Ważnym elementem ujednolicenia praktyki stosowania prawa podatkowego od 1 stycznia 2016 r. będą ogólne interpretacje podatkowe. Minister Finansów może wydawać tego rodzaju interpretacje z urzędu lub na wniosek, dążąc do zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej. O ile w tym zakresie nie ma zmian, o tyle formę interpretacji ogólnych będą określać nowe przepisy, czego nie było w dotychczasowym stanie prawnym.

Bezprzedmiotowość wniosku o interpretację indywidualną, gdy jest ogólna

W przypadku zbieżności wniosku o interpretację indywidualną z treścią aktualnej interpretacji ogólnej, wydanej w takim samym stanie prawnym, płatnik (odpowiednio podatnik i inkasent) nie otrzyma interpretacji indywidualnej, lecz dokument potwierdzający możliwość zastosowania się do interpretacji ogólnej (art. 14b § 5a znowelizowanej Ordynacji podatkowej). Taki dokument będzie potwierdzeniem, że płatnika chroni interpretacja, np. podczas kontroli. Celem nowego rozwiązania jest uniknięcie powtarzania treści interpretacji ogólnej w kolejnych interpretacjach indywidualnych. Jeżeli więc przedstawiony we wniosku ORD-IN stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe odpowiadają zagadnieniu będącemu przedmiotem interpretacji ogólnej wydanej w takim samym stanie prawnym, wydane zostanie postanowienie o stwierdzeniu, że zastosowanie ma interpretacja ogólna, z jednoczesnym stwierdzeniem bezprzedmiotowości wniosku. W tym przypadku w postanowieniu wskazuje się oznaczenie interpretacji ogólnej wraz z podaniem miejsca jej publikacji. Na wydane postanowienie przysługuje zażalenie. Płatnik, który uważa, że interpretacja ogólna nie odpowiada na jego zapytanie, ma więc możliwość skorzystania z kolejnych instancji odwoławczych. Nowelizacja przewiduje również zmianę przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej lub postanowienia o stwierdzeniu, że do stanu faktycznego lub zdarzenia opisanego we wniosku ma zastosowanie interpretacja ogólna.

Ograniczenie zakresu interpretacji indywidualnych

Przedmiotem wniosku o interpretację indywidualną nie będą mogły być przepisy prawa podatkowego regulujące właściwość, a także uprawnienia i obowiązki organów podatkowych oraz organów kontroli skarbowej (art. 14b § 2a znowelizowanej Ordynacji podatkowej). To bardzo poważna, negatywna zmiana dla pracodawców. Nie będą mogły bowiem otrzymać interpretacji przepisów, które są adresowane do organów podatkowych. W prawie podatkowym istnieje podział na przepisy:

● prawa materialnego (np. przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na podstawie których płatnicy pobierają zaliczki od świadczeń pracowniczych) oraz

● prawa procesowego (np. zawierające opis procedury postępowania przed urzędem w Ordynacji podatkowej).

Po nowelizacji nie będzie możliwości zadawania pytań w trybie interpretacji indywidualnej o szereg instytucji prawa procesowego. Autorzy nowelizacji wskazali jako przykłady przepisy o pełnomocnictwach dotyczące czynności sprawdzających, przesłanek ulg w spłacie zobowiązań podatkowych, takich jak umorzenie lub rozłożenie zaległości podatkowej na raty. W tych przypadkach nie może mieć zastosowania ochrona związana z otrzymaniem interpretacji indywidualnej, gdyż chodzi o zagadnienia dotyczące kompetencji organów podatkowych, a nie płatnika czy podatnika.

PRZYKŁAD

Pracodawca chce skorzystać z umorzenia zaległości podatkowej. Przed złożeniem wniosku w tej sprawie chce sprawdzić, czy ewentualne umorzenie zostanie w jego przypadku uznane za pomoc publiczną. Organ podatkowy odmówi wydania interpretacji indywidualnej, wskazując, że interpretacji indywidualnych nie wydaje się w sprawach dotyczących uprawnień organów podatkowych, a skorzystanie z umorzenia zobowiązania podatkowego jest takim uprawnieniem. Jest to ulga uznaniowa, której płatnik nie może wymusić na organie podatkowym. Fiskus może przyznać taką ulgę na wniosek płatnika, ale nie musi tego zrobić.

Ograniczenie zakresu interpretacji indywidualnych do materialnego prawa podatkowego będzie miało duże znaczenie w przyszłości. Można się spodziewać, że podatnicy i płatnicy będą niejednokrotnie zaskoczeni brakiem możliwości uzyskania interpretacji, ponieważ dany przepis jest adresowany do organu podatkowego, a nie do płatnika.

UWAGA!

Po zmianach płatnik, który stwierdzi, że interpretacja ogólna nie odpowiada na jego zapytanie, ma możliwość skorzystania z kolejnych instancji odwoławczych.

