W praktyce często się zdarza, że jednostka po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego otrzymuje informacje o zdarzeniach, które mają wpływ na stan aktywów lub pasywów na dzień bilansowy. Przy czym może to być zdarzenie, które dotyczy nie roku poprzedniego, tj. 2013 r., ale np. roku 2012 czy 2011. Jak wynika z art. 54 ust. 2 ustawy o rachunkowości, jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego, to ich skutki należy ująć w księgach rachunkowych roku obrotowego, w którym informacje te otrzymała.

Sposób ujęcia zależy od tego, czy w związku ze zdarzeniem po dniu zatwierdzenia sprawozdania finansowego jednostka stwierdzi popełnienie błędu. Jeśli sprawozdania finansowego za ten rok, którego zdarzenie dotyczy, nie można uznać za jasne i rzetelne (tj. wartość zdarzenia jest istotna), wówczas skutki zdarzenia należy ująć w księgach w korespondencji z kontem "Rozliczenie wyniku finansowego" i wykazać w bilansie i zestawieniu zmian w kapitale własnym jako "Zysk/strata z lat ubiegłych". W spółkach osobowych pozycja "Zysk/strata z lat ubiegłych" nie występuje. Zysk roku bieżącego przeksięgowuje się na konto "Rozrachunki z właścicielami". Dlatego skutki błędów z lat ubiegłych powinny być rozliczone poprzez wynik finansowy.

Jeżeli kwota korekty jest nieistotna, zdarzenie należy ująć w księgach jak inne zdarzenia występujące w danym roku obrotowym. Trzeba jednak pamiętać, że w informacji dodatkowej za rok, w którym to zdarzenie wystąpiło, należy je odpowiednio opisać.

Opis w informacji dodatkowej dotyczący korekty z tytułu błędu powinien zawierać następujące informacje:

● rodzaj błędu popełnionego w poprzednich latach,

● kwotę korekty dotyczącej bieżącego roku obrotowego i każdej korekty dotyczącej lat poprzednich,

● kwotę korekty dotyczącej okresów wcześniejszych od okresów uwzględnionych w danych porównawczych.

SŁOWNICZEK

Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega na nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonania zapisów księgowych w zbiorach tworzących księgi rachunkowe.

1. Kiedy kwota jest istotna - poziom istotności

To, czy wartość zdarzenia po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego uznaje się za błąd, tj. czy jest istotna, czy nie, zależy od tego, na jakim poziomie jednostka ustaliła w swojej polityce rachunkowości poziom istotności. W literaturze przedmiotu jako poziom istotności przyjmuje się:

● 7-10% wyniku brutto,

● 1-2% sumy bilansowej,

● 5-10% przychodów netto ze sprzedaży.

UWAGA!

Pod względem istotności należy rozpatrywać nie poszczególne transakcje, ale ich łączny wpływ na wynik finansowy.

Schemat. Ujmowanie skutków zdarzeń po dniu zatwierdzenia sprawozdania finansowego w księgach

PRZYKŁAD 1

15 maja 2014 r. jednostka otrzymała zwrot towarów sprzedanych w 2012 r. W związku z tym wystawiła fakturę korygującą sprzedaż i przyjęła do magazynu zwrócone towary.

Skutki tej transakcji nie są istotne, w związku z tym jednostka ujęła je w księgach rachunkowych jak inne zdarzenia roku 2014 r.

Wartość towarów w cenie nabycia: 12 000 zł.

Wartość netto sprzedaży: 15 000 zł.

VAT 23%: 3450 zł.

CIT: 3000 zł × 19% = 570 zł (nadpłata).

Ewidencja księgowa

1. Zwrot towarów:

Wn "Towary" 12 000 zł

Ma "Koszt własny sprzedanych towarów" 12 000 zł

2. Korekta przychodów:

Wn "Przychody ze sprzedaży" 15 000 zł

Wn "Rozliczenie VAT należnego" 3 450 zł

Ma "Należności handlowe" 18 450 zł

3. Podatek dochodowy - jeżeli jednostka wykazuje jako nadpłatę:

Wn "Rozrachunki z US" 570 zł

Ma "Podatek dochodowy" 570 zł

Fragment bilansu za 2014 r.:

Towary 12 000

Należności handlowe (15 000)

Wynik finansowy netto (3000)

Rachunek zysków i strat za okres 1.01.2014-31.12.2014

Wynik finansowy netto (3000)

PRZYKŁAD 2

15 maja 2014 r. jednostka otrzymała zwrot towarów sprzedanych w 2012 r. W związku z tym wystawiła fakturę korygującą sprzedaż i przyjęła do magazynu zwrócone towary.

