Z badania wynika, że tegoroczni kandydaci na studia MBA mają do dyspozycji 63 programy, czyli o jeden mniej niż w 2015 roku. Najwięcej programów MBA jest oferowanych w Warszawie. Stołeczne uczelnie oferują aż 24 programy. Kolejnymi miastami w tej kategorii są Wrocław (8), a następnie Poznań (6) i Kraków (6). Zmiana liczby programów nie wpłynęła na liczbę miast, w których można studiować MBA. Warto zauważyć, że w tym roku nie powstał żaden nowy program. Jest to sytuacja, która nie była notowana od co najmniej sześć lat.

Kosztowna edukacja

Przeprowadzone badanie dotyczyło również m.in. średniego czasu obecności poszczególnych programów na rynku oraz kosztów studiów. Z dostarczonych danych wynika, że prawie połowa oferowanych programów MBA istnieje na polskim rynku edukacyjnym co najmniej 10 lat. Najdłużej działający w Polsce program MBA może poszczycić się 27-letnią tradycją. Jeśli chodzi o ceny, to, biorąc pod uwagę średni koszt studiów w ujęciu całego kraju (31,8 tys. zł), wzrósł on o ok. 4 proc. W porównaniu z poprzednim rokiem większość studiów (85 proc.) nie zmieniła swoich opłat. W przypadku tych programów, które zmieniły ceny, ich wzrost był o ok. 9 proc. Przy czym najwyższa odnotowana podwyżka była aż o 17 proc.

Przeciętnie najdroższym miejscem do studiowania jest Warszawa. Czesne są tu wyższe od średniej krajowej o ok. 6,5 tys. zł. Różnica w średniej cenie dla Warszawy i dla reszty kraju powiększyła się w stosunku do ubiegłego roku o 1,5 tys. zł. Powodem tej zmiany może być fakt, że w stolicy oferowanych jest wiele programów, których ceny są denominowane w walucie obcej. Analizie cen zostały poddane w badaniu również inne miasta. Dla porównania, średnia cena studiów MBA we Wrocławiu jest o 900 zł niższa od średniej krajowej. Jeszcze korzystniej jest studiować MBA w Poznaniu - tutaj średnia cena studiów jest o 3 tys. zł niższa od średniej krajowej. Z kolei krakowskie programy MBA są o 2 tys. zł droższe od średniej krajowej. Najtańszy oferowany kurs typu MBA jest prowadzony w Łodzi. Przed dokonaniem wyboru takich studiów należy rozważyć dostępność uczelni z innych miast, gdyż oferta studiów MBA jest na wysokim poziomie w skali całego kraju, a różnice w cenie lub oferowany dyplom zagraniczny mogą skompensować dodatkowe koszty związane z dojazdem i zakwaterowaniem.

Warunki studiowania

W ankiecie znalazły się też pytania dotyczące warunków przyjęcia na studia, kwestii współpracy z zagranicznymi uczelniami oraz warunków studiowania, czyli dostępności do takich elementów wspomagających naukę, jak umożliwienie korzystania z bibliotek, pracowni komputerowych czy internetu bezprzewodowego. Warto zauważyć, że nadal dziewięć programów w Polsce oferuje dyplom uczelni partnerskiej, a to oznacza, że kończąc takie studia, absolwenci otrzymują zagraniczny dyplom MBA. Niezmiennie wśród warunków rekrutacji duże znaczenie ma doświadczenie zawodowe. Średni staż pracy wymagany podczas rekrutacji to trzy lata. Należy jednak zauważyć, że coraz bardziej zaciera się różnica pomiędzy długością wymaganego doświadczenia zawodowego dla kandydatów z ukończonym licencjatem i studiami magisterskimi. Ponad połowa programów przeprowadza wewnętrzne testy kwalifikacyjne sprawdzające znajomość języka obcego oraz zdolności matematyczno-logiczne, a aż 76 proc. programów przeprowadza rozmowę kwalifikacyjną.

popularne kierunki

Podsumowując wyniki tegorocznego badania "Rynek MBA", można stwierdzić, że najbardziej popularnym typem studiów MBA są studia Executive MBA (44 proc.). Następne są studia MBA oraz studia specjalistyczne MBA. Najchętniej wybierane są studia prowadzone w języku polskim i angielskim (38 proc.). Kolejno są studia prowadzone wyłącznie po angielsku (30 proc.) oraz wyłącznie po polsku (28 proc.).

