Powiedz mi, zapomnę. Pokaż, może zapamiętam. Zaangażuj mnie w to, a zrozumiem.

Konfucjusz

Czym różnią się szkolenia outdoor od tych organizowanych w pomieszczeniach? Otóż, zadania wykonywane w ciekawym miejscu, zróżnicowane pod kątem trudności, w bardziej spektakularny sposób rozwijają kompetencje uczestników. Zadania wykonywane w oddaleniu od środowiska pracy pozwalają edukować według tzw. modelu uczenia doświadczalnego. Jego efektywność jest znacznie wyższa względem sali szkoleniowej, co potwierdzają badania takich ośrodków jak Harvard University czy Copenhagen Business School.

Event, teambuilding czy szkolenie?

Na rynku polskim określenia te są często mylnie stosowane zamiennie. Warto zatem doprecyzować różnice na podstawie celów, jakie organizator stawia przed firmą mającą tego rodzaju działania realizować.

Jeżeli organizacja chce dostarczyć pracownikom okazji do dobrej zabawy, proponując atrakcje, takie jak np.: paintball, survival lub quady, najlepiej zwrócić się do firmy eventowej. Jeżeli jednak firmie zależy dodatkowo na realizacji określonych celów edukacyjnych, warto rozejrzeć się za firmą szkoleniową, specjalizującą się w szkoleniach outdoor, która dostarczy taką usługę na wysokim poziomie.

Cele szkoleniowe, rozwijane kompetencje a zwrot z inwestycji

Szkolenia typu outdoor pozwalają zrealizować większość tematów rozwojowych. Kluczowe jest zdefiniowanie celów szczegółowych tego rodzaju przedsięwzięć. Firma szkoleniowa powinna w tym aspekcie wesprzeć działania HR i wspólnie wypracować cele do osiągnięcia, a także ustalić, jakie konkretne kompetencje będą podczas danego szkolenia rozwijane. Upraszcza to ewaluację szkolenia oraz zmierzenie zwrotu z inwestycji. O ile ewaluacja następuje zaraz po szkoleniu, o tyle zwrot z inwestycji należy rozpatrywać w aspektach długofalowych, czasem nawet po kilku miesiącach. Stąd tym bardziej istotne jest doprecyzowanie celów na etapie planowania i na bazie tego określenie mierników i narzędzi pomiarowych.

Szkolenia teambuilding

Popularną formą szkoleń outdoor jest tzw. teambuilding mający na celu integrację i wzmocnienie zespołu pod kątem umiejętności współpracy. Wybór zadań jest skoncentrowany na rozwijaniu tych elementów, które służą integracji zespołu i budowaniu współpracy. Przykładowo, jeżeli celem zleceniodawcy jest rozwinięcie zaufania wśród grupy biorącej udział w szkoleniu, to wszelkiego rodzaju ćwiczenia, formy działań, metody pracy muszą koncentrować się wokół tego konkretnego celu. Po takim szkoleniu uczestnicy powinni bez problemu potrafić zdefiniować obszary, nad którymi pracowali, dział HR zmierzyć przyrost wiedzy i umiejętności w rozwijanym obszarze, a firma szkoleniowa dostarczyć raport poszkoleniowy.

Szkolenia outdoor związane z rozwojem zespołu mogą poruszać szerokie spektrum tematyczne, np.:

● usprawnienia w działaniu obecnego zespołu,

● budowanie nowego zespołu,

● zarządzanie projektowe w zespole,

● integrację zespołów połączonych w celu uspójnienia współpracy pomiędzy nimi,

● wsparcie zespołów w procesie zmian,

● budowanie zespołów międzynarodowych i międzykulturowych.

W dobrze zaprojektowanym szkoleniu outdoor nie powinno zabraknąć aspektów motywacyjnych oraz, powiązanych z nimi, elementów identyfikacji z organizacją, jej wizją, misją oraz wartościami.

Szkolenia outdoor a kompetencje sprzedażowe

Przy rozwijaniu kompetencji sprzedażowych metodą outdoor zadania dobiera się w taki sposób, aby rozwijać wiedzę i umiejętności handlowe. Dotyczą one tzw. ścieżki sprzedażowej, a więc przygotowania się do spotkania, budowania pierwszego wrażenia, angażowania klienta, badania potrzeb, definiowania motywów zakupowych, radzenia sobie z obiekcjami, elementów negocjacyjnych, domykania transakcji oraz budowania relacji długoterminowych.