Skutki tej transakcji są istotne, w związku z tym jednostka uznała je za błąd i ujęła w księgach rachunkowych w korespondencji z kontem "Zysk/strata z lat ubiegłych".

Wartość towarów w cenie nabycia: 12 000 zł.

Wartość netto sprzedaży: 15 000 zł.

VAT 23%: 3450 zł.

CIT: 3000 zł × 19% = 570 zł (nadpłata).

Ewidencja księgowa

1. Zwrot towarów:

Wn "Towary" 12 000 zł

Ma "Rozliczenie wyniku finansowego" 12 000 zł

2. Korekta przychodów:

Wn "Rozliczenie wyniku finansowego" 15 000 zł

Wn "Rozliczenie VAT należnego" 3 450 zł

Ma "Należności handlowe" 18 450 zł

3. Podatek dochodowy - jeżeli jednostka wykazuje jako nadpłatę:

Wn "Rozrachunki z US" 570 zł

Ma "Podatek dochodowy" 570 zł

Fragment bilansu za 2014 r.:

Towary 12 000

Należności handlowe (15 000)

Zysk/strata z lat ubiegłych (3000)

PRZYKŁAD 3

Spółki osobowe

Jeżeli wartość korekty jest nieistotna, wówczas jej skutki ujmuje się w księgach rachunkowych tak jak w przypadku spółek kapitałowych, osób prawnych.

15 maja 2014 r. jednostka będąca spółką komandytową otrzymała zwrot towarów sprzedanych w 2012 r. W związku z tym wystawiła fakturę korygującą sprzedaż i przyjęła do magazynu zwrócone towary. Skutki tej transakcji nie są istotne, w związku z tym zostały ujęte w księgach rachunkowych jak inne zdarzenia roku 2014.

Wartość towarów w cenie nabycia: 12 000 zł.

Wartość netto sprzedaży: 15 000 zł.

VAT 23%: 3450 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zwrot towarów:

Wn "Towary" 12 000 zł

Ma "Koszt własny sprzedanych towarów" 12 000 zł

2. Korekta przychodów:

Wn "Przychody ze sprzedaży" 15 000 zł

Wn "Rozliczenie VAT należnego" 3 450 zł

Ma "Należności handlowe" 18 450 zł

PRZYKŁAD 4

Spółki osobowe

Jeżeli wartość korekty jest nieistotna, wówczas jej skutki ujmuje się w księgach rachunkowych 2014 r., tak jak w przypadku spółek kapitałowych, osób prawnych.

15 maja 2014 r. jednostka będąca spółką komandytową otrzymała zwrot towarów sprzedanych w 2012 r. W związku z tym wystawiła fakturę korygującą sprzedaż i przyjęła do magazynu zwrócone towary.

Skutki tej transakcji są istotne, w związku z tym zostały ujęte w księgach rachunkowych poprzez konto "Wynik finansowy", a kwota ta podlega przeksięgowaniu na rozrachunki z właścicielami na koniec okresu.

Wartość towarów w cenie nabycia: 12 000 zł.

Wartość netto sprzedaży: 15 000 zł.

VAT 23%: 3450 zł.

Ewidencja księgowa

1. Zwrot towarów:

Wn "Towary" 12 000 zł

Ma "Wynik finansowy" 12 000 zł

2. Korekta przychodów:

Wn "Wynik finansowy" 15 000 zł

Wn "Rozliczenie VAT należnego" 3 450 zł

Ma "Należności handlowe" 18 450 zł

PODSTAWA PRAWNA:

● art. 54 ust. 2 i 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2013 r. poz. 330; ost.zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 613

dr Gyöngyvér Takáts

właścicielka biura rachunkowego, trener, wykładowca