Prawo pracownika do trzynastki w przypadku jego długotrwałej choroby

Pracownik obsługi zatrudniony na umowę na czas nieokreślony w 2015 r. miał wypadek przy pracy i przebywał na zwolnieniu lekarskim od 26 maja do 3 września 2015 r., następnie na zwolnieniu chorobowym od 4 września do 23 listopada 2015 r. Czy w takim przypadku pracownikowi należy się trzynastka za 2015 r. (pracownik zatrudniony jest od 2010 r.)?

Tak, pracownik, o którym mowa w pytaniu, nabył prawo do trzynastki za 2015 r.

Zasadą jest, że pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy (art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej; dalej: ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym).

Przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego nie jest wymagane w przypadkach ściśle określonych ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym (art. 2 ust. 3).

W przedstawionej sytuacji pracownik w 2015 r. przebywał na zwolnieniu lekarskim od 26 maja do 3 września (zwolnienie wypadkowe) i od 4 września do 23 listopada na "zwykłym" zwolnieniu lekarskim. Pracownik ten przepracował więc w 2015 r. 4 miesiące i 25 dni przed zwolnieniem oraz 1 miesiąc i 7 dni po zwolnieniu. W sumie przepracował więc 5 miesięcy i 32 dni.

Przy ustalaniu prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego należy brać pod uwagę bardzo istotną sprawę, a mianowicie sposób obliczania terminów. Ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym nie reguluje tej kwestii, w związku z czym należy sięgać tutaj do regulacji zawartej w ustawie z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Zgodnie z art. 112 k.c., termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednak przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia. Z kolei jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć (art. 114 k.c.). Wynika z tego, że inaczej oblicza się okres przepracowany, jeżeli nieobecność w pracy ma charakter ciągły, nieprzerwany, a inaczej jeżeli między okresami wykonywania pracy występują przerwy (np. spowodowane chorobą pracownika). Przykładowo, przy nieprzerwanym wykonywaniu pracy pracownik może być nieobecny w pracy do 30 czerwca danego roku (włącznie). Każdy kolejny dzień nieobecności skutkuje pozbawieniem pracownika prawa do trzynastki. W tym przypadku mowa jest o nieobecnościach innych niż wymienione w art. 2 ust. 3 pkt 6 i 6a ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym.

Jeżeli jednak nieobecności występują w krótszych, nienastępujących po sobie okresach, to należy sumować dni przepracowane przez pracownika, przyjmując, że miesiąc to 30 dni.

ZAPAMIĘTAJ!

Jeżeli przy ustalaniu prawa pracownika do trzynastki między okresami wykonywania pracy występują przerwy, w takich sytuacjach pracownik nabędzie prawo do trzynastki, gdy przepracuje co najmniej 180 dni.

W przedstawionej w pytaniu sytuacji obliczenia wykazały, że pracownik przepracował w 2015 r. 5 miesięcy i 32 dni. Z uwagi na to, że miesiąc to 30 dni, daje to 6 miesięcy i 2 dni, a więc w tym wypadku pracownik nabywa prawo do trzynastki za 2015 r. (6 × 30 dni + 2 dni = 182 dni).

Ustalanie okresów przepracowanych przez pracownika, dających prawo do trzynastki

Pracownica na stanowisku sprzątaczki zatrudniona na czas nieokreślony w 2015 r. skorzystała z 2 dni opieki na dziecko (art. 188 k.p.) w dniach 6 lutego i 5 czerwca. Oprócz tego korzystała ze zwolnienia lekarskiego od 18 do 20 marca 2015 r. oraz od 6 lipca do 31 grudnia 2015 r. Wykorzystała również 20 dni urlopu wypoczynkowego. Czy pracownicy przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2015 r.?

Tak, pracownica ta nabyła prawo do trzynastki za 2015 r.

Pracownik, który nie przepracował u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, pod warunkiem że okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy (art. 2 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym).

Okres korzystania ze zwolnienia lekarskiego i okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego należą do okresów nieprzepracowanych w rozumieniu art. 2 ust. 1 i 2 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym. Stanowisko takie reprezentuje Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie na ten temat (uchwała z 25 lipca 2003 r., sygn. akt III PZP 7/03, uchwała z 7 lipca 2011 r., sygn. akt III PZP 3/11), gdzie przyjmuje się, że wyraz "przepracowanie" oznacza faktyczne wykonywanie pracy, a nie tylko pozostawanie w stosunku pracy.

ZAPAMIĘTAJ!

Nieobecności wynikające z przebywania na urlopie wypoczynkowym traktowane są jako okres przepracowany.

Jeżeli nieobecności występują w krótszych, nienastępujących po sobie okresach, to należy sumować dni przepracowane przez pracownika, przyjmując, że miesiąc to 30 dni. Warunkiem nabycia prawa do trzynastki jest przepracowanie co najmniej 180 dni, tj. 6 x 30 dni.

W przedstawionej sytuacji pracownica była nieobecna 6 lutego 2015 r. i 5 czerwca 2015 r. Oprócz tego korzystała ze zwolnienia lekarskiego od 18 do 20 marca 2015 r. oraz od 6 lipca do 31 grudnia 2015 r. W 2015 r. przepracowała więc 181 dni (31 dni w styczniu, 27 w lutym, 28 w marcu, 30 w kwietniu, 31 w maju, 29 w czerwcu oraz 5 dni w lipcu). W tym przypadku należy zsumować okresy przepracowane, gdyż nie mają charakteru ciągłego.

DARIUSZ DWOJEWSKI

prawnik, wykładowca, doktorant na WPiA Uniwersytetu Śląskiego, specjalista w zakresie prawa pracy, pragmatyk pracowniczych i związków zawodowych, współpracownik firm szkoleniowych i autor wielu publikacji

PODSTAWY PRAWNE

● art. 2 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 1144; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1268)

● art. 112, art. 114 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1830)