Nie, otrzymana przez spółkę kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego nie podlega opodatkowaniu VAT.

Opodatkowaniu VAT podlegają czynności wymienione w art. 5 ustawy o VAT. Otrzymanie pieniędzy (niezależnie z jakiego tytułu) do czynności takich nie należy. W konsekwencji podatnicy otrzymujący zwrot kosztów postępowania sądowego (w tym za pośrednictwem egzekwujących te kwoty komorników) nie muszą tych kwot opodatkowywać VAT. Potwierdzają to organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 27 grudnia 2012 r. (sygn. ILPP2/443-1020/12-2/SJ) oraz z 5 lutego 2014 r. (sygn. ILPP1/443-1020/13-2/MK). W drugiej z tych interpretacji czytamy:

Spółka, otrzymując od dłużnika bezpośrednio lub na skutek egzekucji komorniczej kwotę zwrotu kosztów zastępstwa procesowego lub kosztów zastępstwa adwokackiego, nie świadczyła i nie świadczy na rzecz dłużnika usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a zatem czynność ta nie podlegała i nie podlega opodatkowaniu. Podsumowując, otrzymany przez Spółkę wskutek egzekucji komorniczej lub bezpośrednio od dłużnika zwrot kosztów zastępstwa procesowego lub kosztów zastępstwa adwokackiego w egzekucji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Od zasady tej istnieje wyjątek, który dotyczy kwot stanowiących wynagrodzenie za świadczone przez podatników usługi zastępstwa procesowego. Jak czytamy w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 24 września 2015 r. (sygn. IBPP2/4512-630/15/KO):

(...) zasądzane przez Sąd koszty zastępstwa procesowego od pozwanego winny być opodatkowane podatkiem VAT w stawce 23%. Powyższe wynika z faktu, że uzyskiwanie kosztów zastępstwa procesowego we wskazanych wyżej przypadkach związane jest bezpośrednio z umownym stosunkiem zlecenia z Klientem. Wnioskodawca występuje w imieniu klienta do organu egzekucyjnego w celu egzekucji zasądzonego zobowiązania. Wnioskodawca otrzymując przedmiotowe kwoty nie świadczy usługi na rzecz pozwanego (przeciwnika procesowego) lecz Klienta, z którym zawarł umowę o zastępstwo procesowe. Kwoty orzeczone przez Sąd stanowią dodatkowy składnik wynagrodzenia dla Wnioskodawcy, niejako obok wynagrodzenia (jeżeli takie zostało ustalone) określonego przez Strony (Klienta i Wnioskodawcy) w umowie o zastępstwo procesowe. W takim kształcie sprawy Wnioskodawca świadczy usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, tylko i wyłącznie względem Klienta. Skutkiem powyższego zasądzone kwoty kosztów zastępstwa jest czynnością określoną w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu - na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy - obowiązującą stawką podatku VAT, tj. 23%.

Wyjątek ten w przedstawionej sytuacji nie ma jednak zastosowania. Prowadzi to do wniosku, że otrzymana przez spółkę kwota zwrotu kosztów postępowania sądowego nie podlega opodatkowaniu VAT. Kwoty tej spółka nie powinna zatem opodatkowywać VAT.

Podstawa prawna:

● art. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054; ost.zm. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649

Tomasz Krywan

doradca podatkowy