WAŻNE

Połączenie zadań szkoleniowych z urokiem miejsca szkolenia, piękną pogodą i wymogami wchodzenia w relacje z lokalną społecznością powodują, że uczestnicy wspominają szkolenie nie tylko jako inne od pozostałych, ale mocno motywacyjne i efektywne. Co istotne, bardzo szybko można dokonać w tym przypadku ewaluacji i analizy zwrotu z inwestycji poprzez obserwację rozwiniętych kompetencji w prawdziwych warunkach handlowych.

Obszary HR a działania outdoorowe

Działania outdoorowe znalazły zastosowanie również w obszarach związanych z HR. Przedsiębiorstwa, chcąc mieć pewność, że inwestują we właściwe osoby, współpracują z firmami szkoleniowymi w procesach rekrutacji oraz rozwoju pracowników. W zależności od stanowiska, na które rekrutowany jest kandydat, dobiera się odpowiednie metody i narzędzia. Przy odpowiednim skrzyżowaniu zadań, ustaleniu celów oraz poziomów trudności, wybraniu badanych kompetencji, działania terenowe pozwalają dużo dokładniej poznać potencjał kandydatów. Osoby rekrutowane zwykle mają duże doświadczenie w procesach rekrutacyjnych, a taka forma stanowi dla nich całkowite zaskoczenie. To powoduje, że wykonują działania częściowo nieświadomie, co daje pełniejszy obraz kompetencyjny potencjalnego pracownika.

WAŻNE

Szkolenia outdoor łączą w sobie odpoczynek, rozwój własny oraz, co istotne, zachęcają do większego identyfikowania się z organizacją. Dodatkowo wpływają na poprawę relacji oraz komunikacji pomiędzy działami firm.

Pracownicy HR są zainteresowani szkoleniami outdoor również ze względu na chęć implementowania zróżnicowanych form aktywności rozwojowej na grunt firmy. Dlatego też często biorą udział w warsztatach, aby następnie dostosować je do działań w organizacji z ukierunkowaniem na rozwój konkretnych kompetencji pracowników.

Rozwój kadry menedżerskiej w działaniach outdoorowych

Szkolenia typu outdoor wykorzystywane są także coraz częściej w procesie rozwoju kadry menedżerskiej. Po pierwsze, stanowią alternatywę do tradycyjnych form szkoleniowych. Po drugie, wyróżnia je innowacyjność, bogactwo metod szkoleniowych oraz praktyczny charakter. Obecnie wspomniane wcześniej formy eventowe (paintball, quady, survival) nie są już czymś nowym na rynku i przede wszystkim nie kładzie się w nich nacisku na rozwój kompetencji. Współczesny menedżer, zwykle mocno zapracowany, oczekuje od takiego wyjazdu nie tylko zrelaksowania, lecz także poczucia dobrze zainwestowanego czasu.

Uczestnicy szkoleń zapamiętują średnio 5 proc. tego, co usłyszą. Podczas samodzielnej realizacji zadań średnia zapamiętywania wzrasta do około 80 proc.

Nauka przez doświadczenie

Uczestnicy szkoleń zapamiętują średnio 5 proc. tego, co usłyszą. Podczas samodzielnej realizacji zadań średnia zapamiętywania wzrasta do około 80 proc. Szkolenia outdoor dają przede wszystkim możliwość uczenia się przez doświadczenie w stopniu większym niż jakiekolwiek szkolenia realizowane na sali. Uczestnicy realizują zadanie, a następnie analizują sposób, w jaki pracowali, szukając analogii pomiędzy ćwiczeniami a codzienną pracą. Kluczowa jest refleksja, w jaki sposób daną wiedzę można będzie zastosować w codziennej pracy.

Współpraca z firmą realizującą szkolenie outdoor

Szkolenie outdoor wymaga bardzo dokładnego przemyślenia procesu od momentu zaplanowania do sprawdzenia efektywności działań rozwojowych.

Niezwykle istotne jest precyzyjne zdefiniowanie celów, jakie organizator szkolenia chce osiągnąć. Im precyzyjniej cel zostanie zdefiniowany, tym większa szansa na powodzenie. Firma szkoleniowa powinna być zaangażowana już na tym etapie.

Wybór firmy szkoleniowej nie może być przypadkowy. Zadaniem działu HR jest zebranie kluczowych informacji, takich jak:

● doświadczenie firmy mierzone liczbą przeprowadzonych szkoleń outdoor,

● zespół trenerski dedykowany do projektu wraz z doświadczeniem każdego z trenerów,

● zakres odpowiedzialności po stronie firmy szkoleniowej,

● zakres odpowiedzialności organizatora szkolenia,

● jakość sprzętu, którego firma szkoleniowa używa,

● uprawnienia specjalistyczne trenerów realizujących szkolenie,

● scenariusz oraz poziom ekstremalności szkolenia.

