PROBLEM

RADA

Nie, spółka nie ma prawa do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wykup samochodów po zakończeniu umów leasingu operacyjnego. Samochody te będą od razu przekazane na cele osobiste wspólników, nie ma więc związku dokonanych nabyć z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Jednocześnie ich nieodpłatne przekazanie na cele osobiste wspólników nie podlega opodatkowaniu VAT. Wcześniejsze korzystanie z prawa do odliczania VAT od rat leasingowych nie ma tutaj żadnego znaczenia. W omawianym przypadku lepszym rozwiązaniem byłoby wystąpienie do leasingodawcy o wystawienie faktur dokumentujących wykup samochodów nie na spółkę, lecz od razu na poszczególnych wspólników przejmujących pojazdy.

UZASADNIENIE

Transakcja wykupu dokonana po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego traktowana jest jak odrębna czynność związana tylko pośrednio z wcześniejszą umową. Leasing operacyjny jest bowiem uznawany za świadczenie usług, natomiast wykup przedmiotu leasingu, już po upływie czasu trwania umowy, jest traktowany przez leasingodawcę jak dostawa towarów. Realizacja odliczenia VAT na podstawie faktur dokumentujących poszczególne raty czynszowe nie ma zatem żadnego wpływu na ustalenie zasad opodatkowania nieodpłatnego przekazania samochodów na cele osobiste wspólników Państwa spółki.

Przy nieodpłatnym przekazaniu samochodów kupionych po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego decydujące znaczenie ma ustalenie, czy w momencie ich wykupu było już wiadomym, że samochody te nie będą przeznaczone na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej podatnika.

Jeżeli nabyte samochody, w okresie bezpośrednio po wykupie, będą wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności, a dopiero po pewnym czasie zostanie podjęta decyzja o ich przekazaniu na cele osobiste wspólników, wówczas spółka może odliczyć VAT. Odliczenie podatku przy wykupie samochodów będzie wiązało się wtedy z koniecznością opodatkowania ich nieodpłatnego przekazania na cele osobiste wspólników. W przypadku nieodpłatnego przekazania przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele osobiste podatnika lub jego wspólników czynność ta, zgodnie z art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlega bowiem opodatkowaniu VAT, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tych towarów.

Przypadki, gdy nieodpłatne przekazanie samochodu na cele osobiste podlega VAT

Z przedstawionego w pytaniu stanu faktycznego wynika jednak, że w Państwa przypadku wykupione samochody nie będą przyjmowane na stan środków trwałych spółki i przez spółkę nie będą już w ogóle wykorzystywane. Oznacza to bezsporny brak związku dokonanego nabycia z wykonywaniem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Związek ten, w świetle postanowień art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jest natomiast warunkiem koniecznym dla realizacji odliczenia. Spółka nie będzie miała tym samym prawa dokonania obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wykup samochodów po zakończeniu leasingu operacyjnego. W konsekwencji przekazanie tych samochodów na cele osobiste wspólników nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Nie został bowiem spełniony warunek dotyczący opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów, którym jest przysługujące podatnikowi prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu tych towarów.

Przekazanie samochodów na cele osobiste wspólników nie będzie zatem stanowiło dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Analogiczne stanowisko prezentowano w interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 3 marca 2014 r. (sygn. IPTPP4/443-877/13-2/ALN) na tle podobnego stanu faktycznego wskazywano, że:

(...) czynność nieodpłatnego przekazania przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług pod warunkiem, iż podatnikowi przysługiwało przy ich nabyciu prawo do całkowitego albo częściowego odliczenia podatku naliczonego. Zatem niespełnienie powyższego warunku jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów - w świetle brzmienia art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - jako wyłączonego spod zakresu działania ustawy, bez względu na cel, na który zostały one przekazane. (...) Reasumując, nieodpłatne przekazanie przez Wnioskodawcę przedmiotowego samochodu osobowego na cele osobiste, natychmiast po jego wykupie, nie będzie podlegało ustawie o podatku od towarów i usług, gdyż przy nabyciu (wykupie) samochodu Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przy tego typu zdarzeniach warto ponadto rozważyć kwestię sposobu wystawienia faktur dokumentujących nabycie po zakończeniu leasingu operacyjnego. Mimo że umowa leasingu została zawarta przez spółkę, nie oznacza to jednak obowiązku wystawienia faktur za wykup przedmiotu leasingu również na rzecz tej spółki. Faktury, jako dokumentujące nabycia niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, i tak nie będą stanowiły podstawy do realizacji odliczenia.

Ponieważ samochody, za obopólną zgodą wspólników, od razu po wykupie zostaną przeznaczone na ich cele osobiste, nic nie stoi na przeszkodzie, aby leasingodawca wystawił faktury, w których jako nabywcy będą figurowały osoby, które faktycznie przejmą samochody, czyli wspólnicy Państwa spółki, jako osoby fizyczne. Faktury byłyby wówczas wystawione z przywołaniem imienia i nazwiska wspólnika oraz jego adresu zamieszkania, bez wskazywania danych spółki, w tym numeru NIP. Wydaje się, że wystąpienie do leasingodawcy z wnioskiem o takie sporządzenie faktur będzie zdecydowanie najlepszym wyjściem. W praktyce stosuje się podobne rozwiązania. Ze strony leasingodawcy nie powinno być zatem żadnych przeszkód, aby transakcje udokumentować w przedstawiony sposób.

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 7 ust. 2 pkt 1 i art. 86 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 312

Tomasz Olejarz

praktyk, autor licznych publikacji z zakresu podatku od towarów i usług