- Studia MBA to niewątpliwy prestiż, wiedza, przepustka do kolejnych szczebli kariery, ale także nowe znajomości, które warto podtrzymywać i umacniać w przyszłości

- podkreśla Jakub Leszczyński, szef serwisu MBA Portal.

W badaniu nie mogło więc też zabraknąć pytań dotyczących działalności stowarzyszeń oraz klubów zrzeszających absolwentów MBA. Jakub Leszczyński podkreśla również, że rynek MBA w Polsce w 2015/2016 roku nie odnotował znaczących zmian, jak to było w ciągu ostatnich dwóch lat. Większość programów prowadzonych jest we współpracy z zagranicznymi uczelniami, a podstawą do przyjęcia na wiele z nich jest głównie rozmowa kwalifikacyjna, co powinno być zachęcające dla osób rozważających studia w programie MBA.

Badanie zostało opracowane na podstawie corocznej aktualizacji danych programów MBA przeprowadzonej przez MBA Portal między 18 lutego 2015 r. a 8 kwietnia 2015 na próbie 64 programów MBA (wysłano 64 ankiety, 52 zostały zwrócone). Ceny studiów denominowane w walutach obcych zostały przeliczone na podstawie kursu średniego NBP z 25 kwietnia 2016 r.

Komentarze

MBA - zmiany i oczekiwania

W latach światowego kryzysu finansowego (2008-2013) nastąpił w Polsce spadek zarówno liczby oferowanych programów, jak i liczby kandydatów na studia MBA. Natomiast w latach 2014-2015 nastąpiło ożywienie zainteresowania takimi studiami; wzrosła zarówno liczba programów, jak i liczba kandydatów. Inną oznaką ożywienia rynku MBA w ostatnich latach jest też wzrost liczby przystępujących do egzaminu GMAT. Wskazują na to dane corocznie publikowane przez Graduate Management Admission Council. Na świecie test ten jest wymagany przez wiele programów MBA. Wprawdzie w Polsce GMAT jest rzadko wymagany, to jednak wydatny wzrost liczby Polaków przystępujących do tego testu świadczy o zwiększonym zainteresowaniu studiami MBA, zwłaszcza podejmowanymi za granicą.

Warto również zwrócić uwagę na pewne zmiany w programach MBA. Wynikają one głównie z dwóch czynników: zmian technologii oraz zmian preferencji studentów i ich pracodawców. W zmianach technologicznych chodzi oczywiście o digitalizację metod nauczania. Coraz więcej programów wykorzystuje platformy elektroniczne, a formą nauczania zdobywającą popularność jest tzw. blended learning. Dzięki temu można zmniejszyć częstotliwość zjazdów, co jest ważną korzyścią dla uczestników i ich pracodawców.

Inna zmiana oczekiwań ze strony studentów i ich pracodawców dotyczy charakteru wiedzy i umiejętności dostarczanych w trakcie studiów MBA. Coraz bardziej cenią oni rozwój tzw. umiejętności miękkich, a zwłaszcza zdolności przywódczych, a mniej dostarczanie tzw. twardej wiedzy (np. analityka finansowa), która kiedyś dominowała w kształceniu MBA. Ważne stają się również przedmioty dotyczące wykorzystania nowych technologii w biznesie oraz kreowania innowacyjności.

