Nie. Jeżeli umowa zlecenia jest wykonywana w ramach prowadzonej przez pracownika działalności gospodarczej, to z tytułu umowy zlecenia pracodawca nie opłaca żadnych składek. Jeśli jednak przedmiot umowy zlecenia zawartej z pracodawcą byłby inny niż zakres prowadzonej działalności, wówczas składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne płatnik powinien naliczyć od sumy przychodów z umowy o pracę i umowy zlecenia.

Aby uznać umowę zlecenia za umowę wykonywaną w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, uzyskiwany z niej przychód musi być opodatkowany jak przychód z działalności gospodarczej. Należy pamiętać, że za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki (art. 5b ustawy o pdof):

● odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;

● są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;

● wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

Osoba, która wykonuje na rzecz swojego pracodawcy umowę zlecenia zawartą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie jest uważana za pracownika w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Z umowy zlecenia osoba taka nie podlega ubezpieczeniom ani obowiązkowo, ani dobrowolnie. Potwierdza to także interpretacja Oddziału ZUS w Lublinie z 24 grudnia 2013 r. (WPI/200000/451/1622/2013).

Pracownik prowadzący równocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym tylko ze stosunku pracy, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z umowy o pracę w przeliczeniu na okres miesiąca jest co najmniej równa kwocie minimalnej płacy. Z tytułu prowadzonej działalności może on wówczas dobrowolnie przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 9 ust. 1 i 1a ustawy systemowej). Natomiast składkę zdrowotną należy opłacić zarówno z umowy o pracę, jak i z tytułu działalności (art. 82 ust. 1 ustawy zdrowotnej).

Analogiczne zasady obowiązują także wtedy, gdy w ramach prowadzonej działalności umowa zlecenia została zawarta z innym podmiotem, ale czynności tej umowy są wykonywane na rzecz własnego pracodawcy.

Przykład

Iwona G. jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w spółce jawnej na stanowisku księgowej z miesięcznym wynagrodzeniem 4500 zł. Dodatkowo od 1 listopada 2014 r. prowadzi własną działalność - doradztwo podatkowe. W ramach tej działalności 1 grudnia 2014 r. zawarła z pracodawcą umowę zlecenia na badanie sprawozdania finansowego. Przedmiot umowy zlecenia pokrywa się z zakresem prowadzonej przez Iwonę G. działalności, a przychód uzyskiwany z tej umowy jest opodatkowany jako przychód z działalności gospodarczej. Podlega ona zatem obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym tylko ze stosunku pracy. Z działalności opłaca obowiązkowo wyłącznie składkę zdrowotną. Z tytułu wykonywania zlecenia Iwona G. nie podlega ubezpieczeniom społecznym ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Jeżeli jednak czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia w rozumieniu przepisów ustawy o pdof są działalnością wykonywaną osobiście (nie są czynnościami wykonywanymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej), wówczas osoba wykonująca taką umowę zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca. W konsekwencji pracownik prowadzący działalność gospodarczą i wykonujący jednocześnie umowę zlecenia zawartą z własnym pracodawcą, której przedmiot nie mieści się w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podlegał z tytułu tej umowy ubezpieczeniom na takich samych zasadach jak pracownik. Tym samym składki na ubezpieczenia społeczne będą naliczane od podstawy wymiaru składek stanowiącej sumę przychodów ze stosunku pracy i umowy zlecenia (art. 18 ust. 1a ustawy systemowej).

Za pracownika (art. 8 ust. 2a ustawy systemowej) uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie:

● umowy agencyjnej,

● umowy zlecenia lub

● innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo

● umowy o dzieło,

jeżeli taką umowę zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Przykład

Wojciech K. od 2010 r. prowadzi działalność gospodarczą - usługi informatyczne. Ponadto jest zatrudniony w agencji reklamowej w dziale marketingu. 8 grudnia 2014 r. zawarł umowę zlecenia z inną firmą, która dla agencji przygotowuje projekt kampanii reklamowej nowego kanału telewizyjnego. W ramach zlecenia Wojciech K. ma opracować strategię reklamową kampanii. Umowa zlecenia wykonywana na rzecz własnego pracodawcy powoduje obowiązek oskładkowania, gdyż zakres umowy jest inny niż zakres prowadzonej przez Wojciecha K. działalności gospodarczej.

Podstawa prawna:

● art. 8 ust. 2a, art. 9 ust. 1 i ust. 1a, art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 1442; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1831

● art. 82 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1831

● art. 5b ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - j.t. Dz.U. z 2013 r., poz. 361; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1863

Małgorzata Kozłowska

radca prawny, od 10 lat zajmuje się prawem ubezpieczeń społecznych, autorka licznych publikacji z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń, specjalizuje się m.in. w problematyce koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w UE, były wieloletni pracownik ZUS