Zleceniobiorca będzie podlegał z umowy zlecenia obowiązkowo wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Ponieważ do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tego tytułu będzie mógł przystąpić dobrowolnie, nie może złożyć wniosku o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Szczegóły w uzasadnieniu.

Zasady oskładkowania umowy zlecenia wykonywanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą są uzależnione od tego, czy umowa zlecenia jest wykonywana w ramach tej działalności (i tym samym przychód z takiej umowy jest opodatkowany jak przychód z działalności gospodarczej), czy zleceniobiorca wykonuje umowę zlecenia poza prowadzoną działalnością gospodarczą (i tym samym przychód dla celów podatkowych jest traktowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście).

W pierwszym przypadku, gdy osoba prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, a następnie w ramach tej działalności zawiera umowę zlecenia, której przedmiot jest taki sam jak przedmiot prowadzonej działalności, podlega ubezpieczeniom społecznym tylko z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Z tytułu wykonywania umowy zlecenia nie jest obejmowana ubezpieczeniami ani obowiązkowo, ani dobrowolnie.

Jeśli natomiast osoba prowadząca działalność gospodarczą nie wykonuje umowy zlecenia w ramach tej działalności, a osiąga przychody z obydwu źródeł opodatkowane na odrębnych zasadach, następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. W odniesieniu do takich osób od 1 stycznia 2016 r. zmienią się przepisy ubezpieczeniowe. Zgodnie z nimi taki zleceniobiorca będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (a tym samym także ubezpieczeniu wypadkowemu) z tytułu działalności gospodarczej, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest niższa od 60% prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia (czyli minimalnej podstawy wymiaru składek obowiązującej na zasadach ogólnych). Osoba ta może wówczas dobrowolnie, na swój wniosek, przystąpić do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych również z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Jeżeli jednak przedsiębiorca opłaca składki na zasadach preferencyjnych, od obniżonej podstawy wymiaru, wówczas od 2016 r. będzie podlegał ubezpieczeniom obowiązkowo z obydwu tytułów. Zasada ta nie będzie miała zastosowania, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania umowy zlecenia lub z tytułu działalności gospodarczej osiąga kwotę minimalnego wygrodzenia za pracę.

Warto przypomnieć, że zarówno zleceniobiorcy, jak i osoby wykonujące pozarolniczą działalność gospodarczą mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoby podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z danego tytułu (umowy zlecenia lub działalności pozarolniczej). W razie zbiegu tytułów do ubezpieczeń nie mogą przystąpić do ubezpieczenia chorobowego z tego tytułu, z którego podlegają jedynie dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Natomiast w każdym przypadku w razie zbiegu tytułów do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z umowy zlecenia oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej obowiązkowe jest opłacanie z obydwu tytułów składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Z pytania wynika, że Państwa zleceniobiorca będzie wykonywał prace wynikające z umowy zlecenia poza zakresem prowadzonej działalności i będzie osiągał z tego tytułu przychód w miesięcznej wysokości 4000 zł. Oznacza to, że obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu będzie podlegał z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej (tytuł ten powstał wcześniej niż umowa zlecenia). W związku z wykonywaniem umowy zlecenia będzie mógł przystąpić dobrowolnie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a jeśli tego nie zrobi, będzie zobowiązany opłacać ze zlecenia wyłącznie składkę zdrowotną. Nie będzie mógł natomiast przystąpić z tego tytułu do ubezpieczenia chorobowego jako osoba niepodlegająca z umowy zlecenia obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Jeśli Państwa zleceniobiorca nie przystąpił dotychczas do ubezpieczenia chorobowego z tytułu wykonywania działalności gospodarczej, może to zrobić na swój wniosek w każdym czasie. Prawo do świadczeń chorobowych nabędzie wówczas po upływie wymaganego okresu podlegania temu ubezpieczeniu (tzw. okresu wyczekiwania). Okres ten dla osób podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, a więc również prowadzących działalność pozarolniczą, wynosi 90 dni.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 9 ust. 2-2a, ust. 2c, art. 11 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1649

● art. 82 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 581; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1569

● art. 4 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 159; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1268

Maria Gałecka

ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych, prawnik z wieloletnim doświadczeniem