Umowa zlecenia zawarta z Państwa zleceniobiorcą - studentem - nie podlega ubezpieczeniom do dnia obrony pracy magisterskiej, tj. 22 czerwca 2015 r., oczywiście jeżeli obrona pracy dyplomowej nastąpi w planowanym dniu. Natomiast to, od kiedy należy zgłosić zleceniobiorcę - tegorocznego maturzystę, zależy od jego ewentualnych planów związanych z dalszą nauką. Jeśli zdecyduje się on na studia i przedstawi Państwu zaświadczenie o przyjęciu na uczelnię, to jego umowa nadal nie będzie podlegała obowiązkowi ubezpieczeń. Jeżeli jednak nie będzie kontynuował nauki, będą Państwo musieli zgłosić zleceniobiorcę od 1 września 2015 r. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, a od jego wynagrodzenia odprowadzić składki ZUS.

Gdy umowę zlecenia wykonuje uczeń gimnazjum, szkoły gimnazjalnej, ponadpodstawowej lub student, który nie ukończył 26 lat, to z umowy zlecenia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 6 ust. 4 ustawy systemowej). Płatnik nie zgłasza takiej osoby do ubezpieczeń, a od wypłaconego jej wynagrodzenia nie nalicza żadnych składek. Zwolnienie to obowiązuje jednak tylko do ukończenia przez ucznia lub studenta nauki lub osiągnięcia wieku 26 lat.

Umowa zlecenia ze studentem broniącym pracy magisterskiej

Studentem jest osoba kształcąca się na studiach wyższych, tj. studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia lub jednolitych studiach magisterskich (art. 2 pkt 18k ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym).

Osoba przyjęta na studia nabywa prawa studenta z chwilą immatrykulacji (wpisania na listę studentów) i złożenia ślubowania, którego treść określa statut uczelni. Jeżeli data immatrykulacji jest późniejsza niż 1 października danego roku kalendarzowego, np. jest to 15 października, wówczas zwolnienie z obowiązku ubezpieczeń społecznych (także zdrowotnego) obejmuje również okres między 1 października a dniem immatrykulacji.

Osoba wykonująca umowę zlecenia nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu, jeżeli jest studentem do ukończenia 26 lat. Zwolnienie takiej osoby z obowiązku ubezpieczeniowego trwa do dnia:

● ukończenia studiów lub

● skreślenia z listy studentów albo

● ukończenia 26 lat.

Jeżeli zatem Państwa 24-letni zleceniobiorca zachowa status studenta do dnia egzaminu dyplomowego, to do tego dnia (włącznie) z umowy zlecenia nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Umowa zlecenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu od następnego dnia po ukończeniu przez studenta studiów (lub skreślenia go z listy studentów). Należy zatem w pierwszej kolejności dokonać zgłoszenia takiego zleceniobiorcy do ubezpieczeń na formularzu ZUS ZUA (przy założeniu, że umowa zlecenia jest dla niego jedynym tytułem do ubezpieczeń). Natomiast w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA za miesiąc, w którym to nastąpi, należy go rozliczyć z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 xx. Jako podstawę wymiaru składek trzeba natomiast podać część przychodu ustaloną proporcjonalnie do okresu, przez jaki zlecenie było wykonywane po zgłoszeniu do ubezpieczeń.

UWAGA!

Za studentów nie uważa się uczestników studiów doktoranckich oraz słuchaczy studiów podyplomowych.

Przykład

Zleceniobiorca - student studiów jednolitych magisterskich, będący w wieku 24 lat, zawarł umowę zlecenia na okres od 1 lutego do 31 października 2015 r. (jest to jego jedyna umowa). 22 czerwca 2015 r. obronił pracę magisterską. Z tytułu zawartej umowy przysługuje mu wynagrodzenie miesięczne w wysokości 1750 zł brutto. Wynagrodzenie to jest płatne ostatniego dnia miesiąca, za który przysługuje. Z tytułu wykonywania umowy zleceniobiorca:

● od 1 do 22 czerwca 2015 r. nie podlega ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu,

● od 23 czerwca do 31 października 2015 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, natomiast dobrowolnie może wnioskować o objęcie ubezpieczeniem chorobowym.