Także wybór miejsca szkolenia powinien być konsultowany z firmą szkoleniową. Powinno być ono bezpieczne i atrakcyjne dla uczestników, a jednocześnie nie przysparzać trudności w samym przygotowaniu i przeprowadzeniu wydarzenia. Należy uwzględnić też aspekt pogodowy. Firma szkoleniowa powinna zaproponować scenariusz dostosowany do pory roku oraz miejsca realizacji.

Duże znaczenie ma właściwe zakomunikowanie uczestnikom nadchodzących wydarzeń. Zwyczajowo uczestnicy dzielą się na tych "głodnych emocji" oraz "tych zachowawczych". Przygotowanie zaproszeń do uczestników, połączonych z agendą przebiegu szkolenia outdoor oraz kontaktem do trenerów, wpływa na wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród osób szkolonych.

WAŻNE

Szkolenie outdoor, jak każda inwestycja rozwojowa, powinno przynieść mierzalne efekty dla organizacji. Należy ustalić mierniki pozwalające dokonać ewaluacji projektu. Nie da się ich ustalić dla każdego realizowanego tematu, ale już np. szkolenie sprzedażowe wdrażające nowe kompetencje może zostać zweryfikowane przez menedżerów sprzedaży, nadzorujących pracę handlowców poprzez wspólne wizyty terenowe.

Przed szkoleniem warto spotkać się z firmą szkoleniową w celu omówienia scenariusza. Warto doprecyzować, co będzie się działo podczas szkolenia, tak aby wszystkie wątpliwości i zagrożenia zostały zredukowane do minimum. W spotkaniu powinni wziąć też udział trenerzy realizujący szkolenie, ponieważ to oni będą odpowiedzialni za jego przebieg.

Wnioski z części terenowej szkolenia zbierane są zwykle drugiego dnia na sali szkoleniowej. Wiąże się to z przygotowaniem merytorycznych materiałów edukacyjnych. Powinny one stanowić poszerzenie wiedzy uczestników oraz dopełnienie rozwijanych kompetencji.

Organizacja szkoleń outdoor wiąże się z dużym zaangażowaniem organizatora oraz firmy szkoleniowej.

"Wąskie gardła" projektu szkoleniowego typu outdoor

Do nich należą aspekty organizacyjno-logistyczne:

● kontakt z ośrodkiem, w którym realizowane jest szkolenie. Wybrany ośrodek powinien zapewnić odpowiednią liczbę miejsc noclegowych. Często zdarza się, że w tym samym terminie realizowanych jest równocześnie kilka spotkań firmowych. Uprzedzenie ośrodka o outdoorowej formie szkolenia pomoże ustrzec się przed niepotrzebnymi sytuacjami typu sprzątnięcie przez służby porządkowe stanowisk z zadaniami, kradzież wyposażenia etc.,

● pogoda w dniu szkolenia. Czynnik pogodowy jest najmniej przewidywalny. Ustalając warunki współpracy, organizator powinien poprosić o ofertę uwzględniającą dwa alternatywne warianty - outdoor (w przypadku dobrej pogody) oraz indoor (na wypadek załamania pogody). Oba warianty powinny uwzględniać wysoką jakość warsztatu dedykowanego uczestnikom,

● grupa docelowa a poziom trudności szkolenia. Zadania powinny być dostosowane do wieku uczestników. Pracownicy działu HR znają osoby objęte szkoleniem i mogą wesprzeć firmę szkoleniową w określeniu stopnia trudności. Pozwoli to grupie czerpać nie tylko przyjemność z wykonywania zadań, lecz także wpłynie na dużą efektywność procesu edukacyjnego,

● ubezpieczenie grupy szkolonej. Każde szkolenie outdoor powinno być bezpieczne dla uczestników. Jednakże trenerzy nie są w stanie przewidzieć wszystkiego. Dlatego też działy HR, prowadząc rozmowy z firmą szkoleniową, powinny uwzględnić ubezpieczenie grupowe uczestników.

Organizacja szkoleń outdoor wiąże się z dużym zaangażowaniem organizatora oraz firmy szkoleniowej. Realizowane zwykle w ciekawym otoczeniu szkolenie outdoor jest połączeniem edukacji i wypoczynku, co sprawia, że sprawdza się także jako doskonałe narzędzie motywacji pracowników.

Paweł Muzyczyszyn

Trener, coach, instruktor szkoleń outdoor w firmie GROW Szkolenia Coaching Doradztwo HR. Specjalizuje się w obszarach sprzedaży i zarządzania oraz szkoleń realizowanych metodami outdoor.

pawel@grow.edu.pl