Jeden dokument zamiast dwóch

Od 1 stycznia 2016 r. interpretacja indywidualna musi zawierać wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. W związku z tym, nie będzie, tak jak dotychczas, publikowana (obok wydanej interpretacji indywidualnej) treść wniosku ORD-IN. Tak jak obecnie interpretacja indywidualna musi zawierać ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Bez zmian pozostaje też zasada, zgodnie z którą organ podatkowy będzie mógł odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Ograniczenie dotyczące uzupełniania wniosku ORD-IN

Zmiana interpretacji indywidualnej nastąpi tylko w odniesieniu do opisanego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, przedstawionego we wniosku, na podstawie którego została wydana zmieniana interpretacja (art. 14e § 2 znowelizowanej Ordynacji podatkowej). Nie ma zatem możliwości uzupełnienia stanu faktycznego na etapie zmiany interpretacji indywidualnej.

Zwrot opłaty za wydanie interpretacji

Opłata za złożenie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (ORD-IN) będzie zwracana:

● w całości - w przypadku wycofania wniosku o wydanie interpretacji oraz

● w części - w przypadku jej uiszczenia w kwocie wyższej od należnej.

W pozostałych przypadkach opłata nie będzie podlegała zwrotowi (art. 14f § 2b znowelizowanej Ordynacji podatkowej).

Dostęp do zmienionych lub uchylonych interpretacji

Interpretacja indywidualna, po usunięciu danych identyfikujących wnioskodawcę oraz inne podmioty wskazane w jej treści, będzie niezwłocznie zamieszczana w BIP Ministra Finansów. W wyniku nowelizacji przepisy wprost uregulowały kwestię zamieszczania w tej bazie informacji o zmianie, uchyleniu oraz stwierdzeniu wygaśnięcia interpretacji indywidualnej. Dotyczy to także informacji o nieprawidłowych interpretacjach indywidualnych, które z powodu śmierci, likwidacji lub rozwiązania wnioskodawcy, dla którego interpretacja indywidualna została wydana, nie mogą zostać zmienione, uchylone lub nie można stwierdzić ich wygaśnięcia.

Zmiana ma na celu wyeliminowanie sytuacji, kiedy pracodawca albo pracownik powołują się na interpretację indywidualną, która została uchylona. Moc ochronna interpretacji indywidualnej przysługuje podmiotom, dla których została wydana. W praktyce jednak na interpretację wydaną dla danego pracodawcy powołują się inne podmioty domagające się jednolitego stosowania prawa podatkowego. Po nowelizacji osoby korzystające z "cudzych" interpretacji uzyskają pewność, że powołują się na obowiązujące stanowisko organu podatkowego.

Możliwość elektronicznego lub telefonicznego kontaktu z urzędem

Tak jak przed nowelizacją interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego wydaje się bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wniosku. Doprecyzowano, że w przypadku doręczenia za pomocą środków komunikacji elektronicznej interpretację indywidualną uważa się za wydaną z zachowaniem tego terminu, jeżeli zawiadomienie zostało przesłane przed upływem tego terminu (art. 152a § 5 znowelizowanej Ordynacji podatkowej). Zgodnie ze wskazanym przepisem w celu doręczenia interpretacji indywidualnej w formie dokumentu elektronicznego organ podatkowy przesyła na adres elektroniczny adresata zawiadomienie zawierające:

● informację, że adresat może odebrać pismo w formie dokumentu elektronicznego;

● wskazanie adresu elektronicznego, z którego adresat może pobrać pismo i pod którym powinien dokonać potwierdzenia doręczenia pisma;

● pouczenie dotyczące sposobu odbioru pisma, a w szczególności sposobu identyfikacji pod wskazanym adresem elektronicznym w systemie teleinformatycznym organu podatkowego, oraz informację o wymogu podpisania urzędowego poświadczenia odbioru kwalifikowanym certyfikatem lub profilem zaufanym ePUAP.

W przypadku nieodebrania pisma w formie dokumentu elektronicznego w wyżej określony sposób organ podatkowy po upływie 7 dni, licząc od dnia wysłania zawiadomienia, prześle powtórne zawiadomienie o możliwości odebrania tego pisma. W razie nieodebrania pisma doręczenie uważa się za dokonane po upływie 14 dni, licząc od dnia przesłania pierwszego zawiadomienia.

Nowością jest też przyznanie wnioskodawcy prawa do wystąpienia w każdym czasie z żądaniem poinformowania go telefonicznie albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej o dacie wydania interpretacji indywidualnej oraz o zawartej w niej ocenie jego stanowiska lub o innym sposobie rozstrzygnięcia sprawy.

Podstawa prawna:

● art. 14a-14d, art. 14i, art. 140 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 613; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 1649

● art. 11 pkt 4-9, pkt 12, pkt 110, pkt 113 ustawy z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2015 r., poz. 1649

Tomasz Król

konsultant podatkowy, prawnik specjalizujący się w prawie gospodarczym i podatkowym, trener, autor kilkuset publikacji fachowych