Zleceniodawca od 23 czerwca 2015 r. powinien zgłosić zleceniobiorcę do ubezpieczeń, na druku ZUS ZUA z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 00. W tej sytuacji wynagrodzenie rozliczane w raporcie imiennym za czerwiec, przysługujące za okres od 1 do 22 czerwca, nie będzie oskładkowane, natomiast należne za okres od 23 do 30 czerwca będzie stanowiło podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli założymy, że zleceniobiorca nie zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, wówczas rozliczenie jego wynagrodzenia za czerwiec 2015 r. będzie przedstawiało się następująco:

W raporcie ZUS RCA sporządzonym za czerwiec 2015 r. należy wykazać zleceniobiorcę z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 00, podstawą wymiaru składek za okres od 23 do 30 czerwca 2015 r. i rozliczonymi składkami (na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe) od tej części wynagrodzenia.

Zleceniobiorca podlega wyrejestrowaniu z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA, z datą 1 listopada 2015 r.

Umowa zlecenia z maturzystą

Uczniem dla celów rozstrzygania obowiązku ubezpieczeń społecznych jest do 31 sierpnia każdego roku osoba, która:

● kontynuuje naukę w tej samej szkole,

● ukończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,

● ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki (absolwent).

Przykładowo, jeżeli absolwent liceum wykonuje umowę zlecenia w okresie od 10 czerwca do 15 września 2015 r., to dla celów ubezpieczeniowych jest uważany za ucznia do 31 sierpnia 2015 r. Zatem do tego dnia wykonywanie umowy zlecenia nie stanowi dla niego tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast umowa zlecenia za okres od 1 do 15 września 2015 r. jest tytułem do ubezpieczeń, a wynagrodzenie za ten czas należy oskładkować. Osoba, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe, jest uznawana za ucznia do 30 września. Wyjaśnienia udzielił ZUS w piśmie z 7 sierpnia 2000 r., znak FUn077-147/2000. Takiego zleceniobiorcy nie należy zatem zgłaszać do ZUS w okresie od 1 do 30 września.

Przykład

Absolwent technikum jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenia zawartej na okres od 1 do 31 października 2015 r. W maju 2015 r. zdał on maturę, a od 1 października 2015 r. podejmie studia na politechnice. Zleceniodawca nie zgłasza takiej osoby ani do ubezpieczeń społecznych, ani do ubezpieczenia zdrowotnego. Warunkiem jest jednak, że osoba wykonująca zlecenie przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia. Wówczas do 30 września 2015 r., pod względem ubezpieczeniowym, będzie traktowana jak uczeń. Rok akademicki rozpoczyna się w październiku 2015 r., ale nie jest jeszcze znana dokładna data ślubowania. Mimo to również od 1 października do daty immatrykulacji zleceniobiorca będzie zwolniony z obowiązku ubezpieczeń.

Inaczej wygląda sytuacja w przypadku zleceniobiorcy - maturzysty, który po zakończeniu szkoły nie kontynuuje nauki. Do 31 sierpnia oczywiście zachowuje on status ucznia, ale od 1 września z tytułu umowy zlecenia powinien już zostać zgłoszony na druku ZUS ZUA do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Jeśli jednak po 1 września okaże się, że zleceniobiorca - maturzysta, od 1 października podejmie studia, wówczas należy dokonać korekty jego zgłoszenia, tj. wyrejestrować go z ubezpieczeń z datą zgłoszenia na druku ZUS ZWUA z kodem 600.

Podstawa prawna:

● art. 6 ust. 1 pkt 4, ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2015 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 689

● art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - j.t. Dz.U. 2015 r., poz. 581

● art. 2 ust. 1 pkt 5, pkt 7, pkt 8, pkt 9, pkt 18k, art. 167 ust. 2 i ust. 2a ustawy z 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym - j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 572; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 357

● art. 63 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty - j.t. Dz.U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 357

● załączniki nr 1, 12 i 18 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów - Dz.U. z 2014 r., poz. 1844; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1957

Dorota Twardo

specjalista z zakresu prawa pracy, praktyk z wieloletnim stażem w naliczaniu wynagrodzeń, autorka licznych opracowań z tej tematyki