Studia MBA są skierowane do osób z doświadczeniem zawodowym, zainteresowanych przyspieszeniem rozwoju lub zmianą swojej kariery zawodowej. Praktycznie wszystkie programy MBA w Polsce i zdecydowana większość takich programów na świecie wymaga na wejściu kilkuletniego doświadczenia zawodowego. Pewien rodzaj tych studiów - Executive MBA - wymaga minimum pięcio-, siedmioletniego doświadczenia na stanowisku menedżerskim. Doświadczenie zawodowe jest niezbędne, aby w pełni skorzystać z programu MBA, bo jest to program skoncentrowany na rozwiązywaniu konkretnych problemów zarządzania, w tym problemów doświadczanych przez uczestników w ich miejscu pracy. I jeszcze raz warto podkreślić wartość edukacji w języku angielskim, który jest lingua franca biznesu. Warto wykonać ten wysiłek i wybrać programy MBA/ Executive MBA, w których uczą wykładowcy ze świata, a nie tylko z Polski! Trudno sobie dzisiaj wyobrazić biznes i jego długofalowy rozwój bez międzynarodowych kontaktów.

Włodzimierz Buśkiewicz

Prezes zarządu IBD Business School

Partnerstwo edukacji z biznesem to gwarancja sukcesu studenta

Mówi się, że jedyne, co w życiu pewne, to zmiany. Współczesny rynek pracy ewoluuje niezwykle dynamicznie, wygaszając pewne profesje w naturalny sposób i tworząc zupełnie nowe zawody. Szansą na odniesienie sukcesu w dzisiejszym świecie jest więc nieustanne kształcenie się, rozwijanie kompetencji i podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Uczelnie muszą zatem realizować programy, które będą realnie przygotowywać studentów do pracy w zawodzie, a w przypadku studiów podyplomowych - dalszego rozwoju kariery.

W dzisiejszych czasach niezwykle ważny jest praktyczny aspekt kształcenia, aby studenci, oprócz stopni na dyplomie, otrzymywali zasób wiedzy i umiejętności umożliwiający im osiągnięcie sukcesu w praktyce. Istotne jest też, aby oferty studiów podyplomowych odpowiadały aktualnym potrzebom rynku pracy, a uczelnie współpracowały z biznesem, zwracając szczególną uwagę na dostosowywanie programów kształcenia do wymogów i oczekiwań pracodawców.

W Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego od lat kierujemy się podstawową zasadą przy tworzeniu naszych programów - studia podyplomowe muszą odpowiadać na potrzeby biznesu i administracji. Gdy pojawia się nowa koncepcja studiów podyplomowych, wówczas zawsze zadajemy sobie pytania: na jakie potrzeby studia odpowiadają, jak te potrzeby identyfikowaliśmy, jakie są miary tych potrzeb, czy widzimy adresatów tych potrzeb?

Analizując otoczenie, wychodzimy od informacji, które najczęściej płyną od pracodawców sygnalizujących, że nie są w stanie znaleźć na rynku pracy kandydata, który ma pożądany profil kompetencji. Wiedzę czerpiemy też od instytucji, które tworzą prawo i przewidują, że za moment na tyle zmienią się warunki funkcjonowania biznesu, administracji czy organizacji pożytku publicznego, że będzie to pociągało za sobą konieczność rozszerzenia kwalifikacji pracowników tych podmiotów. Nasze programy są więc zbudowane na podstawie jasno zdefiniowanych potrzeb rynkowych i z założenia mają budować nową wiedzę oraz kompetencje w taki sposób, aby były wysoko oceniane w biznesie i szybko się adaptowały w gospodarce. Bardzo mocno wierzymy w siłę partnerskiego współdziałania i synergię kompetencji, dlatego programy tworzymy dla pracowników i pracodawców, ale zawsze w ścisłej współpracy z nimi.

Umiejętność wsłuchiwania się w rynek, integracja kompetencji partnerów oraz wybitnych akademików i doświadczonych praktyków gwarantuje innowacyjne podejście do edukacji, a co za tym idzie - sukces studentów w praktyce.

dr Małgorzata Gałązka-Sobotka

Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Uczelni Łazarskiego