej). Co do zasady ASI są przeznaczone dla klientów profesjonalnych (status klienta profesjonalnego posiadają m.in. banki krajowe, firmy inwestycyjne, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne). Klienci detaliczni mogą uczestniczyć w ASI tylko wtedy, gdy jej tytuły uczestnictwa oferowane są co najmniej 150 osobom lub nieoznaczonemu adresatowi (co oznacza, że konieczne jest przeprowadzenie oferty publicznej). Ze względu na charakter działania wymienionych podmiotów stanowią one większe ryzyko inwestycyjne dla potencjalnych uczestników i wymagają zaostrzonego nadzoru. W tym celu ustawa nowelizująca dokonała m.in zmiany w ustawie o rachunkowości poprzez włączenie tych podmiotów do katalogu jednostek zobowiązanych do poddawania swoich sprawozdań finansowych obowiązkowemu badaniu. |
● jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
● krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego (patrz ramka),
| Krajowe instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego Ustawa z 23 lipca 2015 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (dalej: ustawa zmieniająca) wprowadziła obowiązek badania przez biegłego rewidenta corocznych sprawozdań finansowych kontynuujących działalność krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego (nowy art. 64 ust. 1 pkt 2b ustawy o rachunkowości), bez względu na wielkość tych jednostek. Zgodnie z art. 6 ustawy zmieniającej znowelizowane przepisy ustawy o rachunkowości mają zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2016 r. Tym samym obowiązek badania przez biegłego rewidenta corocznych sprawozdań finansowych kontynuujących działalność krajowych instytucji płatniczych i instytucji pieniądza elektronicznego dotyczy sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy 2016. |
● spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji,
● pozostałych jednostek (przede wszystkim spółek z o.o., spółek jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, cywilnych oraz przedsiębiorstw osób fizycznych), które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, tj. w 2015 r., spełniły co najmniej dwa z poniższych warunków:
| Warunki wyznaczające obowiązek badania sprawozdania finansowego (art. 64 ust. 1 pkt 4 uor) | Dane za 2015 r. przeliczone po średnim kursie NBP z 31 grudnia 2015 r. (1 euro = 4,2615 zł/euro) |
| średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło | co najmniej 50 osób |
| suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro | 2 500 000 euro × 4,2615 zł/euro = 10 653 750 zł |
| przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro | 5 000 000 euro × 4,2615 zł/euro = 21 307 500 zł |
Ustawa o rachunkowości (art. 64 ust. 3 i 4) nakazuje również poddawać badaniu:
● sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie,
● roczne sprawozdania jednostek sporządzone zgodnie z MSR,
● roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy.
Należy także pamiętać, że obowiązkowo muszą poddać badaniu swoje sprawozdania finansowe te jednostki prowadzące księgi rachunkowe, które dla celów podatkowych wybrały bilansową metodę ustalania różnic kursowych (por. art. 14b ust. 2 updof i analogicznie art. 9b ust. 1 pkt 2 updop).
PODSTAWA PRAWNA:
● art. 9b ust. 1 pkt 2 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 851; ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1550
● art. 14b ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 361;
ost.zm. Dz.U. z 2016 r., poz. 1550
● art. 64 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 1047
Paweł Muż
ekonomista, redaktor "MONITORA księgowego", specjalista ds. rachunkowości
